Γρίπη των πτηνών: Γιατί ανησυχεί τους ειδικούς και πόσο πιθανό είναι να εμβολιαστούμε

Σε αντίθεση με την πανδημία του κορονοϊού που ήρθε απροειδοποίητα στις ζωές μας, ξαφνιάζοντας την επιστήμη, η γρίπη των πτηνών δεν είναι άγνωστη στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα που την παρακολουθεί εδώ και δεκαετίες, γνωρίζοντας πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει στους ανθρώπους αν μεταδοθεί.

Παρά το γεγονός ότι αρκετοί ειδικοί σημειώνουν πως ο κίνδυνος που βιώνει ο άνθρωπος τη δεδομένη στιγμή είναι χαμηλός, οι ερευνητές προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο να χρειαστούμε ξανά εμβόλια που θα τον φρενάρουν, όταν αυτό χρειαστεί. Κάτι τέτοιο, βέβαια, ακόμα δεν βρίσκεται σε τελικό στάδιο υλοποίησης, αφού η παραγωγή τους δεν θα ξεκινήσει αν δεν καταστεί πραγματικά αναγκαίο και αν δεν βρεθεί στο “κατώφλι” της ανθρωπότητας μία νέα πανδημία.

Γιατί η γρίπη των πτηνών ανησυχεί τους ειδικούς

Σύμφωνα με το Politico, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με το μεγαλύτερο ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών (γνωστή και ως H5N1) που έχει βιώσει ποτέ. Αρκεί να αναφερθεί πως, από τον Οκτώβριο του 2021 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022, τα κρούσματα εξαπλώθηκαν σε 37 χώρες, ενώ περίπου 50 εκατομμύρια πτηνά θανατώθηκαν στις πληγείσες φάρμες, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).

Αν και η γρίπη των πτηνών επηρεάζει κυρίως τα πτηνά, οι ειδικοί ανησυχούν για τον αυξανόμενο αριθμό θηλαστικών που έχουν προσβληθεί από τον ιό, όπως οι ενυδρίδες, οι αλεπούδες, τα θαλάσσια λιοντάρια και τα βιζόν.

Αυτό επιβεβαίωσε και ο Thijs Kuiken, ειδικός στη γρίπη των πτηνών στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Erasmus, κρούοντας το καμπανάκι και για τους ανθρώπους: “Είναι πιθανή η μετάδοση αυτού του ιού από θηλαστικό σε θηλαστικό. Αυτό υποδηλώνει ότι το ίδιο μπορεί να είναι δυνατό και στους ανθρώπους”.

Αξίζει να σημειωθεί πως το τελευταίο διάστημα στη Βρετανία έχει σημάνει συναγερμός για την εξάπλωση στα θηλαστικά, αφού νεκρές φώκιες έχουν ξεβραστεί τόσο στη Νέα Αγγλία, όσο και στις ακτές της Κορνουάλης. Τον περασμένο Ιανουάριο μάλιστα, ανιχνεύθηκε στέλεχος του ιού Η5Ν1 σε μονάδα εκτροφής πουλερικών στο Νόρφολκ, ενώ συνολικά στη Βρετανία, η γρίπη των πτηνών έχει εντοπιστεί σε έξι ζώα σε Ουαλία, Σκωτία και Αγγλία μέσα στο 2023.

Μέχρι στιγμής, η γρίπη των πτηνών δεν έχει φτάσει σε σημείο να εξαπλωθεί εύκολα στους ανθρώπους ή μεταξύ αυτών. Την τελευταία 20ετία (μεταξύ 2003 και 2023) έχουν καταγραφεί 873 κρούσματα H5N1 παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σε ανθρώπους που μολύνθηκαν είτε μέσω στενής επαφής με μολυσμένα πτηνά, νεκρά ή ζωντανά, ή επειδή βρέθηκαν σε μολυσμένο περιβάλλον.

Γιατί η εξάπλωση μεταξύ πτηνών και θηλαστικών ανησυχεί τους ειδικούς; Ο συνειρμός είναι απόλυτα λογικός: Όσο περισσότερο εξαπλώνεται στα ζώα, τόσο περισσότερο μπορεί να εξαπλωθεί στους ανθρώπους.

Πόσο επικίνδυνη είναι για τους ανθρώπους;

Τον Φεβρουάριο, ο ΠΟΥ εκτίμησε τον κίνδυνο για τους ανθρώπους από τη γρίπη των πτηνών ως χαμηλό, αλλά προειδοποίησε πως δεν πρέπει να πάρουμε ως δεδομένο ότι κάτι τέτοιο θα ισχύει εσαεί.

Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η γρίπη των πτηνών προκαλεί ανησυχία είναι το ποσοστό θνησιμότητας της. Από τους 873 ανθρώπους που μολύνθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, ο ιός σκότωσε περισσότερους από τους μισούς.

