Τι δίνει στην Ελλάδα η Συμφωνία με την Ιταλία – Γιατί πρέπει να επιτευχθεί μία και με Αίγυπτο

Το θέμα της Συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ είναι, δίχως αμφιβολία, το θέμα της ημέρας. Ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κώστας Υφαντής φωτίζει πτυχές της συμφωνίας, υπογραμμίζει τη σπουδαιότητά της και προβλέψει τα επόμενα βήματα της ελληνικής διπλωματίας σε μία δύσκολη συγκυρία. 

“Σαφώς και πρόκειται για μία πολύ καλή εξέλιξη. Η συμφωνία αυτή κλείνει μία εκκρεμότητα και την κλείνει σύμφωνα με τις πάγιες ελληνικές θέσεις που συμπίπτουν με το Δίκαιο της Θάλασσας” είναι το αρχικό σχόλιο του κ. Υφαντή.

“Σε πρακτικό επίπεδο είναι πολύ σημαντική για τη χώρα που αποκτά οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες για πρώτη φορά. Εννοείται όιτ η υφαλοκρηπίδα με την Ιταλία ήταν οριοθετημένη. Αυτό που μέχρι στιγμής δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο είναι αν προβλέπεται, αν υπάρχει ως υπόνοια έστω, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια ή αυτό έχει αφεθεί αργότερα”. συμπληρώνει. 

Αναλύοντας περισσότερο το ζήτημα, υπογραμμίζει: “Ως προς αυτήν την κατέυθυνση, μπορούμε να πούμε το εξής: Ενα σημαντικό ζήτημα για την Ιταλία ήταν τα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων σε πολλές περιοχές αν η Ελλάδα επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Αυτές οι περιοχές θα γίνουν αυτομάτως ελληνική επικράτεια αν υπάρξει επέκταση”. 

Οι συμβολισμοί της Συμφωνίας προς όλες τις κατευθύνσεις

Συνεχίζοντας, ο κ. Υφαντής μιλά για τα μηνύματα που στέλνει η Συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας: “Η συμφωνία έχει πολλούς συμβολισμούς, απέναντι σε φίλους και σε αντιπάλους. Είναι πολύ ισχυρός ο συμβολισμός απέναντι στη Λιβύη, είναι ισχυρός ο συμβολισμός απέναντι και στην Τουρκία, έστω και αν η τελευταία δεν το παραδεχτεί ποτέ. 

Εδώ, θα μου επιτρέψετε και μία εκτίμηση. Η συμφωνία με την Ιταλία προφανώς σημαίνει ότι είμαστε πολύ κοντά και σε αντίστοιχη με την. Υπάρχει και ένα σημείο τριεθνές, μεταξύ Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας που πρέπει να διευθετηθεί. Νομίζω ότι δεν είμαστε μακριά από τις σχετικές ανακοινώσεις”. 

Πιο δύσκολα με Αίγυπτο αλλά…

Σε ότι αφορά την πιθανότητα επίτευξης ανάλογης Συμφωνίας και με την Αίγυπτο, ο καθηγητής του Παντείου ξεκαθαρίζει: “Τα πράγματα με την Αίγυπτο είναι τελείως διαφορετικά. Η Συμφωνία με την Αίγυπτο είναι πολύ πιο κρίσιμη. Εχω την αίσθηση ότι υπάρχει μία πολιτική απόφαση να κλείσουν οι εκρεμμότητες ενεργητικά, η χώρα επιδιώκει την οριοθέτηση όπου αυτό είναι εφικτό. Το θετικό μήνυμα της σημαντικής Συμφωνίας με την Ιταλία ταξιδεύει και προς τον Κάιρο. 

Με την Αίγυπτο υπάρχει όμως ένα αγκάθι στις διαπραγματεύσεις. Η Αίγυπτος δεν θέλει να οριοθετήσει ανατολικά της Ρόδου διμερώς με την Ελλάδα. Είναι πάγια θέση της χώρας από τη δεκαετία του 2000. Υπάρχει αυτό το αγκάθι που αφορά το Καστελόριζο. Γι’ αυτό η Αίγυπτος επιθυμεί μία τριμερή διαπραγμάτευση μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και της ιδίας. 

Μπορούμε όμως να κάνουμε και μερική οριοθέτηση που θα επιβεβαιώνει τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας. Κατά την προσωπική μου άποψη, εφόσον δεν υπάρχουν μείζονες διαφωνίες ως προς τα όρια της συμφωνίας, η Αθήνα καλό θα ήταν να προχωρήσει άμεσα και να αποσπάσει μία συμφωνία από την Αίγυπτο. Αυτό σημαίνει ότι η Αίγυπτος δεν θα προχωρήσει διμερώς με την Τουρκία αν και οι σχέσεις των δύο χωρών είναι οριακές. Είναι επείγον να προχωρήσει η ελληνική πλευρά. 

Η επήρεια και τα δικαιώματα στην Αιγιαλίτιδα 

Ρωτήσαμε και τον κ. Υφαντή για το θέμα της επήρειας των ελληνικών νησιών. Η απάντησή του ήταν επίσης σαφής: “Η επήρεια σημαίνει ότι τα νησιά δικαούνται να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που απολαμβάνουν και οι ηπειρωτικές περιοχές, δικαιούνται, μεταξύ άλλων, και υφαλοκρηπίδας. 

Η Τουρκία το αμφισβητεί αυτό με ευφάνταστες δικαιολογίες. Αν τα νησιά δικαιούνται υφαλοκρηπίδας, που δικαιούνται, δεν υπάρχει θέμα περιορισμένης επήρειας από τη Συμφωνία. 

Σε ότι αφορά τα δικαιώματα στην Αιγιαλίτιδα, υπάρχει το ζήτημα των Ιταλών αλιέων που σας ανέφερα και πιο πάνω και των δικαιωμάτων τους. Οι συνθήκες του 2020 είναι πολύ διαφορετικές από αυτές του 2005 ας πούμε. Ας δούμε τους χάρτες για να διαπιστώσουμε εάν έχει γίνει ένας ελάχιστος συμβιβασμός. 

Συμφωνία, πάντως, με την Ιταλία δεν είχαμε όλα αυτά τα χρόνια γιατί οι Ιταλοί επιθυμούσαν δέσμευση της Ελλάδας είτε ότι δεν θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα, είτε, εφόσον προχωρήσει σε επέκταση, οι Ιταλοί αλιείς να έχουν πλήρη δικαιώματα σαν να βρίσκονται σε ανοιχτή θάλασσα”.