“Κράτος δικαστών” ή ισονομία; Τι κρίνεται με την καταδίκη της Λεπέν

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Στις 18 Ιουλίου 2013, το ειδησεογραφικό δίκτυο Mediapart αποκαλύπτει ότι ο Λουί Αλιό –νούμερο δύο στην ιεραρχία της Εθνικής Συσπείρωσης (τότε «Εθνικού Μετώπου») και σύντροφος της Μαρίν Λεπέν– αμείβεται από το καλοκαίρι του 2011 ως επιστημονικός συνεργάτης μερικής απασχόλησης στο Ευρωκοινοβούλιο, με μισθό 5.000 ευρώ μεικτά.

Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι στις 25 Ιουλίου 2012 το Ευρωκοινοβούλιο έχει αντιδράσει, ζητώντας εξηγήσεις από την Λεπέν για τη σύμβαση του Αλιό: το έχει κάνει με βάση το Άρθρο 43 του Κανονισμού του, που απαγορεύει «συμβάσεις που επιτρέπουν την απασχόληση ή τη χρήση των υπηρεσιών των συζύγων βουλευτών ή των σταθερών μη έγγαμων συντρόφων τους».

Η Λεπέν απαντά ότι δεν θεωρεί τον Αλιό σύζυγο ή σύντροφό της με σύμφωνο συμβίωσης, ενώ δημόσια δεν κρύβει τη σχέση τους. Το Mediapart επισημαίνει δύο διαστάσεις. Καταρχάς τη νομική: ένα κόμμα πνιγμένο στα χρέη χρηματοδότησε την προεκλογική εκστρατεία της Λεπέν για την προεδρία της Γαλλίας χρησιμοποιώντας καταχρηστικά πόρους του Ευρωκοινοβουλίου.

Έπειτα, την πολιτική και ηθική: ενώ η Λεπέν καταγγέλλει τα άλλα κόμματα για νεποτισμό και διαπλοκή συμφερόντων, πρακτικά υιοθετεί τον ίδιο «κανόνα». Ο Αλιό δεν είναι, εξάλλου, η μόνη περίπτωση. Το Ευρωκοινοβούλιο έχει αντιδράσει επίσης για τη μισθοδοσία του άλλου αντιπροέδρου του κόμματος, υπεύθυνου για την προεκλογική καμπάνια της Λεπέν, Φλοριάν Φιλιπό.

Στις 31 Μαρτίου, λοιπόν, έπειτα από δίκη εννιά εβδομάδων, το Δικαστήριο του Παρισιού καταδικάζει τη Λεπέν σε (εφέσιμη) ποινή φυλάκισης 4 ετών (δύο χρόνια με αναστολή και δύο κατ’ οίκον) για υπεξαίρεση δημόσιων πόρων, πρόστιμο 100.000 ευρώ – αλλά και άμεσα εκτελέσιμη στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για μία πενταετία. Μαζί της καταδικάζονται 8 ευρωβουλευτές του κόμματος και 12 βοηθοί τους: το δικαστήριο έχει στοιχεία για 40 πλασματικές συμβάσεις σε διάστημα «σχεδόν 12 ετών» (2004–2016), ύψους «άνω των 4,6 εκατομμυρίων ευρώ».

Η Λεπέν προχωρά σε έφεση, η απόφαση για την οποία θα εκδοθεί το καλοκαίρι του 2026. Η ίδια Δηλώνει ότι το σύστημα «έβγαλε την πυρηνική βόμβα του» λόγω της δημοφιλίας του κόμματός της ενόψει προεδρικών εκλογών. Καταγγέλλει τη μετατροπή της χώρας σε «κράτος δικαστών» και καλεί σε κινητοποιήσεις στις 5 και 6 Απριλίου, ενώ η δικαστής δέχεται απειλές και τίθεται υπό αστυνομική προστασία. Τραμπ, Πούτιν και Όρμπαν στηρίζουν την Λεπέν, με τον πρώτο να μιλάει για «νομοπόλεμο της Αριστεράς».

Ήταν η απόφαση του παρισινού δικαστηρίου κατά της Λεπέν «πολιτική» και «φωτογραφική»;

• Το 2013, η Λεπέν ζητούσε ισόβια στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για όσους καταδικάζονταν για πράξεις που τελέστηκαν χάρη ή εξαιτίας της θητείας τους. Το 2017 αυτή η θέση δεν υπήρχε πια στο πρόγραμμά της.
• Ο Αλέν Ζιπέ, το 2004, είχε καταδικαστεί σε 14 μήνες φυλάκισης και ένα έτος στέρησης του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, για υπόθεση πλασματικών θέσεων εργασίας στο Δημαρχείο του Παρισιού.
• Ο πρώην πρωθυπουργός Φρανσουά Φιγιόν κατηγορήθηκε (το 2017) και καταδικάστηκε το 2020 σε πέντε χρόνια φυλάκιση για την εικονική απασχόληση της συζύγου του ως συνεργάτιδας της Βουλής.
• O Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού, που τώρα δηλώνει ότι η στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για τη Λεπέν μπορεί να προκαλέσει «σοκ στην κοινή γνώμη», είχε επίσης κατηγορηθεί για υπεξαίρεση κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για κομματικές δραστηριότητες. Ενώ ο ίδιος αθωώθηκε, το κόμμα του και αρκετά μέλη του κρίθηκαν ένοχοι και έχουν ασκήσει έφεση.

Το ζήτημα δεν είναι αν η Ακροδεξιά μπορεί να νικηθεί αποκλειστικά ή πρωτίστως στις δικαστικές αίθουσες· ασφαλώς η δικαστική αντιμετώπιση δεν αρκεί. Το ζήτημα είναι αν ο νόμος που ψηφίστηκε από τη γαλλική Βουλή τον Ιούλιο του 1992, και κρίνει έκπτωτους τους αιρετούς που καταδικάζονται για υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος, θα εφαρμόζεται από τα δικαστήρια για όλους. Ή αν αυτό θα θεωρείται «ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής» και «πολιτική παρέμβαση των δικαστών». Αν, δηλαδή, με τον φόβο της συσπείρωσης (και των απειλών) της Ακροδεξιάς, η Ακροδεξιά θα απολαμβάνει «φωτογραφικά» πολιτική ασυλία. Αν, τελικά, η Λεπέν θα κάνει τη μάχη της για την προεδρία «ασπίδα» προκειμένου να αποφύγει τις ποινικές ευθύνες – όπως ακριβώς έκανε νωρίτερα στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ.

Είναι αλήθεια ότι οι πράξεις για τις οποίες η Λεπέν προειδοποιήθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο και καταδικάστηκε στη Γαλλία «γενικώς συνηθίζονται». Ασφαλώς, δεν έχουν την ίδια απαξία –ηθική, πολιτική και ποινική– με αυτή που έχει, για παράδειγμα, το νεοναζιστικό έγκλημα. Το ζήτημα, εντούτοις, παραμένει: είναι δυνατόν να ισχύει άλλη αντιμετώπιση της διαφθοράς για όλους και άλλη για την Λεπέν και τις καταχρήσεις της;