ΗΠΑ: 9 υποθέσεις αστυνομικής βίας – Όταν σκοτώνεις και δεν τιμωρείσαι

Ο θάνατος του Τζορτζ Φλόιντ, του 46χρονου Αφροαμερικανού που βιντεοσκοπήθηκε να παρακαλά για τη ζωή του ενώ ένας λευκός αστυνομικός έχει γονατίσει στον λαιμό του, προκάλεσε τρεις νύχτες διαμαρτυριών που σε ορισμένες περιπτώσεις οδήγησαν σε βίαια επεισόδια, εμπρησμούς και λεηλασίες.

Ταυτόχρονα, η υπόθεση αυτή έφερε και πάλι στο φως την έλλειψη λογοδοσίας εκ μέρους της αστυνομίας για βίαια ή θανατηφόρα επεισόδια με πολίτες.

Το θέμα αναζωπυρώθηκε το 2014, όταν ένας λευκός αστυνομικός πυροβόλησε και σκότωσε τον 18χρονο Αφροαμερικανό Μάικλ Μπράουν στο Φέργκιουσον του Μισούρι, μια υπόθεση που ξεσήκωσε έντονες διαμαρτυρίες. Από τότε, το κίνημα Black Lives Matter (το οποίο πυροδοτήθηκε από τη δολοφονία του έφηβου Αφροαμερικανού Τρέιβορ Μάρτιν από τον πολίτη-φρουρό μιας περιφραγμένης κοινότητας Τζορτζ Ζίμερμαν στη Φλόριντα το 2012) έχει συνδεθεί στενά με την υπερβολική χρήση βίας από την αστυνομία, ιδίως σε βάρος των μαύρων.

Ένα άλλο επεισόδιο, στις 13 Μαρτίου φέτος, ήταν ο θάνατος της Μπριόνα Τέιλορ, την ώρα που κοιμόταν μέσα στο σπίτι της, από αστυνομικούς που εκτελούσαν ένταλμα σύλληψης με το οποίο η άτυχη βοηθός ιατρικού εργαστηρίου δεν είχε καμία σχέση. Σύμφωνα μάλιστα με τον δικηγόρο της οικογένειάς της, ο ύποπτος είχε ήδη συλληφθεί.

Το πρακτορείο Reuters, στο πλαίσιο μιας έρευνας για αστυνομικούς που κατηγορήθηκαν για χρήση υπέρμετρης βίας, μελέτησε εκατοντάδες αγωγές εναντίον τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις διαπίστωσε ότι οι ίδιοι οι αστυνομικοί και οι δημοτικές αρχές, οι εργοδότες τους, προστατεύονται και δεν αποζημιώνουν τα θύματα ή τους συγγενείς τους χάρη στη λεγόμενη «qualified immunity» («αναγνωρισμένη ασυλία»), μια νομική έννοια που εισήγαγε το Ανώτατο Δικαστήριο και παρέχει ευρέα περιθώρια κινήσεων στους κυβερνητικούς υπαλλήλους όταν ασκούν τα καθήκοντά τους.

Οι αστυνομικοί προστατεύονται ακόμη και όταν τα δικαστήρια κρίνουν ότι παραβίασαν τα πολιτικά δικαιώματα των θυμάτων, έδειξε η έρευνα του πρακτορείου.

Εξαίρεση, ωστόσο, αποτελούν οι προβεβλημένες υποθέσεις, όπως εκείνη του Μάικλ Μπράουν. Συνήθως είναι μεμονωμένες περιπτώσεις που καταλήγουν σε γενναίους οικονομικούς διακανονισμούς και, σπανιότερα, στην ποινική δίωξη των δραστών.

Ακολουθεί μια σύνοψη ορισμένων από αυτές τις υποθέσεις και η κατάληξή τους:

Μάικλ Μπράουν, Αφροαμερικανός, 18 ετών. Σκοτώθηκε από έναν αστυνομικό στο Φέργκιουσον το Μισούρι το 2014.

Αποζημίωση: 1,5 εκατομμύριο δολάρια.

Ποινικές κυρώσεις: Καμία.

Έρικ Γκάρνερ, Αφροαμερικανός. Πέθανε το 2014 επαναλαμβάνοντας τη φράση «Δεν μπορώ να αναπνεύσω» ενώ ένας αστυνομικός του έκανε κεφαλοκλείδωμα στη Νέα Υόρκη για να τον συλλάβει.

Αποζημίωση: 5,9 εκατομμύρια δολάρια.

Ποινικές κυρώσεις: Καμία.

Ταμίρ Ράις, ένα μαύρο αγόρι 12 ετών που κρατούσε ένα όπλο-παιχνίδι. Το πυροβόλησε και το σκότωσε ένας αστυνομικός στο Κλίβελαντ του Οχάιο το 2014.

Αποζημίωση: 6 εκατομμύρια δολάρια.

Ποινικές κυρώσεις: Καμία.

Φρέντι Γκρέι, Αφροαμερικανός που υπέκυψε στα τραύματα που υπέστη ενώ ήταν δεμένος με χειροπέδες και ποδοπέδες στο πίσω μέρος ενός περιπολικού στη Βαλτιμόρη, το 2015.

Αποζημίωση: 6,4 εκατομμύρια δολάρια.

Ποινικές κυρώσεις: Οι έξι αστυνομικοί στους οποίους είχε ασκηθεί δίωξη για τον θάνατό του απαλλάχθηκαν ή η δίωξη μπήκε στο αρχείο.

Γουόλτερ Σκοτ, ένας άοπλος Αφροαμερικανός που πυροβολήθηκε στην πλάτη ενώ έφευγε πεζός αφού τον σταμάτησε ένας αστυνομικός για έλεγχο στο αυτοκίνητό του, στο Νορθ Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας, το 2015.

Αποζημίωση: 6,5 εκατομμύρια δολάρια.

Ποινικές κυρώσεις: Ο αστυνομικός δήλωσε ένοχος για ομοσπονδιακό αδίκημα παραβίασης των πολιτικών δικαιωμάτων και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 20 ετών.

Φιλάντο Καστίλι, Αφροαμερικανός. Πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε το 2016 στο Σεντ Πολ της Μινεσότας, αφού είπε στους αστυνομικούς που τον σταμάτησαν για έλεγχο ότι είχε ένα όπλο μέσα στο αυτοκίνητό του.

Αποζημίωση: Περίπου 3 εκατομμύρια δολάρια.

Ποινικές κυρώσεις: Οι ένορκοι απάλλαξαν τον αστυνομικό από τις κατηγορίες της ανθρωποκτονίας από αμέλεια και των πυροβολισμών με ενδεχόμενο δόλο.

Τζαστίν Ντέιμοντ, μια άοπλη Αυστραλοαμερικανίδα. Την πυροβόλησαν και την σκότωσαν το 2017 αστυνομικοί στη Μινεάπολη αφού η ίδια είχε καλέσει την αστυνομία για να αναφέρει έναν πιθανό βιασμό στη γειτονιά της.

Αποζημίωση: 18 εκατομμύρια δολάρια στην οικογένειά της και 2 εκατομμύρια σε οργανώσεις για την πρόληψη της ένοπλης βίας.

Ποινικές κυρώσεις: Οι ένορκοι καταδίκασαν τον αστυνομικό για φόνο.

Στίβον Κλαρκ, ένας άοπλος Αφροαμερικανός που σκοτώθηκε στο Σακραμέντο της Καλιφόρνιας το 2018 από αστυνομικούς που τον κυνήγησαν στην αυλή του σπιτιού της γιαγιάς του.

Αποζημίωση: Τα δύο παιδιά του έλαβαν από 1,2 εκατομμύρια δολάρια το καθένα. Εκκρεμούν οι διεκδικήσεις άλλων μελών της οικογένειάς του.

Ποινικές κυρώσεις: Καμία.

Ατατιάνα Τζέφερσον, μια Αφροαμερικανίδα που πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στο Φορτ Γουόρθ του Τέξας το 2019 από έναν αστυνομικό ενώ στεκόταν στην πόρτα του σπιτιού της κρατώντας ένα όπλο επειδή άκουσε ύποπτους θορύβους απ’ έξω.

Αποζημίωση: Δεν έχει κατατεθεί αγωγή ακόμη.

Ποινικές κυρώσεις: Ο αστυνομικός παραιτήθηκε και αναμένεται να δικαστεί για φόνο.