Λουίτζι Μαντζιόνε: Γιατί μας νοιάζει το ιατρικό ιστορικό ενός υπόπτου για φόνο;

Για περισσότερο από μια εβδομάδα, ένας 26χρονος μηχανικός λογισμικού είναι το πρόσωπο της Αμερικής και το πρόσωπο που εξακολουθεί να απασχολεί τα ειδησεογραφικά μέσα σε όλο τον πλανήτη. Ο λόγος για τον Λουίτζι Μαντζιόνε, τον άνθρωπο που κατηγορείται για την εν ψυχρώ δολοφονία του διευθύνοντος συμβούλου της UnitedHealthcare, Μπράιαν Τόμσον και τον ίδιο που έγινε ο δολοφόνος που αγάπησε η Αμερική.

Για κάποιους η δολοφονία του Τόμσον είναι η απόδειξη μιας διχασμένης κοινωνίας που έχει εθιστεί στη βία και για κάποιους άλλους ο Μαντζιόνε αποτελεί σύμβολο της δικαιολογημένης οργής που κυριαρχεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και κατ’ επέκταση μία πράξη δικαιολογημένης βίας.

Πριν ακόμα συλληφθεί ο Μαντζιόνε είχε γίνει λαϊκός ήρωας. Δοξάστηκε από πολλούς για την πράξη του αυτή, διασύρθηκε από περισσότερους, έγινε αντικείμενο ερωτικής φαντασίας και τατουάζ και όλος ο πλανήτης μάθαινε και εξακολουθεί να μαθαίνει πληροφορίες και λεπτομέρειες για το παρελθόν του, ακόμα και για την υγεία του. Όπως για παράδειγμα ότι ταλαιπωρείται από μία πάθηση στην πλάτη που ονομάζεται σπονδυλολίσθηση.

Μέσα σε λίγες ώρες από την απαγγελία των κατηγοριών, τα ηλεκτρονικά καταστήματα κατακλύστηκαν από μπλουζάκια, φούτερ, κούπες, αυτοκόλλητα και άλλα εμπορεύματα που εξυμνούσαν τον φερόμενο ως δράστη και αποθέωναν το παρουσιαστικό και τη σωματική του διάπλαση, ενώ αφίσες που τον εμφανίζουν ως άγιο και έχουν το μήνυμα “Free Luigi” κολλούνται στους δρόμους της Νέας Υόρκης.

Μόνο που ο Μαντζιόνε δεν είναι ο πρώτος κατηγορούμενος εγκληματίας που απολαμβάνει τέτοιου είδους “εγκώμια” και σίγουρα δεν είναι ο πρώτος αμφιλεγόμενος λαϊκός ήρωας που γίνεται viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ήδη ο Άγγελος Αλεξόπουλος έγραψε για τον λόγο που δεν είναι πολύ εύκολο να κατηγοριοποιήσει κάποιος τον κατηγορούμενο, ως προερχόμενο από εύπορη οικογένεια, αριστούχο φημισμένου σχολείου και πανεπιστημίου και developer εφαρμογών.

Η αμερικανική κοινωνία φαίνεται να διατηρεί μια διαχρονική γοητεία με όσους φέρονται να αντιστέκονται στο σύστημα, ακόμη και όταν χρησιμοποιούν τη βία ως μέσο. Από ιστορικές φυσιογνωμίες μέχρι σύγχρονα παραδείγματα, οι φιγούρες αυτές ενσαρκώνουν μια ένταση μεταξύ θαυμασμού και αμφισβήτησης, αντικατοπτρίζοντας την ανάγκη της κοινής γνώμης για αφηγήσεις που ξεπερνούν τα όρια του αποδεκτού.

“Πολύ πριν από την εποχή των social media, το κοινό υποστήριζε φιγούρες όπως οι Bonnie και Clyde, η Belle Starr, και τα μέλη της συμμορίας James, καθώς και οποιονδήποτε παράνομο που ρομαντικοποιούνταν από τα μέσα της εποχής. Αυτό συνέβαινε ιδιαίτερα όταν η αντίληψη ήταν πως αυτοί οι εγκληματίες μάχονταν ενάντια σε ένα σύστημα που εξυπηρετούσε τους ήδη ευνοημένους”, αναφέρει η Susan Campbell, διακεκριμένη λέκτορας στο Τμήμα Επικοινωνίας, Κινηματογράφου και Μέσων στο Κολέγιο Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου του Νιου Χέιβεν.

