Μαρκ Ρούτε: Τα 5 “καυτά” μέτωπα για τον νέο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ

Όταν ο Μαρκ Ρούτε αναλάβει προσεχώς τα νέα καθήκοντά του ως γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, δεν τον περιμένει «περίοδος του μέλιτος».

Η εκστρατεία του απερχόμενου Ολλανδού πρωθυπουργού για τη θέση του γενικού γραμματέα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας ολοκληρώθηκε την Πέμπτη, όταν και εξασφάλισε την υποστήριξη των 32 κρατών – μελών του ΝΑΤΟ. Ο εν ενεργεία γενικός γραμματέας, Γενς Στόλτενμπεργκ, πρόκειται να παραιτηθεί την 1η Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με το Politico, ο Ρούτε -ο οποίος διοικεί την πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ εδώ και 14 χρόνια- πέρα από την εμπειρία που κομίζει, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός στο να οικοδομεί συναινέσεις, ενώ δείχνει ιδιαιτέρως αποφασιστικός σε ζητήματα που αφορούν στην Ουκρανία.

Ως νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, σε μια περίοδο οξυμένων εντάσεων όπως είναι η τρέχουσα, θα κληθεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις σε τουλάχιστον πέντε μέτωπα.

Η πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ

Τέσσερις εβδομάδες αφότου ο Ρούτε αναλάβει καθήκοντα, οι Αμερικανοί προσφεύγουν στις κάλπες και θα μπορούσαν να επανεκλέξουν τον Ντόναλντ Τραμπ, έναν σκεπτικιστή του ΝΑΤΟ.

Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Τραμπ απείλησε να περικόψει την αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία, αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο. Αν το πραγματοποιήσει, θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία των συμμάχων του ΝΑΤΟ να βοηθήσουν την Ουκρανία να αμυνθεί έναντι της Ρωσίας, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ θεωρούνται ως ο μεγαλύτερος χορηγός στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.

Η επανεκλογή του Τραμπ θα εκτροχιάσει, επίσης, πιθανότατα το σχέδιο του ΝΑΤΟ να προετοιμάσει την Ουκρανία για τη μελλοντική της ένταξη στη Συμμαχία. Οι χώρες του ΝΑΤΟ υποσχέθηκαν πέρυσι ότι θα είναι σε θέση να απευθύνουν πρόσκληση στην Ουκρανία να ενταχθεί στη συμμαχία, όταν «τα κράτη – μέλη συμφωνήσουν και πληρούνται οι προϋποθέσεις».

Κρίνοντας, ωστόσο, από τον πρόσφατο χαρακτηρισμό του Τραμπ για τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η δέσμευση αυτή φαίνεται επισφαλής. «Νομίζω ότι ο Ζελένσκι είναι ίσως ο καλύτερος πωλητής μεταξύ όλων των πολιτικών» δήλωσε ο Τραμπ σε προεκλογική εκδήλωση την περασμένη εβδομάδα. «Μόλις έφυγε πριν από τέσσερις ημέρες με 60 δισεκατομμύρια δολάρια και επέστρεψε στη χώρα του, ανακοίνωσε ότι χρειάζεται άλλα 60 δισεκατομμύρια δολάρια. Δεν τελειώνει ποτέ».

Η χειμερινή επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία

Μόλις ο Ρούτε αναλάβει τα καθήκοντά του στο ΝΑΤΟ, η Ουκρανία θα ζητήσει τη βοήθειά του καθώς θα πλησιάζει ο χειμώνας. Τους τελευταίους μήνες, η Ρωσία έχει εντείνει τα χτυπήματα κατά των θερμοηλεκτρικών σταθμών και των φραγμάτων της Ουκρανίας – υποδομές που χρειάζονται μήνες, αν όχι χρόνια, για να επισκευαστούν πλήρως.

Το σχέδιο του Κρεμλίνου δεν είναι καινούριο. Κατά τη διάρκεια του πρώτου χειμώνα του πολέμου, μεταξύ 2022 και 2023, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας δέχθηκε σοβαρές επιθέσεις.

