Η Ευρώπη σε κρίσιμο σταυροδρόμι: Καμπανάκι Μακρόν για την ασφάλεια της ηπείρου

Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα «σημείο καμπής στην Ιστορία», προειδοποίησε ο Εμανουέλ Μακρόν, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρώνονται σήμερα στις Βρυξέλλες για μια κρίσιμη έκτακτη σύνοδο κορυφής με επίκεντρο την άμυνα και τη στρατηγική ασφάλεια της Ένωσης.

Η Σύνοδος έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενης ανησυχίας για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας, μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να παγώσει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία και να περιορίσει τη διαμοίραση πληροφοριών με το Κίεβο.

Παράλληλα, η Κομισιόν προωθεί το φιλόδοξο σχέδιο «ReArm Europe» για τον επανεξοπλισμό της ηπείρου, ενώ εντείνονται οι διεργασίες για τη δημιουργία μιας πιο ανεξάρτητης αμυντικής πολιτικής της ΕΕ.

Στην κόψη του ξυραφιού οι ευρωατλαντικές σχέσεις

Η απόφαση της Ουάσιγκτον να αναστείλει τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο και να διακόψει προσωρινά τη διαμοίραση πληροφοριών με την Ουκρανία έχει σημάνει συναγερμό στις Βρυξέλλες.

Η ΕΕ βλέπει πλέον ξεκάθαρα την πιθανότητα να χρειαστεί να αναλάβει εξ ολοκλήρου την ασφάλειά της, σε μια εποχή που η απειλή από τη Ρωσία παραμένει ισχυρή και οι ΗΠΑ δείχνουν διατεθειμένες να αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια στρατηγική τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σημερινή σύνοδος θεωρείται καθοριστική για τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη θα προχωρήσει στο μέλλον.

Οι συζητήσεις αναμένεται να επικεντρωθούν σε δύο βασικούς άξονες:

• Την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και της στρατιωτικής συνεργασίας μέσω του σχεδίου «ReArm Europe», το οποίο προωθείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και προβλέπει αυξημένες επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ.
• Την ενδυνάμωση της στήριξης προς την Ουκρανία και τη διασφάλιση ότι η ΕΕ μπορεί να παρέχει μακροπρόθεσμα στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στο Κίεβο, χωρίς να εξαρτάται αποκλειστικά από την Ουάσιγκτον.

Μακρόν: “Η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη να προστατευθεί”

Μπροστά στις εξελίξεις, ο Εμανουέλ Μακρόν έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα, τονίζοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να διαχειριστεί μόνη της την ασφάλειά της.

Σε διάγγελμα που εξήγγειλε την Τετάρτη, τόνισε πως «η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι εξαρτημένη ούτε από την Ουάσιγκτον ούτε από τη Μόσχα», αφήνοντας να εννοηθεί ότι η στρατηγική αυτονομία της Ένωσης πρέπει να γίνει προτεραιότητα.

Ο Γάλλος πρόεδρος άφησε επίσης ανοιχτό το ενδεχόμενο επέκτασης της γαλλικής πυρηνικής ομπρέλας προς τους ευρωπαίους εταίρους της Γαλλίας, λέγοντας ότι «είναι καιρός να συζητηθεί η αποτροπή και η προστασία της Ευρώπης στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον».

Ο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος αναμένεται να είναι ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, έθεσε επίσης το ζήτημα της κοινής πυρηνικής στρατηγικής της Ευρώπης, γεγονός που δείχνει τη μετατόπιση της γερμανικής πολιτικής προς μια πιο ενεργή αμυντική στάση.

Το σχέδιο της Κομισιόν για την ευρωπαϊκή άμυνα

Στο τραπέζι της Συνόδου βρίσκεται η πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία παρουσίασε το σχέδιο «ReArm Europe», που έχει ως στόχο την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών και της στρατιωτικής βιομηχανίας της ΕΕ.

Συγκεκριμένα, όπως γράφει το BBC, το σχέδιο περιλαμβάνει:

• Δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε συστήματα αεράμυνας, αντιμετώπισης drones και στρατιωτικής κινητικότητας.
• Χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να παραβιάζουν τα κριτήρια ελλείμματος.
• Ανακατεύθυνση κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ προς την άμυνα, κάτι που θα μπορούσε να αποδεσμεύσει συνολικά 800 δισ. ευρώ σε αμυντικές δαπάνες.

Η πρόταση της Κομισιόν έτυχε θετικής αποδοχής από ηγέτες όπως ο Ντόναλντ Τουσκ και ο Λιθουανός πρόεδρος Γκιτάνας Ναουσέντα, ο οποίος δήλωσε πως «η Ευρώπη πρέπει να δείξει αν μπορεί να πάρει αποφάσεις ή αν παραμένει μια λέσχη συζητήσεων».

Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι ηγέτες της ΕΕ σύμφωνοι με την πρόταση. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν απαίτησε να μην υπάρξει καμία αναφορά στην Ουκρανία στα συμπεράσματα της Συνόδου, επισημαίνοντας ότι η στρατηγική της ΕΕ είναι λανθασμένη. Σε επιστολή του προς τον Αντόνιο Κόστα, υποστήριξε πως «η Ευρώπη είναι διχασμένη: η μία πλευρά επιμένει στη συνέχιση του πολέμου, ενώ η άλλη θέλει την ειρήνη».

Ο Όρμπαν, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει τον Τραμπ «ηγέτη της ειρήνης», προσπαθεί να εμποδίσει τις προσπάθειες της ΕΕ να διαμορφώσει μια ενιαία στρατηγική απέναντι στη ρωσική απειλή.

Το παρασκήνιο της συνάντησης Μακρόν – Όρμπαν

Σε μια ύστατη προσπάθεια να επιτευχθεί συναίνεση, ο Μακρόν κάλεσε τον Όρμπαν σε δείπνο στο Παρίσι το βράδυ της Τετάρτης. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν τις διαφορές τους, με τον Γάλλο πρόεδρο να επισημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει ενωμένη απέναντι στις εξωτερικές απειλές.

Ο Μακρόν ανακοίνωσε επίσης ότι την επόμενη εβδομάδα θα συγκαλέσει σύνοδο των Ευρωπαίων αρχηγών στρατού στο Παρίσι, ώστε να τεθούν οι βάσεις για μια πιο συνεκτική αμυντική πολιτική της ΕΕ.

«Η στιγμή απαιτεί αποφάσεις χωρίς προηγούμενο», τόνισε ο Μακρόν, διαμηνύοντας ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους – ανεξαρτήτως των επιλογών της Ουάσιγκτον.