ΗΠΑ: Ώρα μηδέν για τους δασμούς Τραμπ – Όσα πρέπει να ξέρετε

Θα κάνει πράξη ο Ντόναλντ Τραμπ την απειλή του να επιβάλει από σήμερα, Σάββατο 1η Φεβρουαρίου, δασμούς στα καναδικά και μεξικανικά προϊόντα; Και αν ναι, βρισκόμαστε μπροστά στην αρχή ενός εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ με τον Καναδά και το Μεξικό;

Η αντίστροφη μέτρηση για την επιβολή τιμωρητικών δασμών έχει ήδη ξεκινήσει, και αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ κάνει πράξη όσα είχε υποσχεθεί ήδη μερικές εβδομάδες μετά τη νίκη του στις αμερικανικές εκλογές, τότε τα δεδομένα του παγκόσμιου εμπορίου θα μπορούσαν να αλλάξουν δραματικά, διαταράσσοντας τη μέχρι τώρα ομαλή οικονομική συνεργασία της Αμερικής με τους τρεις μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της χώρας.

Ο Τραμπ έχει ορίσει προθεσμία μέχρι σήμερα για την επιβολή των τιμωρητικών δασμών, απαιτώντας από τον Καναδά και το Μεξικό να λάβουν αυστηρότερα μέτρα για να σταματήσουν τη ροή παράνομων μεταναστών και του θανατηφόρου οπιοειδούς φαιντανύλης προς τις ΗΠΑ. Αν όλα αυτά συμβούν, από αυτό το Σαββατοκύριακο οι εισαγωγές στις ΗΠΑ θα υπόκεινται σε δασμούς 25% για προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό, ενώ τα κινεζικά προϊόντα θα επιβαρύνονται με δασμό 10%.

Εκτός όμως από το καναδικό πετρέλαιο, το οποίο όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, χθες, Παρασκευή θα υπόκειται σε χαμηλότερο δασμό 10%, ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στις 18 Φεβρουαρίου.

Παράλληλα, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ προανήγγειλε νέους δασμούς και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υποστηρίζοντας ότι το μπλοκ “δεν έχει φερθεί καλά στις Ηνωμένες Πολιτείες“.

“Θα κάνουμε κάτι πολύ ουσιαστικό με τους δασμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση“, είπε στους δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο. “Αν θα επιβάλω δασμούς στην ΕΕ; Θέλετε την πραγματική απάντηση ή τη διπλωματική; Ασφαλώς. Η ΕΕ μας συμπεριφέρθηκε πολύ άσχημα“, πρόσθεσε.

Ο Guardian μέσα από 6 ερωταπαντήσεις εξηγεί όσα πρέπει να γνωρίζετε για τους δασμούς αλλά και ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις της επιβολής τους στο παγκόσμιο εμπόριο.

Τι είναι οι δασμοί;

Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται στις εισαγωγές, δηλαδή σε προϊόντα που εισάγονται από το εξωτερικό.

Ποιος πληρώνει τους δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές;

Οι δασμοί επιβαρύνουν τις αμερικανικές εταιρείες που εισάγουν προϊόντα από το εξωτερικό. Για παράδειγμα, εάν ένας Αμερικανός κατασκευαστής αυτοκινήτων αγοράσει ένα εξάρτημα από το Μεξικό, θα πρέπει να καταβάλει τον αντίστοιχο δασμό μόλις το προϊόν φτάσει στις ΗΠΑ.

Γιατί ο Τραμπ επιβάλλει δασμούς;

Μιλώντας από το Οβάλ Γραφείο, ο Ντόναλντ Τραμπ αιτιολόγησε την απόφασή του επικαλούμενος τρεις βασικούς λόγους:

• Την παράτυπη μετανάστευση: “Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εισρεύσει στη χώρα μας είναι τρομακτικός”.
• Τα ναρκωτικά: “Η εισροή φαιντανύλης και άλλων ναρκωτικών είναι ανεξέλεγκτη”.
• Τα εμπορικά ελλείμματα: “Οι τεράστιες επιδοτήσεις που παρέχουμε σε Καναδά και Μεξικό μέσω των ελλειμμάτων μας”.

