Ισραήλ – Χαμάς: Νέα ανταλλαγή ομήρων υπό τον φόβο κατάρρευσης της εκεχειρίας

Η έκτη ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους κρατουμένους πραγματοποιείται σήμερα, Σάββατο (15/2), μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, έπειτα από τις εντατικές διαμεσολαβητικές προσπάθειες της Αιγύπτου και του Κατάρ, οι οποίες απέτρεψαν ένα αδιέξοδο που απειλούσε να διαλύσει τη 42ήμερη εύθραυστη εκεχειρία.

Σήμερα απελευθερώθηκαν  από τη Γάζα 3 Ισραηλινοί όμηροι, ο Σάσα (Αλεξάντερ) Τρουφάνοφ (Ρωσοϊσραηλινός, 29 ετών), ο Σαγκί Ντέκελ-Χεν (Αμερικανοϊσραηλινός, 36 ετών) και ο Ιαΐρ Χορν (Αργεντινοϊσραηλινός, 46 ετών), οι οποίοι ύστερα από σχεδόν 500 ημέρες ομηρείας παραδόθηκαν στη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και στη συνέχεια στις ισραηλινές δυνάμεις.

Πρόκειται για ομήρους που απήγαγε η Χαμάς κατά τη διάρκεια της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο κιμπούτς Νιρ Οζ, μία από τις ισραηλινές κοινότητες που δέχθηκαν επίθεση από τους ενόπλους της οργάνωσης. Ο Ιαΐρ Χορν ήταν μεταξύ των δεκάδων ατόμων που αιχμαλωτίστηκαν εκεί, ενώ ο αδελφός του, Εϊτάν Χορν, παραμένει αγνοούμενος.

Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ απελευθερώνει 369 Παλαιστίνιους κρατουμένους, μεταξύ των οποίων γυναίκες, παιδιά και νεαροί άνδρες, στο πλαίσιο της συμφωνίας για τη σταδιακή απελευθέρωση 33 Ισραηλινών ομήρων κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας.

Μέχρι στιγμής, 16 όμηροι είχαν ήδη επιστρέψει στο Ισραήλ, καθώς και 5 Ταϊλανδοί αιχμάλωτοι σε μια μη προγραμματισμένη απελευθέρωση.

Οχήματα του Ερυθρού Σταυρού στη Χαν Γιούνις

Η παράδοση των ομήρων πραγματοποιείται στη Χαν Γιούνις, στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, παρουσία δεκάδων ενόπλων της Χαμάς και άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων. Σύμφωνα με πηγές της Χαμάς και του Ισλαμικού Τζιχάντ, περίπου 200 μαχητές έχουν αναπτυχθεί στο σημείο. Παρόντες είναι και μαχητές της ένοπλης πτέρυγας της Φάταχ του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς.

Οι όμηροι θα μεταφερθούν σε μαύρο όχημα που προέρχεται από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ενώ αρκετοί μαχητές της Χαμάς κρατούν όπλα που κατασχέθηκαν από Ισραηλινούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια της ίδιας επίθεσης.

Όπως συμβαίνει σε κάθε ανταλλαγή, οι ένοπλοι της Χαμάς εμφανίζονται με καλυμμένα πρόσωπα γύρω από μια υπαίθρια εξέδρα, η οποία φέρει μεγάλο πανό των Ταξιαρχιών Εζεντίν Αλ-Κάσαμ, της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς. Στην ίδια αφίσα αναγράφονται συνθήματα στα αραβικά, αγγλικά και εβραϊκά, μεταξύ των οποίων το μήνυμα «Καμία μετεγκατάσταση, εκτός προς την Ιερουσαλήμ», που αντανακλά την παλαιστινιακή αντίθεση στο αμερικανικό σχέδιο για μετεγκατάστασή τους εκτός Γάζας.

Απειλές για κατάρρευση της εκεχειρίας

Η σημερινή ανταλλαγή ομήρων δεν ήταν δεδομένη, καθώς η Χαμάς απείλησε να σταματήσει τις απελευθερώσεις, κατηγορώντας το Ισραήλ ότι παραβιάζει την εκεχειρία εμποδίζοντας την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας. Το Ισραήλ απέρριψε την κατηγορία, υποστηρίζοντας ότι χιλιάδες φορτηγά βοήθειας έχουν περάσει στη Γάζα και κατηγόρησε με τη σειρά του τη Χαμάς για παραβίαση της συμφωνίας.

Η αντιπαράθεση αυτή προκάλεσε έντονη κινητοποίηση, με το Ισραήλ να καλεί εφέδρους και να θέτει τις δυνάμεις του σε υψηλή ετοιμότητα. Τελικά, η μεσολάβηση της Αιγύπτου και του Κατάρ απέτρεψε τη ρήξη και επέτρεψε την ολοκλήρωση της ανταλλαγής.

Ωστόσο το μέλλον της εκεχειρίας παραμένει αβέβαιο. Οι διαπραγματεύσεις επικεντρώνονται πλέον στην απελευθέρωση των υπολοίπων 76 ομήρων, εκ των οποίων μόνο οι μισοί εκτιμάται ότι βρίσκονται εν ζωή.

Οι συνομιλίες για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας περιλαμβάνουν την σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και την ανασυγκρότηση του κατεστραμμένου παλαιστινιακού θύλακα, που βρίσκεται στα πρόθυρα ανθρωπιστικής καταστροφής, με σοβαρές ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό και ηλεκτρικό ρεύμα.

Περαιτέρω σύγχυση προκαλεί η πρόταση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρότεινε την μόνιμη απομάκρυνση των Παλαιστινίων από τη Γάζα και την ανάληψη της διακυβέρνησης του θύλακα από τις ΗΠΑ. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε έντονα από τις παλαιστινιακές οργανώσεις, τα αραβικά κράτη και τους δυτικούς συμμάχους, προκαλώντας νέο διπλωματικό πονοκέφαλο στην Ουάσινγκτον.