Η Ουκρανία αντιμέτωπη με την κατάρρευση του μετώπου

Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, να επιτρέψει στο Κίεβο τη χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς στο ρωσικό έδαφος έρχεται την ώρα που ο ρωσικός στρατός επιταχύνει την προέλασή του στην ανατολική Ουκρανία.

Στοιχεία από το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) δείχνουν ότι η Ρωσία έχει καταλάβει σχεδόν εξαπλάσια σε μέγεθος εδάφη 2024 από ό,τι το 2023, και προχωρά προς βασικούς ουκρανικούς κόμβους εφοδιασμού στην περιοχή του Ντονμπάς.

Την ίδια στιγμή, η αιφνιδιαστική εισβολή της Ουκρανίας στο Κουρσκ της Ρωσίας παραπαίει. Ειδικοί έχουν αμφισβητήσει την αξία της επίθεσης στο Κουρσκ, με έναν από αυτούς να τη χαρακτηρίζει «στρατηγική καταστροφή» δεδομένης της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού που αντιμετωπίζει η Ουκρανία.

 

Η Ρωσία προελαύνει στην ανατολική Ουκρανία

Τους πρώτους μήνες του πολέμου, η γραμμή του μετώπου κινούνταν γρήγορα, με τη Ρωσία να κερδίζει ταχύτατα έδαφος προτού απωθηθεί από την ουκρανική αντεπίθεση. Αλλά το 2023 καμία από τις δύο πλευρές δεν σημείωσε σημαντικά κέρδη – με τη σύγκρουση να δείχνει όλο και πιο αδιέξοδη.

Τα νέα στοιχεία του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου δείχνουν ότι τα πράγματα το 2024 είναι πιο ευνοϊκά για τη Ρωσία. Το ISW βασίζει την ανάλυσή του σε επιβεβαιωμένο υλικό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αναφορές για μετακινήσεις στρατευμάτων.

Τα στοιχεία του ISW δείχνουν ότι οι δυνάμεις της Μόσχας έχουν καταλάβει περίπου 2.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με μόλις 465 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε ολόκληρο το 2023.

Η Μαρίν Μιρόν, ερευνήτρια στον τομέα της άμυνας στο Kings College του Λονδίνου, εκτίμησε στο BBC ότι υπάρχει πιθανότητα το ανατολικό μέτωπο της Ουκρανίας «να καταρρεύσει» εάν η Ρωσία συνεχίσει να προελαύνει με τον ίδιο ρυθμό. Περισσότερα από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους καταλήφθηκαν μεταξύ της 1ης Σεπτεμβρίου και της 3ης Νοεμβρίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ρωσική επέλαση επιταχύνθηκε τους τελευταίους μήνες.

Δύο περιοχές που βρέθηκαν στο επίκεντρο της ρωσικής προώθησης ήταν το Κουπιάνσκ στην περιοχή του Χαρκόβου και το Κουραχόβε, λίγο πριν τον κομβικής σημασίας κόμβο του Ποκρόβσκ στην περιοχή του Ντονέτσκ.

Το ISW καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Μόσχα κατέχει πλέον συνολικά 110.649 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην Ουκρανία. Για σύγκριση, οι ουκρανικές δυνάμεις κατέλαβαν μόλις 1.171 τετραγωνικά χιλιόμετρα κατά τον πρώτο μήνα της εισβολής τους στο Κουρσκ – αν και οι ρωσικές δυνάμεις έχουν πλέον ανακαταλάβει σχεδόν το ήμισυ αυτού του εδάφους.

Παρά τα εδαφικά της κέρδη, πάντως, η προέλαση της Ρωσίας έχει τεράστιο κόστος, όπως επισημαίνει το BBC.

Μια ανάλυση που πραγματοποίησε το ρωσικό BBC επιβεβαίωσε ότι τουλάχιστον 78.329 στρατιώτες έχουν σκοτωθεί από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή πλήρους κλίμακας τον Φεβρουάριο του 2022, με τις απώλειες της Μόσχας από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους να είναι περισσότερο από μιάμιση φορά μεγαλύτερες από την ίδια περίοδο του 2023.

