Γιατί τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης είναι τόσο ευάλωτα σε πυρκαγιές

Απέραντη θλίψη και οργή έχει προκαλέσει η τραγωδία που σημειώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής (16/3) στην πόλη Κότσανι στη Βόρεια Μακεδονία, όταν εκδηλώθηκε πυρκαγιά σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, προκαλώντας τον θάνατο τουλάχιστον 59 ανθρώπων, κυρίως νεαρής ηλικίας.

Το νυχτερινό κέντρο “Pulse” φιλοξενούσε το μοιραίο βράδυ τη συναυλία του hip-hop ντουέτου DNK, την οποία υπολογίζεται ότι παρακολουθούσαν περίπου 1.000-1.500 άτομα.

Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, η φωτιά προκλήθηκε από σπινθήρες πυροτεχνημάτων που χτύπησαν το ταβάνι, το οποίο αποτελούνταν από ιδιαίτερα εύφλεκτο υλικό.

Μέχρι αυτή την ώρα, οι αρχές έχουν προχωρήσει στη σύλληψη 20 ατόμων ενώ οι αποκαλύψεις για τις παρατυπίες του χώρου βλέπουν σταδιακά το φως της δημοσιότητας. Από το γεγονός ότι το κλαμπ λειτουργούσε χωρίς άδεια μέχρι την απουσία επαρκών εισόδων – εξόδων. Υπενθυμίζεται πως νωρίτερα έγινε γνωστό ότι στο κτίριο υπήρχε μόνο μία λειτουργική έξοδος, καθώς η πίσω πόρτα ήταν κλειδωμένη, γεγονός που εμπόδισε τη διαφυγή πολλών παρευρισκόμενων.

Οι έρευνες για τα αίτια της τραγωδίας συνεχίζονται ενώ οι πολίτες πραγματοποίησαν σήμερα, Δευτέρα (17/3), διαδηλώσεις στο Κότσανι, τα Σκόπια και άλλα σημεία της χώρας για να απαιτήσουν δικαιοσύνη και την τιμωρία των ενόχων.

Όμως, η φονική πυρκαγιά σε κλαμπ της Βόρειας Μακεδονίας μάς θύμισε ότι οι φωτιές σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο.

Στην πραγματικότητα, όπως επισημαίνουν οι Milad Haghani και Ruggiero Lovreglio, ακαδημαϊκοί και ερευνητές σε τομείς που αφορούν την αστική ανθεκτικότητα και την πυρασφάλεια, σε άρθρο τους στο ΤheConversation, πολλές από τις πιο φονικές πυρκαγιές στην ιστορία έχουν συμβεί σε νυχτερινά κέντρα.

Από το Cocoanut Grove στη Βοστόνη  το 1942, που κόστισε τη ζωή σε 492 άτομα, παραμένει η πιο θανατηφόρα πυρκαγιά σε κέντρο διασκέδασης που έχει καταγραφεί ποτέ. Και εκεί οι εύφλεκτες διακοσμήσεις και οι κλειστές έξοδοι μετέτρεψαν τον χώρο σε παγίδα θανάτου.

Στην Αργεντινή, η πυρκαγιά στο República Cromañón το 2004 σκότωσε 194 άτομα, προκαλούμενη από πυροτεχνήματα που άναψαν εύφλεκτα υλικά μέσα στο κλαμπ.

Η πυρκαγιά στο Kiss nightclub στη Βραζιλία το 2013 ήταν ακόμα πιο φονική, προκαλώντας τον θάνατο 242 ανθρώπων.

Πιο πρόσφατα, η πυρκαγιά στο Mountain B nightclub στην Ταϊλάνδη το 2022 σκότωσε 23 άτομα.

Και το 2023, 13 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε μια πυρκαγιά στο Fonda Milagros nightclub στην Ισπανία.

Τώρα, το Pulse nightclub στη Βόρεια Μακεδονία προστίθεται σε αυτή τη μακρά λίστα.

Γιατί τα νυχτερινά κέντρα είναι τόσο επικίνδυνα;

Η ιστορία των πυρκαγιών σε νυχτερινά κέντρα δείχνει κάποιους κοινά επαναλαμβανόμενους παράγοντες:

1. Πυροτεχνήματα και εύφλεκτα υλικά

Ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για τις εν λόγω πυρκαγιές είναι η χρήση πυροτεχνημάτων (και παρόμοιων εφέ) σε κλειστούς χώρους, καθώς μπορούν εύκολα να πυροδοτήσουν εύφλεκτα υλικά, όπως ηχομονωτικά υλικά και διακοσμήσεις.

Παρόμοια περιστατικά έχουν σημειωθεί σε πολλές φονικές πυρκαγιές, όπως αυτές στο The Station (ΗΠΑ, 2003), Kiss (Βραζιλία, 2013) και Lame Horse (Ρωσία, 2009).

2. Overcrowding και μπλοκαρισμένες έξοδοι

Η υπερβολική πυκνότητα κόσμου και οι μπλοκαρισμένες έξοδοι είναι δύο από τους πιο συνηθισμένους παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση μίας τραγωδίας, όπως αυτή στην πόλη Κότσανι.

Ο κόσμος που συγκεντρώνεται σε μια περιοχή με περιορισμένες εξόδους, σε συνδυασμό με τον πανικό, καθιστά την εκκένωση εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη. Μια κλειστή έξοδος μπορεί να αποβεί μοιραία σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.

Μείωση των κινδύνων και αυστηρότερος έλεγχος

Tα nightclubs είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε πυρκαγιές λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων: των δομικών κινδύνων, των επικίνδυνων υλικών, της υπερπληθυσμιακής κατάστασης (υπερβολικός αριθμός ανθρώπων σε περιορισμένο χώρο) και των αποτυχιών στη ρύθμιση και επιβολή των κανονισμών ασφαλείας, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές.

Όμως, η προστασία των επισκεπτών πρέπει να είναι η ύψιστη προτεραιότητα, με αυστηρούς κανονισμούς και τακτικούς ελέγχους για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες πυρασφάλειας. Τα νυχτερινά κέντρα οφείλουν να απαγορεύουν τη χρήση πυροτεχνημάτων και να επιβάλλουν αυστηρούς περιορισμούς στον αριθμό των ατόμων που φιλοξενούν, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να εξασφαλίζουν ασφαλείς και επαρκείς διόδους για την είσοδο και έξοδο των επισκεπτών.

Η Αυστραλία, η οποία έχει επιβάλλει αυστηρούς κανονισμούς πυρασφάλειας για τα νυχτερινά κέντρα, απαιτώντας την ύπαρξη συστημάτων πυροκατάσβεσης, ελεύθερες εξόδους έκτακτης ανάγκης και εκπαιδευμένο προσωπικό για τη διαχείριση των κινδύνων πυρκαγιάς, αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες χώρες.