“Το γεγονός ότι τα λάφυρα αυτών των “μαχών” δεν κατέληγαν στους φτωχούς, δεν φαινόταν να επηρεάζει τον θαυμασμό του κοινού”, προσθέτει η Campbell.

O Λουίτζι Μαντζιόνε και ο Τόνι Σοπράνο

Ένα από τα memes που έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο τις τελευταίες ημέρες είναι και αυτό που συγκρίνουν τον Μαντζιόνε με τον χαρακτήρα της τηλεοπτικής σειράς του HBO “The Sopranos”, τον μαφιόζο Τόνι Σοπράνο, που υποδύεται ο Τζέιμς Γκαντολφίνι, υποβαθμίζοντας έτσι τη σοβαρότητα του φερόμενου εγκλήματος και ενίοτε δικαιολογώντας τις πράξεις του.

 

 

“Είναι δύσκολο να ερμηνεύσουμε τι σημαίνουν αυτά τα memes για κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά γενικά φαίνεται να εκφράζουν την απογοήτευση απέναντι στις αντιληπτές ανισότητες του συστήματος υγείας και, σε κάποιο βαθμό, μια ευρύτερη δυσαρέσκεια για την αυξανόμενη ανισότητα πλούτου”, σχολίασε ο Dr. Cliff Lampe, καθηγητής πληροφορίας και αναπληρωτής κοσμήτορας ακαδημαϊκών υποθέσεων στη Σχολή Πληροφορίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.

“Από τα memes που έχω δει, πολλά φαίνεται να ενσωματώνουν έναν είδος ειρωνικής ταξικής συνείδησης”, πρόσθεσε.

Παλιότεροι εγκληματίες – “λαϊκοί ήρωες”, όπως η συμμορία James-Younger, κέρδισαν τη συμπάθεια της κοινωνίας γιατί έκλεβαν τράπεζες και σιδηροδρόμους, των οποίων οι ιδιοκτήτες θεωρούνταν η άρχουσα τάξη της εποχής. Τη θέση αυτή φαίνεται πως έχουν οι δισεκατομμυριούχοι CEO των εταιρειών όπως η UnitedHealthcare.

“Η ρητορική που χρησιμοποιείται στο διαδικτυακό περιεχόμενο που σχετίζεται με την υπόθεση υποδεικνύει ότι η αντίδραση στα social media αντιπροσωπεύει μια σποραδική ψηφιακή εξέγερση”, υποστηρίζει η Dr. Julianna Kirschner, λέκτορας στη Σχολή Επικοινωνίας και Δημοσιογραφίας Annenberg του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.

“Το διαδικτυακό περιεχόμενο που έχει λάβει σημαντική αλληλεπίδραση φαίνεται να υποστηρίζει τον Μαντζιόνε και την αντίληψη των χρηστών για τα κίνητρά του”, προσθέτει η Kirschner. “Η γλώσσα του κλάδου της υγειονομικής περίθαλψης έχει αναδιαμορφωθεί για να αντιμετωπίσει την ιστορία σε πολλά βίντεο και οπτικά παραδείγματα, όπως το σύνθημα ‘Η συμπόνια είναι μια προϋπάρχουσα πάθηση‘. Αυτά τα συναισθήματα υποδηλώνουν μία μορφή υποστήριξης της υποτιθέμενης πράξης του Μαντζιόνε”.

Όταν ο Μαντζιόνε συνελήφθη, είχε μαζί του ένα είδος μανιφέστου, μήκους μικρότερου των 300 λέξεων, στην αρχή του οποίου υπάρχει η φράση: “Ήταν κάτι μάλλον ασήμαντο (This was fairly trivial)”.

Η φράση είναι ψυχρή και αποστασιοποιημένη και θα μπορούσε να είναι απλώς η συνηθισμένη αλαζονεία ενός ένοπλου δράστη. Ωστόσο, ανοίγει την πόρτα σε μια πολύ πιο δύσκολη πιθανότητα, μια που είναι δύσκολο να αποδεχτούμε – και για το διαδίκτυο να αγκαλιάσει.

Ανάμεσα στα πιθανά νοήματα που εξετάζονται, αυτό που υπονοεί ο ίδιος ο δράστης είναι ίσως το πιο δύσκολο: ότι αυτό που μοιάζει σε όλους μας με ένα γεγονός που ορίζει την εποχή μπορεί τελικά να είναι ασήμαντο στην αγριότητά του, στην αδυναμία του να επιφέρει αλλαγές, και στο πόσο γρήγορα η κοινωνία θα προχωρήσει.