Παρά τις ρωσικές προωθήσεις στο ουκρανικό έδαφος, ορισμένοι εμπειρογνώμονες σημειώνουν ότι η πραγματική ταχύτητα της προέλασης εξακολουθεί να είναι αργή. Ο Ντέιβιντ Χάντελμαν, στρατιωτικός αναλυτής, εκτιμά ότι τα ουκρανικά στρατεύματα στα ανατολικά οπισθοχωρούν αργά για να διατηρήσουν ανθρώπινο δυναμικό και πόρους, αντί να οδηγηθούν σε μια ευρύτερη κατάρρευση.

Η μάχη του Κουρσκ

Τον Αύγουστο, η Ουκρανία ξεκίνησε την εισβολή στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας. Δεν είναι σαφές γιατί η Ρωσία άργησε τόσο πολύ να αντιδράσει στην επιχείρηση, κατά την οποία τα στρατεύματα του Κιέβου απέκτησαν γρήγορα τον έλεγχο πολλών συνοριακών κοινοτήτων.

Η Μαρίν Μιρόν αναφέρει ότι, ενώ το Κρεμλίνο υφίστατο εσωτερικό πολιτικό κόστος για όσο διάστημα συνεχιζόταν η εισβολή, το ρωσικό γενικό επιτελείο επιθυμούσε να κρατήσει τις δυνάμεις της Ουκρανίας στο Κουρσκ, καθώς οι δυνάμεις του κέρδιζαν αλλού κατά μήκος της γραμμής του μετώπου.

Αλλά η Μόσχα τώρα εμφανίζεται αποφασισμένη να ανακτήσει τα εδάφη που έχασε. Περίπου 50.000 στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή.

Επαληθευμένα βίντεο από την περιοχή του Κουρσκ δείχνουν ότι διεξάγονται σκληρές μάχες – και ότι η Ρωσία έχει σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό. Αλλά τα στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι ο έλεγχος της Ουκρανίας στην περιοχή περιορίζεται.

Από τις αρχές Οκτωβρίου, οι ρωσικές αντεπιθέσεις έχουν ανακτήσει εδάφη περίπου 593 τετραγωνικών χιλιομέτρων στη συνοριακή περιοχή, σύμφωνα με τα στοιχεία του ISW.

Η Μαρίν Μιρόν επισημαίνει ότι, ενώ η εισβολή στο Κουρσκ ήταν μια στιγμή «τακτικής ευφυΐας», αποτέλεσε ταυτόχρονα μια «στρατηγική καταστροφή» για την Ουκρανία.

Οι Ουκρανοί ηγέτες είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι ήλπιζαν πως η εισβολή θα ανάγκαζε τη Μόσχα να ανακατευθύνει ορισμένες από τις δυνάμεις της από την ανατολική Ουκρανία, επιβραδύνοντας τη ρωσική προέλαση εκεί. Αντ’ αυτού, οι ειδικοί λένε ότι οι περισσότερες ενισχύσεις μεταφέρθηκαν στο Κουρσκ από μέρη της Ουκρανίας όπου οι μάχες δεν είναι τόσο έντονες.

«Σύμφωνα με Ουκρανούς στρατιώτες από διάφορα μέρη του μετώπου, τα ρωσικά στρατεύματα που ενισχύουν το Κουρσκ μεταφέρθηκαν κυρίως από τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια» δήλωσε στο BBC ο Γιούρι Κλαβιλιέ, αναλυτής εδαφών στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. «Οι μάχες εκεί δεν είναι τόσο έντονες όσο στα ανατολικά. Ορισμένες ρωσικές μονάδες που επιτίθενται στο Χάρκοβο ανακατευθύνθηκαν επίσης στο Κουρσκ, καθώς η Ουκρανία κατάφερε να ανακόψει τη ρωσική επίθεση εκεί» πρόσθεσε.