Η Λιθουανία “απέκλεισε” το Καλίνινγκραντ: “Θα απαντήσουμε” λέει η Μόσχα – Ανησυχία για γενικευμένη ανάφλεξη

Κλιμακώνεται η διαμάχη μεταξύ Ρωσίας και Λιθουανίας, αφού το κράτος της Βαλτικής εμπόδισε τη σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων που υπόκεινται σε κυρώσεις, προς τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ. Η Λιθουανία λέει ότι ακολουθεί τις οδηγίες της ΕΕ, ωστόσο η Μόσχα απειλεί λέγοντας “πως θα απαντήσει”. Η Λιθουανία εμμένει στη θέση της πως ευθυγραμμίζεται με τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ, με το ευρωπαϊκό μπλοκ αλλά και τις ΗΠΑ να παρέχουν στήριξη στο Βίλνιους.

Από τη δική του μεριά, ο Ζελένσκι ανέφερε πως η απόφαση της Ευρώπης ως προς το Καλίνινγκραντ “είναι πολύ σημαντική για εμάς”, ενώ στάθηκε στην “αντιευρωπαϊκή πολιτική” της Ρωσίας. “Η Ρωσία αισθάνεται μια συνεχή αύξηση της πίεσης για τον πόλεμο και για την επιθετική αντιευρωπαϊκή πολιτική της” είπε.

Ο θύλακας του Καλίνινγκραντ είναι το δυτικότερο έδαφος της Ρωσίας και το μόνο τμήμα της χώρας που περιβάλλεται από κράτη της ΕΕ. Από τη Δευτέρα το CNN είχε αναφέρει πως οι Λιθουανικοί Σιδηρόδρομοι, η κρατική σιδηροδρομική εταιρεία, δεν θα επιτρέπουν πλέον τη διέλευση τρένων με αγαθά που υπόκεινται σε κυρώσεις της ΕΕ.

Όπως θα δείτε και στον παρακάτω χάρτη, η Λιθουανία βρίσκεται ανατολικά του θύλακα, με τη Πολωνία να βρίσκεται στα νότιά του.

Η Μόσχα απάντησε με οργή στην κίνηση της Λιθουανίας. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε την ενέργεια αυτή “άνευ προηγουμένου και παράνομη”. Ο Επιτετραμμένος της Λιθουανίας στη Μόσχα κλήθηκε στο ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών και του έγινε γνωστό πως εάν η μεταφορά εμπορευμάτων στην περιοχή του Καλίνινγκραντ δεν αποκατασταθεί πλήρως, η Ρωσία επιφυλάσσεται του δικαιώματος να αναλάβει δράση για την προστασία των εθνικών της συμφερόντων.

Επεξεργαζόμαστε τα μέτρα που θα λάβουμε

Ο Νικολάι Πατρούσεφ, γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, δήλωσε σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti: “Η Ρωσία σίγουρα θα απαντήσει σε τέτοιες εχθρικές ενέργειες. Επεξεργαζόμαστε τα μέτρα που θα λάβουμε στο εγγύς μέλλον. Οι συνέπειές τους θα έχουν σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στον πληθυσμό της Λιθουανίας”.

Σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, τα προϊόντα που υπόκεινται σε κυρώσεις περιλαμβάνουν μηχανήματα κατασκευής, εργαλειομηχανές και άλλο βιομηχανικό εξοπλισμό. Περιλαμβάνονται επίσης ορισμένα είδη πολυτελείας. Τα προϊόντα που υπόκεινται σε κυρώσεις θα πρέπει πλέον να ταξιδεύουν δια θαλάσσης, κάτι που ανεβάζει το κόστος της μεταφοράς.

Το ΥΠΕΞ της Λιθουανίας επανέλαβε πως δεν έχει επιβάλει μονομερείς περιορισμούς και πως είναι σύμφωνο με τις οδηγίες της ΕΕ. Να σημειωθεί, πως όπως αναφέρει το CNN, το προηγούμενο διάστημα κατά μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου από όπου περνούν τα τρένα από τη Μόσχα προς το Καλίνινγκραντ, εμφανίζονται φωτογραφίες από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ως μέρος της διαμαρτυρίας των Λιθουανών κατά της εισβολής.

Η στρατηγική σημασία και τα πυρηνικά του Καλίνινγκραντ

Το Καλίνινγκραντ αποτελούσε επί σειρά ετών μια βαριά στρατιωτικοποιημένη περιοχή, κλειστή προς τους ξένους. Όμως τα τελευταία χρόνια το Καλίνινγκραντ έχει γίνει ένας αναδυόμενος τουριστικός προορισμός και φιλοξένησε αγώνες κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2018 της Ρωσίας.

Έχει πληθυσμό περίπου ενός εκατομμυρίου κατοίκων, η πλειοψηφία των οποίων ζει στην ομώνυμη πρωτεύουσα. Το λιμάνι της περιοχής είναι το δυτικότερο λιμάνι στη ρωσική επικράτεια και σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένο από πάγο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Στον θύλακα βρίσκεται και ο “διάδρομος Suwalki”, η μόνη χερσαία σύνδεση μεταξύ των χωρών της Βαλτικής και της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Καλίνινγκραντ είναι επίσης το αρχηγείο του ρωσικού στόλου της Βαλτικής. Το RIA Novosti ανέφερε τη Δευτέρα ότι ο στόλος ξεκίνησε προγραμματισμένες ασκήσεις πυραύλων και πυροβολικού, με τη συμμετοχή 1.000 στρατιωτών και 100 μονάδων.

Το 2002, η ΕΕ και η Μόσχα κατέληξαν σε συμφωνία για ανοιχτή πρόσβαση της Ρωσίας προς το Καλίνινγκραντ, πριν από την ένταξη της Πολωνίας και της Λιθουανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Πλέον η Ρωσία αναφέρει πως η συμφωνία αυτή, του 2002, έχει παραβιαστεί.

Η σημασία του Καλίνινγκραντ έγινε ακόμη μεγαλύτερη για τη Ρωσία με την προγραμματισμένη ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο αντιπρόεδρος του Ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας δήλωσε πριν λίγο καιρό πως με τα ενταξιακά σχέδια της Συμμαχίας, “δεν θα μπορούμε πλέον να μιλάμε για ένα μη πυρηνικό καθεστώς στη Βαλτική. Η ισορροπία πρέπει να αποκατασταθεί”.

Η Ρωσία δεν έχει αναγνωρίσει ότι έχει πυρηνικά όπλα στο Καλίνινγκραντ, αλλά το 2018 η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία είχε εκσυγχρονίσει σημαντικά ένα καταφύγιο αποθήκευσης πυρηνικών όπλων στην περιοχή, βασιζόμενο στην ανάλυση δορυφορικών εικόνων.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Λιθουανία προέτρεψε το ΝΑΤΟ να αυξήσει την ανάπτυξη στρατευμάτων στο έδαφός της. Παράλληλα, ζήτησε να ενισχυθεί η ασφάλεια του διαδρόμου Suwalki που είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα.

Οι ΗΠΑ στηρίζουν την Λιθουανία

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν πάντως την “υποστήριξή” τους στη Λιθουανία, που είναι μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, απέναντι στις απειλές της Ρωσίας κατά του Βίλνιους.

Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας Νεντ Πράις επανέλαβε ενώπιον των δημοσιογράφων την “αδιάσειστη” προσήλωση της Ουάσινγκτον στο άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, που προβλέπει “ότι μια επίθεση εναντίον μιας συμμαχικής χώρας είναι επίθεση εναντίον όλων”. “Υποστηρίζουμε τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ και υποστηρίζουμε τη Λιθουανία”, πρόσθεσε, χαιρετίζοντας την εφαρμογή των κυρώσεων από την ευρωπαϊκή χώρα κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

“Ενισχύσαμε τη δέσμευσή μας στη Συμμαχία, ενισχύσαμε την ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, κυρίως αυτές τις χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή απέναντι στις ρωσικές απειλές”, επέμεινε.

Παράλληλα, στις Βρυξέλλες, ο εκπρόσωπος της ΕΕ Πέτερ Στάνο δήλωσε πως ο πρεσβευτής της Ένωσης στη Μόσχα κάλεσε τη Ρωσία να απόσχει από “βήματα και ρητορική κλιμάκωσης” και πως μετέφερε τη θέση της ΕΕ “για την επιθετικότητα της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και εξήγησε πως η Λιθουανία εφαρμόζει τις κυρώσεις και δεν υπάρχει μονομερής αποκλεισμός”.

Ανησυχία για το “Suwałki Gap”

Ανησυχία πάντως είχε διατυπώσει από το 2015 και ο πρώην πρόεδρος της Εσθονίας Toomas Hendrik Ilves, σε συνάντηση που είχε με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν όταν εκείνη ήταν ακόμη υπουργός Άμυνας της Γερμανίας.

Το ανησυχητικό είναι ότι σε μια κλιμάκωση της σύγκρουσης με τη Δύση, η Ρωσία θα μπορούσε να κλείσει τον διάδρομο αυτό αποκόπτοντας τις χώρες της Βαλτικής από τους συμμάχους τους προς τον Νότο.