Τον περασμένο μήνα μάλιστα, ο θάνατος ενός 11χρονου κοριτσιού στην Καμπότζη, ο πατέρας του οποίου βρέθηκε επίσης θετικός στη γρίπη των πτηνών, πυροδότησε φόβους για πιθανή μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ωστόσο, οι υγειονομικές αρχές της Καμπότζης δήλωσαν ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία σχετικά με το συμβάν.

Ένα άλλο στοιχείο που επίσης ανησυχεί τους επιστήμονες είναι οι ικανότητες της γρίπης να αλλάζει μορφή. “Είναι ένα από τα ταχύτερα εξελισσόμενα πράγματα στον πλανήτη”, δήλωσε ο Paul Digard, καθηγητής ιολογίας στο The Roslin Institute στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Ο ίδιος μάλιστα είπε ότι το μεγάλο πρόβλημα θα προέκυπτε εάν ένα άτομο ή ένα ζώο μολυνθεί τόσο από γρίπη των πτηνών όσο και από ανθρώπινη γρίπη, καθώς οι ιοί θα μπορούσαν να “αναμιγνύονται και να ταιριάζουν” δημιουργώντας έναν νέο υποτύπο, κάτι που “θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας πανδημίας”.

Υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια;

Όπως αναφέρει το Politico, η απάντηση εδώ είναι “ναι μεν, αλλά”. Από τη μία εμβόλια για τη γρίπη των πτηνών υπάρχουν, η τελειοποίησή τους ωστόσο μοιάζει με απόφαση της τελευταίας στιγμής.

Οι ιοί της γρίπης των πτηνών ταξινομούνται σύμφωνα με δύο πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια, οι οποίες αντιστοιχούν στο “Η” και το “Ν” των ονομάτων τους. Το στέλεχος H5N1 που κυκλοφορεί σήμερα αποτελεί μέρος της ευρύτερης ομάδας H5 της γρίπης των πτηνών.

“Σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν σχεδόν 20 εμβόλια με άδεια χρήσης για πανδημία που στοχεύουν ένα στέλεχος H5 της γρίπης των πτηνών”, δήλωσε ο Wenqing Zhang, επικεφαλής του παγκόσμιου προγράμματος γρίπης του ΠΟΥ κατά τη διάρκεια ενημέρωσης στα τέλη Φεβρουαρίου.

Αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όπως σε μια πανδημία που προκαλείται από ένα στέλεχος H5, αλλά η αποτελεσματικότητά τους έναντι του πανδημικού στελέχους θα πρέπει να αξιολογηθεί.

Για να φτιάξει με γρήγορο ρυθμό εμβόλια που ταιριάζουν με ένα πανδημικό στέλεχος που κυκλοφορεί, ο ΠΟΥ διατηρεί μια τράπεζα υποψήφιων ιών εμβολίων με βάση τα στελέχη που υποπτεύονται ότι μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα. Αυτοί οι υποψήφιοι ιοί εμβολίων μπορούν να συνδεθούν στην υπάρχουσα τεχνολογία εμβολίων για να προσφέρουν προστασία μέχρι να υλοποιηθούν πιο συγκεκριμένα εμβόλια.

Όσο για το διάστημα που θα χρειαζόταν για να ολοκληρωθούν τα εμβόλια, ο Richard Webby, διευθυντής του Συνεργαζόμενου Κέντρου Μελετών του ΠΟΥ για την Οικολογία της Γρίπης στα Ζώα, έκανε λόγο για πέντε έως έξι μήνες, “χρησιμοποιώντας τις παραδοσιακές προσεγγίσεις εμβολίων”, για να παραχθεί ένα εμβόλιο που στοχεύει το στέλεχος H5N1 που κυκλοφορεί αυτήν τη στιγμή.

Γιατί δεν εμβολιάζουμε απλά τα πουλιά;

Όπως σημειώνει το Politico, διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικές πρακτικές όσον αφορά στον εμβολιασμό των πουλερικών.

Για παράδειγμα, μέρη του κόσμου όπου η γρίπη είναι ενδημική, όπως η Κίνα, τα πουλερικά εμβολιάζονται τακτικά. Αντίθετα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ δεν εμβολιάζουν τα πουλερικά τους, όπως, σε γενικές γραμμές και η Ευρώπη.

Ως απάντηση στο τρέχον ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα εναρμονίσει τους κανόνες για τον εμβολιασμό των ζώων και θα καθορίσει όρους για τη διευκόλυνση της μετακίνησης των εμβολιασμένων ζώων και των προϊόντων τους. Οι κανόνες, που τέθηκαν σε ισχύ στις 12 Μαρτίου, εξακολουθούν να αφήνουν τις χώρες της ΕΕ να αποφασίσουν εάν θα εμβολιάσουν τα πουλερικά τους κατά της γρίπης των πτηνών.

Επί του παρόντος, υπάρχει επίσης μόνο ένα εμβόλιο κατά της γρίπης των πτηνών -για κοτόπουλα- με άδεια κυκλοφορίας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, ο οποίος ρυθμίζει επίσης τα κτηνιατρικά φάρμακα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις