Guardian: O Μέγας Αλέξανδρος, η Αμφίπολη και η “μάχη” ανάμεσα σε Ελλάδα και Σκόπια

Στη διαμάχη Ελλάδας και Σκοπίων αναφορικά με την “πατρότητα” του Μεγάλου Αλεξάνδρου αναφέρεται σε άρθρο της στον Guardian η ανταποκρίτρια της βρετανικής εφημερίδας στην Αθήνα, Helena Smith.

Αφορμή, η απόφαση του Σκοπιανού πρωθυπουργού, Νίκολα Γκρούεφσκι, να τοποθετηθούν σε ένα νέο αρχαιολογικό μουσείο κέρινα ομοιώματα του Αλέξανδρου και των γονιών του, του Φιλίππου του Β’ και της Ολυμπιάδας, τη στιγμή που είναι σε εξέλιξη οι ανασκαφές στην Αμφίπολη, οι οποίες συσχετίζονται με τη μακεδονική αυτοκρατορία.

Στα 23 χρόνια από τη στιγμή που το κράτος των Σκοπίων διακήρυξε την ανεξαρτησία του, ο Μέγας Αλέξανδρος κυριάρχησε στη διαφωνία με την Ελλάδα.

Η Αθήνα λέει ότι ο γεννημένος στην Ελλάδα στρατηλάτης είναι η αδιαμφισβήτητη απόδειξη των ελληνικών διαπιστευτηρίων της Μακεδονίας, ενώ τα Σκόπια από την πλευρά τους λένε ότι ήταν ένα εγγενές μέρος της τοπικής ταυτότητας ως ηγέτης μίας αυτοκρατορίας που ενσωμάτωσε την περιοχή και επεκτάθηκε μέχρι την Ινδία, όπως σημειώνει πάντα ο Guardian.

Κι ενώ η διαμάχη έχει ενταθεί, η Ελλάδα έχει ασκήσει βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Οι Έλληνες αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι η χώρα θα πρέπει να ονομάζεται Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το όνομα με το οποίο εντάχθηκε στον ΟΗΕ, ακόμη και αν επισήμως έχει αναγνωριστεί από 130 χώρες ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, το συνταγματικό της όνομα.

Στο άρθρο στηλιτεύεται το κόστος των αγαλμάτων, των γεφυρών, των κυβερνητικών κτιρίων και των άλλων αμφιλεγόμενων έργων της κυβέρνησης της γειτονικής χώρας, την ώρα που ένας στους τρεις Σκοπιανούς είναι άνεργος και πάνω από ένας στους τρεις ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, με αξιωματούχους να παραδέχονται πως στόχος της κυβέρνησης είναι να “κερδίσει πόντους” στη διαμάχη για τη χρήση της ονομασίας “Μακεδονία”.

Στη συνέχεια η αρθρογράφος περιγράφει το μουσείο των Σκοπίων, το οποίο “είναι χτισμένο με ελληνική τεχνοτροπία και είναι το τελευταίο μίας σειράς αμφιλεγόμενων έργων που έχουν μεταμορφώσει το πρόσωπο της πόλης από το προηγούμενο της κομμουνιστικής εποχής της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ο Γκρουέφσκι ισχυρίζεται ότι η αναμόρφωση αυτή -από τις πιο φιλόδοξες στην Ευρώπη, που κόστισε περίπου 500 εκατ. ευρώ- θα βοηθήσει στην ανύψωση του πνεύματος των πολιτών”.

Η απόφαση του Γκρουέφσκι “έχει ανεβάσει τους τόνους και από τις δύο πλευρές των συνόρων. Και οι Σκοπιανοί οι ίδιοι διαφωνούν με ένα σχέδιο που πολλοί λένε ότι όχι μόνο προδίδει μεγαλομανία, αλλά έχει μετατρέψει τα Σκόπια σε ένα μίνι Λας Βέγκας”, σύμφωνα με το άρθρο.

“Δε βλέπω το λόγο να προσβάλλονται οι Έλληνες. Εμείς πρέπει να προσβληθούμε”, δηλώνει ο πολιτικός αναλυτής και σφοδρός επικριτής των εθνικιστικών πολιτικών του Γκρουέφσκι, Σάσο Ορντανόσκι, και εξηγεί:

“Τα Σκόπια έχουν γίνει η πρωτεύουσα του κιτς στην Ευρώπη, στο αρχιτεκτονικό και το πολιτικό στυλ. Όλο αυτό βρίθει από κακογουστιά και είναι μία τεράστια οικονομική καταστροφή. Αμφότεροι μοιραζόμαστε το ίδιο έδαφος της ιστορικής αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έχουμε χτίσει το μεγαλύτερο μνημείο του Αλέξανδρου στον κόσμο. Αν μη τι άλλο, η Αθήνα θα έπρεπε να είναι ικανοποιημένη”.

Συνεχίζοντας, το άρθρο η Smith αναφέρει ότι οι Έλληνες δεν είναι λιγότερο επιρρεπείς σε πολιτικές σκοπιμότητες πάνω στο ζήτημα. Ένα άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου έφιππου που έμεινε για σχεδόν δύο δεκαετίες μέσα σε αποθήκες -πριν εγκαταστήσουν τα Σκόπια το αντίστοιχο- καθώς οι Αρχές δεν μπορούσαν να αποφασίσουν σε ποιο δημόσιο χώρο θα έπρεπε να τοποθετηθεί.

Οι πολιτικοί στην Αθήνα λένε ότι έχει έρθει η ώρα να δοθεί ένα τέλος στη διαμάχη. Μία από τις λύσεις που προτείνουν οι Έλληνες είναι το όνομα “Άνω Μακεδονία”. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ανακοινώσει ότι οι απεσταλμένοι των δύο χωρών θα συναντηθούν στη Νέα Υόρκη για έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζει η Σμιθ.

Ωστόσο, οι οιωνοί δεν είναι καλοί, σημειώνεται, με τον υπουργό Εξωτερικών των Σκοπίων να δηλώνει, εν όψει νέων διαπραγματεύσεων: “Είμαστε εξίσου μακριά από μία λύση, όπως ήμασταν πριν από μερικά χρόνια”.

Νέες συναντήσεις Νίμιτς με εκπροσώπους Ελλάδας και ΠΓΔΜ

Εν τω μεταξύ, ο διαμεσολαβητής του ΟΗΕ για το ζήτημα της ονομασίας Μάθιου Νίμιτς θα έχει αύριο νέες συναντήσεις στη Νέα Υόρκη με τους εκπροσώπους της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ.

Σύμφωνα με προ ημερών ανακοίνωση του ΟΗΕ, ο κ. Νίμιτς κάλεσε τους εκπροσώπους της Ελλάδας, πρέσβη Αδαμάντιο Βασιλάκη και της ΠΓΔΜ, πρέσβη Βάσκο Ναουμόφσκι να τον συναντήσουν στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στις 12 Νοεμβρίου 2014.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο κ. Νίμιτς θα συναντηθεί με τους εκπροσώπους των δύο χωρών χωριστά και, στη συνέχεια, από κοινού, με σκοπό τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης του ΟΗΕ, με στόχο την εξεύρεση αμοιβαίας αποδεκτής λύσης στο θέμα του ονόματος.

Για την ώρα δεν υπάρχουν πληροφορίες εάν ο κ. Νίμιτς, στην αυριανή συνάντηση, θα επιδώσει νέα πρόταση για το θέμα της ονομασίας.

Η τελευταία πρόταση για το ζήτημα της ονομασίας που είχε επιδώσει ο κ. Νίμιτς, όπως γνωστοποίησε ο ίδιος, ήταν στις 9 Απριλίου 2013, κατά τη συνάντησή του στη Νέα Υόρκη με τους εκπροσώπους της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ.

Ο κ. Νίμιτς δεν είχε αναφερθεί στο περιεχόμενο της πρότασης εκείνης, ενώ τόσο η ΠΓΔΜ όσο και η Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν έχουν τοποθετηθεί επισήμως επ’ αυτής.

Το βαλκανικό ερευνητικό δίκτυο “Balkan Investigative Reporting Network” BIRN) δημοσιεύει, σήμερα, στην ιστοσελίδα των Σκοπίων “prizma.birn.eu.com”, με την οποία συνεργάζεται, το περιεχόμενο της τελευταίας πρότασης του κ. Νίμιτς. 

Σύμφωνα με το BIRN, ο κ. Νίμιτς είχε προτείνει στις 9 Απριλίου 2013 την ονομασία “Άνω Δημοκρατία της Μακεδονίας” (Upper Republic of Macedonia).

Όσον αφορά τη γλώσσα, ο κ. Νίμιτς πρότεινε να αποκαλείται “Macedonian/Makedonski”, ενώ για την υπηκοότητα προτείνει δύο εκδοχές: η πρώτη κάνει λόγο για υπηκοότητα “της Άνω Δημοκρατίας της Μακεδονίας” (of Upper Republic of Macedonia) και η δεύτερη για υπηκοότητα “Makedonsko/Macedonian”. 

Σχετικά με το εύρος της χρήσης της προτεινόμενης ονομασίας και τους όρους που αφορούν τον χαρακτηρισμό της γλώσσας και της υπηκοότητας, ο κ. Νίμιτς αναφέρει στην ίδια πρόταση ότι θα χρησιμοποιούνται έναντι όλων (erga omnes) σε όλο το διεθνές επίσημο πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών και των επίσημων εγγράφων, αναφέρει το BIRN.

Στην πρόταση επισημαίνεται ακόμη ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θα ενημερώσει όλα τα κράτη – μέλη για την επίλυση του ζητήματος και θα συστήσει να χρησιμοποιούν τα προβλεπόμενα σε όλο το επίσημο φάσμα.

Το νέο όνομα, σύμφωνα με την πρόταση εκείνη του κ. Νίμιτς, θα πρέπει αναγκαστικά να χρησιμοποιείται από τον ΟΗΕ, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, ενώ η Ελλάδα δεν θα φέρει αντιρρήσεις για την ένταξη της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ με το όνομα “Άνω Δημοκρατία της Μακεδονίας”.

Η ονομασία “Republika Makedonija” θα μπορούσε -σημειώνεται- να χρησιμοποιείται στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ.

Όσον αφορά την εμπορική χρήση του όρου “Μακεδονία” και “μακεδονικός-η-ο”, ο κ. Νίμιτς πρότεινε οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν να μην έχουν την αποκλειστικότητα, αναφέροντας ως παράδειγμα πως θα μπορεί να υπάρχει “μακεδονικό κρασί, προϊόν της Ελλάδας” και “μακεδονικό κρασί, προϊόν της Άνω Δημοκρατίας της Μακεδονίας”.