Μια τέτοια κίνηση θα είχε επίσης ως αποτέλεσμα μια άμεση αντιπαράθεση μεταξύ της Μόσχας και των πυρηνικά οπλισμένων μελών του ΝΑΤΟ, ωθώντας τον κόσμο στο χείλος μιας σύγκρουσης άνευ προηγουμένου, όπως αναφέρει το Politico. Το Politico χαρακτηρίζει μάλιστα τον διάδρομο αυτό, “ως το πιο επικίνδυνο σημείο στον πλανήτη”, αυτή τη στιγμή.

Η προειδοποίηση του Ilves ήταν μια αντίδραση στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, ωστόσο τα σκοτεινά σενάρια δείχνουν τώρα να αποκτούν άλλη σημασία.

Η Δύση αυτή τη στιγμή δε δείχνει να αγωνιά για μια πιθανή νέα στρατιωτική ενέργεια του Πούτιν προς τη Βαλτική, ωστόσο, όπως αναφέρει το Politico, ο Ρώσος ηγέτης ποντάρει στο ότι θέλει να δείχνει απρόβλεπτος.

Ο Μιχαήλ Κασιάνοφ, πρώην πρωθυπουργός της Ρωσίας υπό τον Πούτιν, έριξε περισσότερο λάδι στη φωτιά την περασμένη εβδομάδα, προβλέποντας ότι “τα κράτη της Βαλτικής θα είναι τα επόμενα”, εάν πέσει η Ουκρανία. Η αναμενόμενη ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ αναμένεται πάντως να αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Συμμαχίας. Η προσθήκη των δύο σκανδιναβικών χωρών μπορεί να καταστήσει πιο δύσκολο για τη Ρωσία να αποκόψει τη Βαλτική από την υπόλοιπη Συμμαχία, κάτι που σίγουρα θα προκαλέσει αντιδράσεις από πλευράς Πούτιν.

Σε κάθε περίπτωση, Λιθουανία, όπως και οι γείτονές της στη Βαλτική, είναι ανεπαρκώς εξοπλισμένοι απέναντι σε μια -θεωρητική- ρωσική επίθεση.

“Η μόνη απάντηση σε αυτήν την πρόκληση είναι η αυξημένη παρουσία του ΝΑΤΟ εδώ”, δήλωσε ο Margiris Abukevičius, υφυπουργός Άμυνας της Λιθουανίας. “Γνωρίζουμε πώς η Ρωσία έχει εμμονή με το κλείσιμο των χερσαίων διαδρόμων”, κατέληξε εμφατικά, σε δηλώσεις του πριν λίγες ώρες.

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο Βίλνιους νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς προσπάθησε να καθησυχάσει τους οικοδεσπότες του, αναφέροντας πως η Γερμανία θα στείλει μια “ισχυρή ταξιαρχία μάχης” στη Λιθουανία, υπονοώντας ότι θα αναπτυχθούν πολλές χιλιάδες στρατιώτες.

Τελικά η Γερμανία μετέφερε μόλις 50 στρατιώτες, ως τοποτηρητές.

Η έκθεση των χωρών της Βαλτικής στη ρωσική επιθετικότητα, αναμένεται να είναι κεντρικό θέμα στην επόμενη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, που θα έχει μεγάλη σημασία. Αξιωματούχοι έχουν δώσει σήμα ότι το ΝΑΤΟ θα ενισχύσει σημαντικά τις δυνάμεις στη Βαλτική και στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, προαναγγέλλοντας μια ιστορική αλλαγή στη στάση του ΝΑΤΟ.

Αυτή τη στιγμή η Συμμαχία διαθέτει στράτευμα 1000 ενστόλων στις χώρες της Βαλτικής. Το 1997, κατά τη συμφωνία ανάμεσα σε ΝΑΤΟ και Ρωσία, η Συμμαχία συμφώνησε να μην δημιουργήσει μόνιμες βάσεις σε νέα κράτη μέλη. Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, ωστόσο, έχει προκαλέσει αλλαγές στη φιλοσοφία του ΝΑΤΟ.

Ένας άλλος βασικός παράγοντας για την άμυνα της περιοχής είναι η Πολωνία, η οποία έχει τον μεγαλύτερο στρατό στην περιοχή.

Ιστορικές διαμάχες μεταξύ Πολωνών και Λιθουανών στον διάδρομο Suwałki σχετικά με τη γλώσσα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων και στις δύο πλευρές των συνόρων, έχουν οδηγήσει σε εικασίες ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να “χρησιμοποιήσει” αυτές τις εντάσεις προς όφελός του, παρόμοια με την τακτική που ακολούθησε στο Ντονμπάς. Για την ώρα, Λιθουανία και Πολωνία έχουν έρθει πιο κοντά τις τελευταίες ώρες, μπροστά στην κοινή απειλή της Μόσχας.

Όπως και να’ χει το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να είναι παραπάνω από τεταμένο.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις