Η Λαγκάρντ στην ΕΚΤ: Εποπτεία τραπεζών με know – how ΔΝΤ

Είναι αλήθεια ότι η αποχώρηση του «Σούπερ Μάριο», όπως αποκαλείται στα παρασκήνια ο Μάριο Ντράγκι, τον ερχόμενο Οκτώβριο, ανακουφίζει πολλούς από τους επικριτές του (κυρίως Γερμανούς και Ολλανδούς) που θεωρούσαν ότι ειδικά από το 2015 και μετά η νομισματική πολιτική έκανε περισσότερα από όσο χρειαζόταν.

Το… “Whatever it takes” (ό,τι χρειαστεί) που είχε υποσχεθεί για την σταθεροποίηση του ευρώ, ο Μάριο Ντράγκι από το 2012, υλοποιήθηκε στην πράξη: Πτώση των παρεμβατικών επιτοκίων, ποσοτική χαλάρωση, άτοκα δάνεια (TLTROS) στις Ευρωπαϊκές Τράπεζες. Σήμερα, λίγους μήνες πριν αποχώρησή του, υπόσχεται σταθεροποίηση ή και μείωση των επιτοκίων μέχρι και το τέλος του 2020.

Μέχρι πρότινος ο πιο πιθανός διάδοχός του ήταν ο Γάλλος Κεντρικός Τραπεζίτης Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, ένθερμος υποστηρικτής του «δόγματος Ντράγκι».

Βγήκε εν μια νυκτί από την κούρσα διαδοχής, αφού το Βερολίνο έβλεπε να έρχεται άλλος ένας κεντρικός τραπεζίτης, που δεν θα μπορούσε να ελέγξει. Ως εναλλακτική ήρθε η «μέση λύση»: Μια Γαλλίδα που θα μπορούσε να υποστηριχτεί εύκολα από τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος πάτησε πόδι να πάρει ένα από τα μεγάλα «πόστα». Σε αντάλλαγμα η επιλογή αυτή θα του δημιουργούσε την υποχρέωση να δεχθεί και τον υποψήφιο που θα υποδείκνυε το λαϊκό κόμμα για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Την ίδια ώρα η Λαγκάρντ δεν είναι τραπεζίτης -ούτε καν οικονομολόγος – αλλά έχει πολύ καλή σχέση με το Βερολίνο, με το οποίο συνεργάστηκε στενά σε όλα τα Ευρωπαϊκά Μνημόνια, κυρίως αυτών που αφορούσαν την Ελλάδα.

Το Know How του ΔΝΤ

Συνεπώς, η πρώτη γυναίκα Κεντρική Τραπεζίτης του ευρώ έρχεται στην θέση της μόνο με όσα γνωρίζει από την, ομολογουμένως, πετυχημένη θητεία της στο ΔΝΤ.

Ποια είναι η εικόνα του ΔΝΤ για τις ευρωπαϊκές τράπεζες; Πρώτο πρόβλημα θεωρείται το υψηλό ποσοστό κόκκινων δανείων ειδικά στις χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα. Το δεύτερο είναι η ανάγκη δημιουργίας κεφαλαιακών αποθεμάτων για τις δύσκολες μέρες και το τρίτο η ταχύτερη τραπεζική ενοποίηση.

Ειδικά για την Ελλάδα το 2017, το ΔΝΤ ζήτησε να γίνει νέα αποτίμηση της αξίας του ενεργητικού τους (AQR) δύο χρόνια μετά τον αντίστοιχο έλεγχο και την ανακεφαλαιοποίηση του 2015. Κάτι τέτοιο θα έστελνε την χρηματιστηριακή αξία των ελληνικών τραπεζών κοντά στο… 0, καθώς το ποσοστό των κόκκινων δανείων ήταν ακόμη κοντά στο 50% και τα εργαλεία μείωσης (πλειστηριασμοί, πωλήσεις δανείων, εξωδικαστικός) απλώς δεν λειτουργούσαν.

Την κατάσταση έσωσε τότε η ΕΚΤ, η οποία παρενέβη και έκανε stress test νωρίτερα από τις άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, εξετάζοντας πιο λεπτομερειακά συγκεκριμένα στοιχεία του ενεργητικού τους.

Σήμερα οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται σε σαφώς καλύτερη κατάσταση, είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες, αλλά συνεχίζουν να έχουν αδύναμη κερδοφορία και υψηλό ποσοστό κόκκινων δανείων τα οποία έχουν δεσμευτεί να μειώσουν στο 20% από 45% σήμερα μέχρι και το 2021.

Η παρουσία της κ. Λαγκάρντ στην θέση του προέδρου της ΕΚΤ αναμένεται να φέρει την πίεση για ταχύτερη μείωση δανείων με κάθε διαθέσιμο τρόπο, περισσότερους πλειστηριασμούς, μεγαλύτερα πακέτα πωλούμενων δανείων και επιτάχυνση στρατηγικών κινήσεων, που θα μειώσουν με μια κίνηση μεγάλα ποσά μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπως τα σχέδια του ΤΧΣ και της ΤτΕ. Άλλωστε, την ανησυχία του για την κερδοφορία των τραπεζών και την βραδύτερη του αναμενόμενη μείωση των κόκκινων δανείων ανέφερε και στην έκθεση του για την νομισματική πολιτική και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Γιάννης Στουρνάρας.

Η κ. Λαγκάρντ θα αναζητήσει – όπως έκανε και στο ΔΝΤ – ισορροπίες και στο εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ, όπου υπάρχουν μεν πολλοί μετριοπαθείς του δόγματος Ντράγκι, αλλά και οι σκληροί των Βόρειων χωρών. Το δόγμα της ΕΚΤ από την ίδρυση της είναι η σταθερότητα του κοινού νομίσματος και του πληθωρισμού.

Ωστόσο, οι ισορροπίες που θα ακολουθήσει η νέα Τραπεζίτης του ευρώ θα παίξουν ρόλο και στην πολιτική επιτοκίων που θα ακολουθήσει η ΕΚΤ τους επόμενους μήνες, κάτι που αποτελεί άλλο ένα κρίσιμο θέμα για την Ελλάδα. Τούτο, με δεδομένο ότι κανείς δεν μπορεί ακόμη να προβλέψει τις επιδράσεις στο ευρώ από τα επόμενα επεισόδια στο Brexit, την οικονομική επιβράδυνση στην Ευρωζώνη και τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ Κίνας και – μοιραία – ΕΕ, που έχει ξεκινήσει ο Πρόεδρος Τράμπ για να δεχθεί διαδοχικές επικρίσεις από το ΔΝΤ.