Ιστορική συμφωνία της ΕΕ για το μεταναστευτικό – Τι προβλέπεται

Τα 27 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε μια ιστορική συμφωνία για το μεταναστευτικό και τη διαχείριση των αιτούντων άσυλο (πρόσφυγες πολέμου, φυσικών καταστροφών και κλιματικής κρίσης), μία ημέρα πριν τη Σύνοδο Κορυφής στην Γρανάδα της Ισπανίας, όπου το μεταναστευτικό αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό σημείο συζητήσεων.

H συμφωνία επετεύχθη σε επίπεδο Μόνιμων Αντιπροσώπων, ανοίγοντας τον δρόμο για τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με στόχο να ολοκληρωθεί το νέο Σύμφωνο Ασύλου και Μετανάστευσης της ΕΕ, πριν τις ευρωεκλογές του 2024.

Όπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, οι νέοι κανόνες που προβλέπονται στη συμφωνία, “θα επιτρέψουν στα κράτη πρώτης γραμμής να διεκπεραιώνουν γρήγορα τις αιτήσεις ασύλου και να μετακινούν τους ανθρώπους σε άλλες χώρες της Ευρώπης σε σύντομο χρονικό διάστημα, με στόχο να αποφευχθεί ένα νέο 2015, όταν 1 εκατ. πρόσφυγες έφτασαν στην ΕΕ από τη Συρία και όχι μόνο, και ορισμένες χώρας δέχτηκαν πολύ περισσότερους από άλλες”.

Η συμφωνία έδωσε τέλος σε τρία χρόνια σκληρών διαφωνιών μεταξύ των κρατών – μελών.

Η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας, “θα περιορίσει δραστικά την παράτυπη μετανάστευση στην Ευρώπη και θα ελαφρύνει χώρες όπως η Γερμανία” ανέφερε με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς.

“Είναι ένα κοινό βήμα προς τα εμπρός, ότι η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών είναι υποχρεωτική σε περίπτωση κρίσης“, σημείωσε, μεταξύ άλλων, η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Annalena Baerbock, σε ανάρτησή της.

Σύγκρουση Γερμανίας – Ιταλίας

Η συμφωνία επιτεύχθηκε αφού Γερμανία και Ιταλία ξεπέρασαν τις πολυετείς διαφωνίες τους, στις οποίες αποτυπώνονταν οι δύο διαφορετικές προσεγγίσεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.

Από την πλευρά της η Ιταλία διαφώνησε πάνω σε μια διάταξη που αφορά τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης προσφύγων και μεταναστών από ΜΚΟ που δρουν στη Μεσόγειο, ενώ η Γερμανία υπερασπίστηκε τη δράση των ΜΚΟ, τονίζοντας ότι η διάσωση της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα αποτελεί όχι μόνο νομικό, αλλά ηθικό και ανθρωπιστικό καθήκον.

“Υπερίσχυσε η θέση μας”, δήλωσε η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι. “Η τροποποίηση που είχαν προτείνει οι Γερμανοί αποτελούσε ένα βήμα προς τα πίσω”, πρόσθεσε και επανέλαβε ότι “δεν μπορούν να αποφασίζουν οι διακινητές ποιος πρέπει να μπαίνει στην Ιταλία”. Σύμφωνα με την επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης, “στην Ευρώπη, αυτή που έχει απομονωθεί είναι η Αριστερά όχι η Ιταλία”.

Αναλυτές υπογραμμίζουν στη Ρώμη ότι η σημερινή συμφωνία φέρεται να επετεύχθη και μετά την τηλεφωνική επικοινωνία της Μελόνι με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Οι δύο ηγέτες αναμένεται επίσης να έχουν διμερή συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στη Γρανάδα της Ισπανίας.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η Πολωνία και η Ουγγαρία καταψήφισαν τη συμφωνία ενώ η Αυστρία, η Τσεχία και η Σλοβακία απείχαν από την ψηφοφορία.

“Καλούμε τις Βρυξέλλες να τερματίσουν αμέσως αυτήν την μεταναστευτική πολιτική, με τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις μετεγκατάστασης. Για την αυξανόμενη μεταναστευτική πίεση στην κεντρική Ευρώπη η ευθύνη ανήκει ολοκληρωτικά στις Βρυξέλλες”, που “υποστηρίζουν το οικονομικό μοντέλο των διακινητών”, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, Πέτερ Σιζάρτο.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαιρέτισε τη συμφωνία και δήλωσε:

“Χαιρετίζω την επιτυχημένη πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε από τα κράτη μέλη σχετικά με την πρόταση για τη διαχείριση κρίσεων. Πρόκειται για μια καθοριστική καμπή που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ.

Ενωμένοι μπορούμε να ολοκληρώσουμε το Σύμφωνο πριν από το τέλος αυτής της θητείας”.

Λίγα λόγια για τη συμφωνία

Κύριος στόχος της συμφωνίας είναι να μοιραστεί το βάρος των μεταναστευτικών ροών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τα κράτη της πρώτης γραμμής “να μπορούν να ζητούν μέτρα αλληλεγγύης και στήριξης από τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ”, δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας, Fernando Grande-Marlaska Gómez.

Όπως αναφέρεται, σε περίπτωση κρίσης ή ανωτέρας βίας, τα κράτη – μέλη μπορεί να εξουσιοδοτηθούν να εφαρμόζουν ειδικούς κανόνες σχετικά με το άσυλο και τη διαδικασία επιστροφής. Μεταξύ άλλων μέτρων είναι ότι

• η καταχώριση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας (αιτήσεων ασύλου) θα πρέπει να ολοκληρώνεται το αργότερο 4 εβδομάδες μετά την υποβολή τους
• θα επιτρέπεται να κρατούν τους αιτούντες άσυλο στα σύνορα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα

Επίσης, ένα κράτος μέλος που αντιμετωπίζει μια κατάσταση κρίσης μπορεί να ζητήσει εισφορές αλληλεγγύης από άλλες χώρες της ΕΕ. Η αλληλεγγύη μπορεί να λάβει τις εξής μορφές:

• Τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο ή δικαιούχων διεθνούς προστασίας από το κράτος μέλος σε κατάσταση κρίσης σε συνεισφέροντα κράτη μέλη
• Ανάληψη ευθύνης για εξέταση των αιτημάτων ασύλου, με σκοπό την ανακούφιση του κράτους-μέλους που βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης.
• Οικονομικές συνεισφορές ή εναλλακτικά μέτρα αλληλεγγύης

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω συμφωνία για να τεθεί σε ισχύ θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.