Εκλογές στην Ισπανία: Η νίκη του Σάντσεθ και το μεγάλο δίλημμα για την επόμενη κυβέρνηση

Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ ανακήρυξε τη νίκη του στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, καθώς το Σοσιαλιστικό Κόμμα PSOE) θα διαθέτει τις περισσότερες έδρες στην επόμενη ισπανική εθνική αντιπροσωπεία, πάντως δεν εξασφαλίζει την πλειοψηφία των εδρών, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Vox μπαίνει στην ισπανική Βουλή — είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο μετά το τέλος της φρανκικής δικτατορίας, πριν από σαράντα χρόνια.

«Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές», διατράνωσε ο Σάντσεθ απευθυνόμενος σε υποστηρικτές του, «το μέλλον νίκησε και το παρελθόν ηττήθηκε». Για τον ισπανό πρωθυπουργό, ο ισπανικός λαός έστειλε με την ψήφο του το μήνυμα: «δεν θέλουμε οπισθοδρόμηση, δεν θέλουμε την αντίδραση (…) θέλουμε μια χώρα που προχωράει μπροστά, που κοιτάει προς το μέλλον».

Με το 99,98% των ψήφων καταμετρημένο, το κυβερνών κόμμα συγκεντρώνει 28,68% των ψήφων και εξασφαλίζει 123 από τις 350 έδρες της Βουλής, σύμφωνα με την εφημερίδα El País. Ωστόσο, η νίκη του PSOE δεν αρκεί για να τερματιστεί η αβεβαιότητα που κατατρύχει την ισπανική πολιτική σκηνή. Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα έρχεται δεύτερο με το 16,70% των ψήφων και 66 έδρες, το φιλελεύθερο κόμμα Πολίτες είναι τρίτο με 15,86% και 57 έδρες, ενώ το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς Ποδέμος συγκεντρώνει 14,31% των ψήφων και βλέπει τον αριθμό των εδρών του να συρρικνώνεται στις 42.

Το Vox μπαίνει στο εθνικό κοινοβούλιο για πρώτη φορά από την ίδρυσή του, αφού έλαβε 10,26% των ψήφων (από 0,2% το 2016) και θα καταλάβει 24 έδρες. Είναι η πρώτη φορά εδώ και τέσσερις δεκαετίες που η ακροδεξιά θα καταλάβει έδρες στη Βουλή της Μαδρίτης και ο ηγέτης του, ο Σαντιάγο Αμπασκάλ, διεμήνυσε ότι «αυτό είναι μόνο η αρχή». Η συμμετοχή υπολογίστηκε από το υπουργείο Εσωτερικών ότι ανήλθε στο 75,78%, ήτοι ήταν κατά περίπου 9,5% υψηλότερη από ό,τι το 2016, παρότι επρόκειτο για την τρίτη εκλογική αναμέτρηση που διεξήχθη στην Ισπανία μέσα σε λιγότερα από τέσσερα χρόνια.

Με βάση τα αποτελέσματα, οι Σοσιαλιστές και το Ποδέμος εάν συμμαχήσουν θα χρειάζονται ακόμη 11 έδρες για την πλειοψηφία. Η ισπανική πολιτική ηγεσία έχει έναν μακρύ κατάλογο προβλημάτων προς επίλυση μπροστά της, από την κρίση στην Καταλονία –όπου οι αυτονομιστές ηγέτες αποπειράθηκαν να προχωρήσουν σε απόσχιση της επαρχίας το 2017– ως τον τερματισμό του διαρκούς πολιτικού αδιεξόδου, από τη επιβράδυνση της οικονομίας ως την επίμονα υψηλή ανεργία.

Ο Σάντσεθ, που ανέλαβε την εξουσία τον Ιούνιο, αφού ανέτρεψε τον συντηρητικό Μαριάνο Ραχόι υποβάλλοντας πρόταση μομφής, θα χρειαστεί να σχηματίσει μια άβολη συμμαχία για να παραμείνει πρωθυπουργός. Στην άλλη πλευρά, η είσοδος του VOX στη Βουλή δεν άρκεσε στη δεξιά. Το Λαϊκό Κόμμα (PP) έχασε πάνω από τις μισές έδρες του, καθώς θα καταλάβει 66 από 137 το 2016. Οι Πολίτες απεναντίας αύξησαν τις έδρες τους από τις 32 στις 57. Αλλά παρά τη συμμαχία με το VOX, η δεξιά δεν κατάφερε να επαναλάβει σε εθνικό επίπεδο το αποτέλεσμα του Δεκεμβρίου στην Ανδαλουσία, όταν εξεδίωξαν τους Σοσιαλιστές από το ιστορικό προπύργιό τους.

«Η αριστερά ξέρει ότι το πάρτι τέλειωσε», δήλωσε ο δεύτερος τη τάξει στο VOX, ο Χαβιέρ Ορτέγα Σμιθ, ενώ ο επικεφαλής του Σαντιάγο Αμπασκάλ ανήγγειλε την αρχή της «επανακατάκτησης» της Ισπανίας και επέμεινε πως η παράταξη της άκρας δεξιάς «ήρθε για να μείνει». Το κόμμα έκανε κυρίως την εκστρατεία του στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, αντιγράφοντας τις τακτικές του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του βραζιλιάνου προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρο. Έχει συμμαχήσει με τη Μαρίν Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στη Γαλλία και με τον Ματέο Σαλβίνι (Λέγκα) στην Ιταλία. Χρησιμοποίησε λόγο αντιφεμινιστικό, αντιμεταναστευτικό, άκρως τοξικό έναντι των αυτονομιστών στην Καταλονία.

Η Καταλονία, όπου το 2017 ξέσπασε η χειρότερη πολιτική κρίση που βίωσε η Ισπανία τα τελευταία 40 χρόνια, συνεχίζει να στοιχειώνει το ισπανικό πολιτικό σκηνικό. Ο Σάντσεθ πέραν του Ποδέμος θα χρειαστεί την υποστήριξη περιφερειακών κομμάτων και άρα a priori των καταλανών αυτονομιστών. Θα προτιμούσε να το αποφύγει: άλλωστε, ήταν οι καταλανοί αυτονομιστές αυτοί που τον ανάγκασαν να προκηρύξει τις πρόωρες εκλογές, καταψηφίζοντας το σχέδιο κρατικού προϋπολογισμού.

Υπάρχει η υπόθεση εργασίας της συμμαχίας με τους πολίτες του Ριβέρα, που όμως έκανε εκστρατεία παίρνοντας όρκο να «εκδιώξει τον Σάντσεθ από την εξουσία» διότι «συνθηκολόγησε» με τους καταλανούς αυτονομιστές. Μαζί, PSOE και Ciudadanos ξεπερνούν με ευκολία τον μαγικό αριθμό των εδρών που απαιτούνται για την πλειοψηφία (180). Αλλά οι υποστηρικτές του Πέδρο Σάντσεθ φώναζαν ρυθμικά «όχι με τον Ριβέρα» το βράδυ της Κυριακής.