Η Πολιτική Προστασία της Ε.Ε. σε αριθμούς και η δυσαρέσκεια του Ευρωκοινοβουλίου

Οι χώρες που πλήττονται από καταστροφές μεγάλης κλίμακας συχνά δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν και έχουν περιορισμένες ικανότητες αντίδρασης. Για τον λόγο αυτόν έχει ζωτική σημασία να υπάρχει συντονισμένη αντίδραση σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να εξασφαλίζεται η παροχή βοήθειας σε όσους την έχουν ανάγκη και να αποφεύγονται αλληλεπικαλύψεις των παρεμβάσεων αρωγής.

Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ συντονίζει τις προσπάθειες αντιμετώπισης φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών σε επίπεδο ΕΕ. Αποσκοπεί σε ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών πολιτικής προστασίας, μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και ετοιμότητα των πολιτών απέναντι σε καταστροφές και παροχή άμεσης, αποτελεσματικής και συντονισμένης βοήθειας προς τους πληγέντες.

Το κέντρο συντονισμού αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών (ΚΣΑΕΑ) είναι η καρδιά των επιχειρήσεων του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ. Παρακολουθεί τα γεγονότα σε όλο τον κόσμο ανά πάσα στιγμή και συντονίζει τις προσπάθειες της ΕΕ για την αντιμετώπιση καταστροφών.

Οι δορυφορικοί χάρτες που καταρτίζονται από την υπηρεσία διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης Copernicus υποστηρίζουν και επιχειρήσεις πολιτικής προστασίας. Οι έγκαιρες και ακριβείς γεωχωρικές πληροφορίες που παρέχει το Copernicus είναι χρήσιμες για την οριοθέτηση των πληττόμενων περιοχών και τον σχεδιασμό επιχειρήσεων αντιμετώπισης καταστροφών.

Ο μηχανισμός περιλαμβάνει και ευρωπαϊκή δεξαμενή πολιτικής προστασίας. Πρόκειται για δεξαμενή πόρων που προδεσμεύονται από τα κράτη μέλη σε εθελοντική βάση και προορίζονται για άμεση χρήση εντός ή εκτός ΕΕ.

Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ συμβάλλει επίσης στον συντονισμό των δραστηριοτήτων ετοιμότητας και πρόληψης καταστροφών που διεξάγουν οι εθνικές αρχές και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

Για να εξασφαλιστεί καλύτερη ανταπόκριση στις μελλοντικές προκλήσεις, το Συμβούλιο εξέδωσε τον Μάιο του 2021 νέο κανονισμό για την ενίσχυση του μηχανισμού. Οι νέοι κανόνες παρέχουν στην ΕΕ πρόσθετες ικανότητες για την αντιμετώπιση νέων κινδύνων εντός και εκτός της ΕΕ και για την ενίσχυση του αποθέματος rescEU.

Τον Νοέμβριο του 2023, η ΕΕ εξέδωσε απόφαση σχετικά με τη χρηματοδότηση πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων έως το τέλος του 2027.

Η πολιτική προστασία της Ε.Ε. σε δράση

Κάθε χώρα στον κόσμο —αλλά και τα Ηνωμένα Έθνη και οι οργανισμοί τους καθώς και άλλοι διεθνείς οργανισμοί— μπορεί να ζητήσει βοήθεια από τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ, όταν το μέγεθος μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης υπερβαίνει την ικανότητα αυτοτελούς αντίδρασης που διαθέτει.

Κατόπιν αιτήματος μιας χώρας για παροχή βοήθειας, το ΚΣΑΕΑ συντονίζει και κινητοποιεί τη βοήθεια ή την εμπειρογνωμοσύνη που προσφέρουν τα κράτη μέλη.

Από το 2001, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ έχει ενεργοποιηθεί πάνω από 700 φορές εντός και εκτός της ΕΕ.

Στις πρόσφατες παρεμβάσεις περιλαμβάνονται:

• ο σεισμός στην Τουρκία και τη Συρία (2023)
• ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας (2022-2023)
• η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία λόγω της COVID-19 (2020-2022)
• οι δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη (2021-2022)
• οι επαναπατρισμοί από το Αφγανιστάν (2021)

Παράλληλα, ως απάντηση στη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας, η ΕΕ συντονίζει τη μεγαλύτερη επιχείρηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ μέχρι σήμερα.

Όλες οι χώρες της ΕΕ καθώς και η Ισλανδία, η Βόρεια Μακεδονία, η Νορβηγία, η Σερβία και η Τουρκία παρέχουν υλική βοήθεια στην Ουκρανία, η οποία περιλαμβάνει:

• ιατροφαρμακευτικό υλικό
• ηλεκτρογεννήτριες
• είδη καταυλισμού και προστατευτικό ρουχισμό
• εξοπλισμό πυρόσβεσης
• αντλίες τροφοδοσίας και νερού