Ισπανία: Οι θάλασσες της Καταλονίας γέμισαν μέδουσες

Τα θέρετρα στην Κόστα Μπράβα, στη βορειοανατολική Ισπανία, βρίσκονται αντιμέτωπα με μια εισβολή μεδουσών, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας της θάλασσας διευκολύνει την αναπαραγωγή τους και οδηγεί τα είδη αυτά προς τα βόρεια.

Από τον Μάιο έως τον Αύγουστο, σχεδόν 7.500 άτομα στις ακτές της Καταλονίας αναζήτησαν ιατρική βοήθεια λόγω τσιμπημάτων από μέδουσες, σύμφωνα με τον Guardian σημειώνοντας αύξηση κατά 41% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τα τσιμπήματα είναι επώδυνα και μπορούν να έχουν δυσάρεστες συνέπειες, ιδιαίτερα για άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η εφαρμογή MedusApp, που επιτρέπει στους πολίτες να καταγράφουν εμφανίσεις και τσιμπήματα μεδουσών, έχει αναφέρει εκατοντάδες περιστατικά κάθε μέρα αυτό το καλοκαίρι. Η εφαρμογή αυτή δημοσιεύει έναν χάρτη που ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποφεύγουν παραλίες με μεγάλο αριθμό μεδουσών.

Η πλειονότητα των μεδουσών στις ακτές της Καταλονίας είναι σχετικά ακίνδυνες, όπως η καφέ μέδουσα ή σαλούφα (Cotylorhiza tuberculata) που μοιάζει με τηγανητό αβγό και η barrel, η γαλάζια μέδουσα (Rhizostoma pulmo). Και οι δύο συνηθίζονται σε χώρες της Μεσογείου και συναντώνται και στην Ελλάδα.

Ωστόσο, δύο παραλίες στην Ταρραγόνα, στη νότια Καταλονία, έκλεισαν τον Ιούλιο όταν παρατηρήθηκαν στο νερό παρουσίες της μέδουσας πορτογαλική καραβέλα ή Πορτογάλος πολεμιστής (Physalia physalis) που συναντάται στον Ατλαντικό και στον Ινδικό Ωκεανό. Το τσίμπημα αυτού του σιφωνοφόρου (δεν είναι τεχνικά μέδουσα, αλλά έχουν πάρα πολλά κοινά) είναι ιδιαίτερα επώδυνο.

Η κλιματική αλλαγή βοηθά την αναπαραγωγή των μεδουσών

Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας της θάλασσας φαίνεται να είναι οι κύριοι παράγοντες πίσω από την αύξηση των μεδουσών, δήλωσε η Μακαρένα Μαράμπιο, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών στη Βαρκελώνη, η οποία καταγράφει τη δραστηριότητα των μεδουσών στην περιοχή εδώ και 20 χρόνια.

«Οι μέδουσες γίνονται πιο συχνές και αυξάνουν τόσο τη χρονική όσο και τη γεωγραφική τους διασπορά», δήλωσε η Μαράμπιο, η οποία ηγείται του προγράμματος “Συναγερμός για Μέδουσες”. «Οι θερμότερες θάλασσες ευνοούν την αναπαραγωγή τους, και ως αποτέλεσμα βλέπουμε αυξανόμενο αριθμό του είδους των μωβ barrel μεδουσών».

«Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι οι αριθμοί είναι κυκλικοί και κάποια χρόνια οι μέδουσες είναι πολύ περισσότερες από άλλες» ανέφερε η Μακαρένα Μαράμπιο. «Ωστόσο, αυτό που παρατηρούμε στην Κόστα Μπράβα είναι ότι οι κύκλοι αυτοί γίνονται πιο σύντομοι. Ο κύκλος των ετών με άφθονες μέδουσες μειώνεται για ορισμένα είδη από οκτώ ή δέκα χρόνια σε μόλις δύο» πρόσθεσε.

Παρά το γεγονός ότι η Μαράμπιο επισημαίνει την κλιματική κρίση ως τον κύριο παράγοντα, η υπεραλίευση – η οποία μειώνει τους θηρευτές – και η κατασκευή κυματοθραυστών, λιμανιών, τεχνητών παραλιών και μαρίνων παίζουν επίσης ρόλο. Η ανθρώπινη δραστηριότητα μειώνει την ποιότητα του νερού, ενώ οι μέδουσες είναι από τα λίγα είδη που μπορούν να ευδοκιμήσουν σε περιοχές όπως το λιμάνι της Βαρκελώνης.

Η Μακαρένα Μαράμπιο ανέφερε ότι η έμφαση δίνεται στην καταλανική ακτή, διότι υπάρχουν περισσότερα διαθέσιμα δεδομένα, αλλά παρατηρούνται αντίστοιχες αυξήσεις στους πληθυσμούς των μεδουσών και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου.

Η ίδια προσθέτει ότι είναι αδύνατο να εξαχθούν συμπεράσματα από τα δεδομένα για το αν αυτή η αύξηση στους αριθμούς των μεδουσών θα συνεχιστεί ή αν είναι προσωρινή.

«Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι οι περιβαλλοντικές συνθήκες αλλάζουν και μπορούμε να κάνουμε μοντελοποίηση για το τι πιστεύουμε ότι θα συμβεί, αλλά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα προσαρμοστεί το υπόλοιπο οικοσύστημα» δήλωσε η Μαράμπιο.

«Για παράδειγμα, μπορεί να εμφανιστούν νέοι θηρευτές. Προς το παρόν, γνωρίζουμε ότι η άνοδος της θερμοκρασίας των θαλασσών ευνοεί την εμφάνιση των μεδουσών, αλλά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι θα συμβεί αν οι θερμοκρασίες αυξηθούν περαιτέρω.»

Ο Ζοσέπ Μαρία Γκίλι, συνάδελφος της Μαράμπιο στο ινστιτούτο, δήλωσε: «Δεν υπάρχει βραχυπρόθεσμη λύση, διότι πρόκειται για το κλίμα. Θα πρέπει να συνηθίσουμε να μοιραζόμαστε τις παραλίες μας με τις μέδουσες.»

Τι πρέπει να κάνεις αν δεχθείς τσίμπημα από μέδουσα

Ακολουθούν τα βασικά βήματα για την αντιμετώπιση ενός τσιμπήματος από μέδουσα. Είναι σημαντικό να ακολουθήσεις τις γενικές οδηγίες, όμως σε περίπτωση έντονου πόνου ή δυσκολίας στην αναπνοή, είναι αναγκαία η αναζήτηση ιατρικής βοήθειας. Οι οδηγίες είναι οι εξής:

Βγες από το νερό: Αμέσως μετά το τσίμπημα, βγες από το νερό για να αποφύγεις περαιτέρω επαφή με τις μέδουσες.

Μην τρίβεις την περιοχή: Απέφυγε να τρίβεις την περιοχή του τσιμπήματος, καθώς αυτό μπορεί να απελευθερώσει περισσότερες τοξίνες από τα πλοκάμια της μέδουσας.

Ξέπλυνε με θαλασσινό νερό: Ξέπλυνε την πληγείσα περιοχή με θαλασσινό νερό (όχι γλυκό νερό), για να απομακρύνεις τυχόν υπολείμματα πλοκαμιών. Το γλυκό νερό μπορεί να ενεργοποιήσει τα κεντριά που έχουν απομείνει.

Χρησιμοποίησε ξύδι ή μαγειρική σόδα: Αν έχεις πρόσβαση σε ξύδι, ρίξε το στην πληγείσα περιοχή για να απενεργοποιήσεις τα κεντριά. Εναλλακτικά, μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα διάλυμα με μαγειρική σόδα.

Αφαίρεση υπολειμμάτων: Χρησιμοποίησε ένα αντικείμενο με επίπεδη επιφάνεια (π.χ. μια πιστωτική κάρτα) για να αφαιρέσεις προσεκτικά τυχόν υπολείμματα πλοκαμιών από το δέρμα σου.

Χρησιμοποίησε παγοκύστη: Εφάρμοσε μια παγοκύστη στην περιοχή του τσιμπήματος για να μειώσεις τον πόνο και το πρήξιμο. Βάλε την παγοκύστη σε ένα πανί για να αποφύγεις το κάψιμο από τον πάγο.

Ζήτησε ιατρική βοήθεια: Αν το τσίμπημα προκαλεί έντονο πόνο, αν υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή ή αν το άτομο είναι αλλεργικό, αναζήτησε άμεσα ιατρική βοήθεια.