Ξεκινάει ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος;

Η απάντηση εξαρτάται από το ποιον ρωτάς. Μετά την ανακοίνωση των νέων δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο Bryan Lanza, ανώτερος σύμβουλος της προεκλογικής του εκστρατείας για το 2024, δήλωσε στο BBC Radio 4: “Όχι… αυτό είναι η απειλή μιας διαπραγμάτευσης“.

Ωστόσο, ο ίδιος ο Τραμπ έχει δηλώσει πως σκέφτεται να επιβάλει δασμούς και σε ευρωπαϊκά προϊόντα, σε μια προσπάθεια να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Αυτός ο σχεδιασμός προκαλεί ανησυχία σε οικονομικούς αναλυτές, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αλυσίδα εμπορικών αντιποίνων, με τις πληγείσες χώρες να επιβάλλουν με τη σειρά τους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα, πυροδοτώντας έναν νέο εμπορικό πόλεμο.

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του στον Λευκό Οίκο, το Πεκίνο απάντησε με αντίποινα, επιβάλλοντας δασμούς στις αμερικανικές εξαγωγές – μεταξύ αυτών στη σόγια και το καλαμπόκι.

Η κίνηση αυτή είχε τελικά σοβαρό αντίκτυπο στους Αμερικανούς αγρότες, οι οποίοι βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές προς την Κίνα. Χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, ο Τραμπ αναγκάστηκε να εγκρίνει οικονομική ενίσχυση για να καλύψει τις απώλειες, καθώς τα έσοδα των αγροτών από εξαγωγές μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 10 δισεκατομμύρια δολάρια (περίπου 8 δισεκατομμύρια λίρες) μετά την επιβολή των δασμών.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων (Council on Foreign Relations), μία από τις κορυφαίες αμερικανικές δεξαμενές σκέψης, το 92% των εσόδων από τους δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές δαπανήθηκε για να καλυφθούν οι αποζημιώσεις προς τους πληγέντες αγρότες.

Ποιος είναι ο κερδισμένος και ποιος ο χαμένος;

Στην πραγματικότητα, ο μεγάλος χαμένος είναι ο καταναλωτής. Οι δασμοί επιβαρύνουν το κόστος των εισαγόμενων προϊόντων, κάτι που μεταφράζεται σε αυξήσεις τιμών, τις οποίες τελικά πληρώνει ο απλός πολίτης.

Χρειάζεται ο Τραμπ την έγκριση του Κογκρέσου για να επιβάλλει δασμούς;

Με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών τόσο στη Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και στη Γερουσία, ο Ντόναλντ Τραμπ διαθέτει σημαντική δύναμη στο Κογκρέσο για να προωθήσει τη νομοθετική του ατζέντα.

Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει δασμούς χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, όταν αυτοί σχετίζονται με ζητήματα εθνικής ασφάλειας, προστασίας των αμερικανικών βιομηχανιών ή εθνικής έκτακτης ανάγκης. Οι διατυπώσεις αυτές είναι αρκετά γενικές, γεγονός που δυσκολεύει τις νομικές προσφυγές εναντίον των δασμών στα δικαστήρια.

Ο Τραμπ θεωρεί ότι οι δασμοί θα λειτουργήσουν ως κίνητρο για τις αμερικανικές εταιρείες να επαναφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ. “Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να φτιάξετε το εργοστάσιό σας στις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν θα έχετε δασμούς”, είχε δηλώσει λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές.

Ωστόσο, η έξοδος από τα σύνθετα παγκόσμια δίκτυα παραγωγής δεν είναι τόσο απλή. Η κατασκευή ενός νέου εργοστασίου απαιτεί χρόνια, κάτι που σημαίνει πως, ακόμη κι αν οι εταιρείες ήθελαν να μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ, η θητεία του Τραμπ πιθανότατα θα είχε λήξει πριν ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία.

Αν όντως ο Τραμπ κηρύξει εμπορικό πόλεμο σε Καναδά, Μεξικό και Κίνα δεν θα είναι η πρώτη φορά, καθώς στην πρώτη του θητεία, επέβαλε δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Καναδά και το Μεξικό, πυροδοτώντας τότε και πάλι έναν εμπορικό πόλεμο.

Η ΕΕ αντέδρασε άμεσα, επιβάλλοντας αντίποινα σε αμερικανικά προϊόντα όπως το ουίσκι, τις μοτοσικλέτες και το τζιν, με την αξία των δασμών να αγγίζει τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια.