Η ώρα του κράτους της Παλαιστίνης

Η απόφαση της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Νορβηγίας να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης έχει μεγάλο ειδικό βάρος.

Η Νορβηγία και η Ισπανία έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην ειρήνευση στη Μέση Ανατολή στη δεκαετία του1990. Η πρώτη μεσολαβώντας και φιλοξενώντας τις μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων που οδήγησαν στη συμφωνία του Όσλο. Η δεύτερη παίζοντας ένα επίσης σημαντικό διαμεσολαβητικό ρόλο φιλοξενώντας της Συνάντηση της Μαδρίτης για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή και στηρίζοντας τη Διαδικασία της Βαρκελώνης για την πολυμερή συνεργασία.

Η Ιρλανδία, από την πλευρά της, έχει συμβάλλει σε μια από τις πλέον επιτυχημένες ειρηνευτικές διαδικασίες των τελευταίων πενήντα ετών τερματίζοντας την σύγκρουση στη Βόρειο Ιρλανδία, η οποία είχε τραγικό κόστος σε αίμα, σε καταστροφή, σε μίσος και διχασμό. Και κανείς δεν μπορεί βέβαια να αμφισβητήσει ότι και τα τρία κράτη βρίσκονται στον πυρήνα αυτού που αποκαλούμε Δύση και δυτικούς συνασπισμούς.

Η πρωτοβουλία των τριών κρατών δεν θα αλλάξει πολλά πράγματα στην πράξη. Θα οδηγήσει σε αναβάθμιση των παλαιστινιακών διπλωματικών αντιπροσωπειών αλλά προφανώς δεν ήταν αυτός ο στόχος των τριών κρατών. Πρόκειται για μια πολιτική στάση, για ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει ο φαύλος κύκλος της φρίκης είναι η λύση δύο κρατών. Σύμφωνα με το μήνυμα της πρωτοβουλίας, τα δύο αυτά κράτη υπάρχουν, δεν είναι ζητούμενο η ύπαρξη Παλαιστινιακού κράτους. Αυτά για τα οποία πρέπει να γίνει διαπραγμάτευση σε ένα σφιχτό χρονικό πλαίσιο και με σαφείς όρους είναι τα ζητήματα της οριοθέτησης των συνόρων, η Ιερουσαλήμ και τα θεμιτά ζητήματα ασφάλειας του κράτους του Ισραήλ.

Ο λόγος για την επιλογή αυτής της χρονικής ευκαιρίας είναι η συνεχής άρνηση του κυβερνητικού συνασπισμού που ηγείται ο Νετανιάχου και σημαντικού μέρους της αντιπολίτευσης να αποδεχθούν ότι το τέλος του πολέμου σημαίνει την έναρξη αυτού που περιέγραψε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ως «πρακτική, χρονικά καθορισμένη και μη αναστρέψιμη πορεία προς ένα παλαιστινιακό κράτος που θα ζει ειρηνικά δίπλα στο Ισραήλ».

Η αναγνώριση της Παλαιστίνης από τις τρεις χώρες δεν μπορεί να εξεταστεί χωρίς να ληφθεί υπόψιν το γενικότερο παγκόσμιο κλίμα για τη σφαγή στη Λωρίδα της Γάζας. Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ να εισηγηθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας την αποδοχή με ειδικούς όρους της Παλαιστίνης ως πλήρες μέλος στον οργανισμό ελήφθη με συντριπτική πλειοψηφία, 143 ψήφων έναντι 25 αποχών και 9 αρνητικών ψήφων. Ανάμεσα σε αυτές που υπερψήφισαν είναι χώρες όπως η Γαλλία, η Αυστραλία, η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν υποστηρικτές της Χαμάς ή μέρος του παγκόσμιου Νότου.

Το παγκόσμιο κλίμα αντικατοπτρίζεται και στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τερματισμό της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης στη Ράφα και το ενδεχόμενο έκδοσης ενταλμάτων εναντίον του Ισραηλινού πρωθυπουργού και της ηγεσίας της Χαμάς από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Η Σλοβενία έχει δηλώσει ότι προτίθεται να αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης και η Βραζιλία αποσύρει τον πρεσβευτή της από το Τελ Αβίβ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επίθεση εναντίον αμάχων στη Ράφα.

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν ένα κλίμα πίεσης για το Ισραήλ αλλά και την Ουάσιγκτον. Θυμίζει τηρουμένων των αναλογιών το κλίμα που είχε δημιουργηθεί απέναντι στη Νότια Αφρική και το απαρτχάιντ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν η χώρα αυτή είχε περιέλθει σε κατάσταση διεθνούς παρία. Σε κάποιο σημείο η Ουάσιγκτον δεν άντεχε πολιτικά να προστατεύει το νοτιοαφρικανικό καθεστώς και αυτός ήταν ένας από τους λόγους της απελευθέρωσης του Νέλσον Μαντέλα και της διαδικασίας πολιτικής αλλαγής στην χώρα αυτή. Γι’ αυτόν τον λόγο η θέση ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης είναι εκτός διεθνούς κλίματος.

*Ο Σωτήρης Ρούσσος είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών