ΗΠΑ: Υπό αμφισβήτηση ηγεμονία του δολαρίου μετά τους δασμούς Τραμπ

Oι εμπορικές εντάσεις που πυροδότησε η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχουν προκαλέσει σημαντικές αναταράξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές και έχουν οδηγήσει σε σοβαρές συζητήσεις για το μέλλον του δολαρίου ως το κυρίαρχο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. O εμπορικός πόλεμος και η αμφίσημη στάση της αμερικανικής διοίκησης απέναντι στην παγκόσμια οικονομία, έχουν επηρεάσει το ρόλο του δολαρίου και τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους παραδοσιακούς τους συμμάχους.

Μπορεί εν μέσω αναταραχων στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ο πρόεδρος των ΗΠΑ να ανακοίνωσε μια μερική αναστολή 90 ημερών, αλλά οι επενδυτές παραμένουν επιφυλακτικοί. Και ο λόγος είναι πως το δολάριο, το οποίο συνήθως ενισχύεται σε περιόδους οικονομικής ή χρηματοοικονομικής αναταραχής, βυθίστηκε.

Η αμφισβήτηση της ηγεμονίας του δολαρίου

Μέσα σε αυτό το κλίμα οι επενδυτές και οι αναλυτές ανά τον κόσμο καλούνται να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο μιας νέας εποχής, όπου η κυριαρχία του αμερικανικού νομίσματος ίσως αρχίζει να φθίνει — ή και να φτάνει στο τέλος της.

«Ο εμπορικός πόλεμος είναι απλώς το τελευταίο παράδειγμα της περιφρόνησης αυτής της κυβέρνησης προς τον υπόλοιπο κόσμο», δηλώνει ο Μαρκ Σόμπελ, πρόεδρος των ΗΠΑ στο OMFIF, μια δεξαμενή σκέψης για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών. «Το να είσαι αξιόπιστος εταίρος και σύμμαχος αποτελεί βασικό πυλώνα της κυριαρχίας του δολαρίου, και έχει τιναχτεί στον αέρα».

Σε παγκόσμια χρηματοοικονομικά κέντρα, δύο ερωτήματα κυριαρχούν μετά το «σοκ Τραμπ».

Πρώτον, πόσο μπορεί να υποχωρήσει το δολάριο; Οι ξένοι επενδυτές κατέχουν $19 τρισ. σε μετοχές των ΗΠΑ, $7 τρισ. σε κρατικά ομόλογα και $5 τρισ. σε εταιρικά ομόλογα, σύμφωνα με τον Torsten Sløk της Apollo. Αν ακόμη και ένα μέρος αυτών αρχίσει να αποσύρεται, η πίεση στο δολάριο θα είναι διαρκής.

Δεύτερον, αν οι εκροές επιταχυνθούν, θα μπορούσε αυτό να διαβρώσει τον μοναδικό ρόλο του δολαρίου στο παγκόσμιο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα;

Παρότι η αξία του δολαρίου έχει κυμανθεί κατά καιρούς, η κυριαρχία του παραμένει άθικτη. Ωστόσο, κάποιοι πλέον θεωρούν ότι το σοκ Τραμπ ίσως οδηγήσει στο τέλος σχεδόν ενός αιώνα πρωτοκαθεδρίας.

Ο Γκρέγκορι Πίτερς της PGIM λέει χαρακτηριστικά: «Οι ΗΠΑ επωφελούνται από το καθεστώς του αποθεματικού νομίσματος εδώ και 100 χρόνια. Χρειάστηκαν λιγότερες από 100 ημέρες για να ξεκινήσει η αποσύνθεση».

Ισχυρή παραμένει η ζήτηση για δολάρια – Η οπτική Τραμπ

Σήμερα, οι ΗΠΑ αντιστοιχούν μόνο στο ¼ της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά περισσότερο από το 57% των επίσημων παγκόσμιων συναλλαγματικών διαθεσίμων είναι σε δολάρια, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Το ίδιο ισχύει σε εμπόριο, χρηματοδότηση, δανεισμό και φυσικά στις συναλλαγές συναλλάγματος, όπου το 88% περιλαμβάνει δολάρια.

Ωστόσο, πολλά στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ θεωρούν ότι τα κόστη του αποθεματικού νομίσματος υπερβαίνουν τα οφέλη, διότι το δολάριο είναι υπερβολικά ισχυρό και πλήττει τις εξαγωγές των ΗΠΑ.

Ο Στίβεν Μίραν, πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων της κυβέρνησης, είπε πρόσφατα: «Η ζήτηση για δολάρια έχει διαστρεβλώσει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, καθιστώντας τις επιχειρήσεις και την εργασία μας μη ανταγωνιστικές».

Δολάριο: Υπάρχει εναλλακτική;

Ο Τζορτζ Σαραβέλος της Deutsche Bank έγραψε: «Η αγορά επαναξιολογεί τη δομική ελκυστικότητα του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος».

Την ίδια ώρα, παρά τις πιέσεις, οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι δεν υπάρχει ρεαλιστικό υποκατάστατο του δολαρίου. Το ευρώ είναι πολιτικά διαιρεμένο, το γουάν μη πλήρως μετατρέψιμο, και το ελβετικό φράγκο ή το γιεν πολύ μικρής κλίμακας.

Αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για πιθανές, μέχρι πρότινος αδιανόητες, κινήσεις όπως έλεγχοι κεφαλαίων ή ακόμη και επιλεκτική στάση πληρωμών. Η εμπιστοσύνη, λένε, είναι δύσκολο να αποκατασταθεί, ακόμη και αν η κυβέρνηση υποχωρήσει.

Το μέλλον είναι αβέβαιο. Η Goldman Sachs προβλέπει περαιτέρω πτώση του δολαρίου, ενώ άλλοι, όπως ο Bill Dudley, τονίζουν ότι μπορεί να ανακάμψει. Ο Stephen Jen, από την πλευρά του, βλέπει πολυετή πτώση ως αναπόφευκτη: «Τα αστέρια ευθυγραμμίζονται για μια μεγάλη διόρθωση του δολαρίου».