Προκειμένου να καταφέρει να αντιμετωπίσει αντίστοιχα πλήγματα, η Ουκρανία θα χρειαστεί περισσότερα συστήματα αεράμυνας. Η Ευρώπη δεν έχει ωστόσο τόσα πολλά να στείλει στους Ουκρανούς, οι χώρες που βρίσκονται κοντά στη Ρωσία δεν θέλουν να μείνουν οι ίδιες ακάλυπτες και οι αμερικανικές πολιτικές δυνάμεις «συγκρούονται» στο Κογκρέσο εν όψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών.

Να πληρώσουν τα μέλη του ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ γιόρτασε αυτή την εβδομάδα τον αριθμό – ρεκόρ (23 συνολικά) των συμμάχων που πέτυχαν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, αυτό σημαίνει παράλληλα και κάτι άλλο. Ότι υπάρχουν ακόμη σχεδόν δέκα χώρες (περίπου το 1/3 της Συμμαχίας δηλαδή) που δεν έχουν πιάσει αυτόν τον στόχο.

Στην Ιταλία, οι εκτιμήσεις για το 2024 βλέπουν μια μικρή πτώση από το ήδη χαμηλό 1,5% πέρυσι. Η Ισπανία θα δαπανήσει μόνο 1,28% φέτος, ενώ η γειτονική Πορτογαλία δεσμεύτηκε για 1,55%.

«Το άσχημο ιστορικό των μεσογειακών φίλων μας είναι το τέλειο όπλο για τον Τραμπ» δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης από την περιοχή της Βαλτικής. Πιο κοντά στα «χωράφια» του Τραμπ, δε, τα πράγματα είναι εξίσου άσχημα. Ο Καναδάς, μέλος του ΝΑΤΟ από το 1949, δεσμεύει μόνο το 1,37% του ΑΕΠ, καταγράφοντας αύξηση 0,1% από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Παράπονα των Ανατολικοευρωπαίων

Οι χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία δεν είναι οι μεγαλύτεροι οπαδοί του Ρούτε. Άσκησαν κριτική στις χαμηλές αμυντικές δαπάνες της Ολλανδίας αλλά και στο γεγονός ότι ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ ήταν πάντοτε Δυτικός ή Βορειοευρωπαίος.

Η Εσθονή πρωθυπουργός, Κάγια Κάλλας, δεν μπήκε καν στην κούρσα για την κορυφαία θέση στο ΝΑΤΟ, αφού της είπαν ότι δεν θα είχε την υποστήριξη χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Γερμανία (τώρα είναι η επικρατέστερη για να γίνει η επόμενη επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ). Ο πρόεδρος της Ρουμανίας, Κλάους Γιοχάνις, ο οποίος όντως έθεσε υποψηφιότητα για τη θέση, βρέθηκε να στηρίζεται μόνο από την Ουγγαρία και αυτό για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.

Οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ θα επιδιώξουν τώρα να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη εκπροσώπηση χαμηλότερα στη νατοϊκή ιεραρχία, στο επίπεδο δηλαδή του αναπληρωτή γενικού γραμματέα (deputy secretary-general DSG) και των βοηθών (assistant secretary-generals ASGs).

Η κατανομή των θέσεων εργασίας αποτελεί εδώ και αρκετό καιρό ένα ευαίσθητο σημείο για τις ανατολικές χώρες. Ενώ ο απερχόμενος DSG είναι Ρουμάνος, και οι επτά ASG είναι από τη Δύση -δύο από τις ΗΠΑ, ένας από τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Βρετανία, την Ιταλία και τη Γαλλία, ενώ άλλη μια θέση ASG είναι κενή.

Πράγματι, ένα από τα πρώτα καθήκοντα του Ρούτε ως επικεφαλής του ΝΑΤΟ θα είναι να ορίσει έναν αναπληρωτή, και θα υπάρξει πίεση να διορίσει κάποιον από ανατολική χώρα.

Οι ηγέτες της Ευρώπης που αγαπούν τον Πούτιν

Δεν είναι μόνο ο Τραμπ τον οποίο θα πρέπει να πείσει ο Ρούτε για να διατηρήσει το ΝΑΤΟ ζωντανό και υγιές. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ακροδεξιά κόμματα -που είναι σκεπτικιστές του ΝΑΤΟ και αγαπούν τον Πούτιν- ανθίζουν.

Η Γαλλία, για παράδειγμα, βρίσκεται λίγο πριν τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών που θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντικά κέρδη για τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό – αναγκάζοντας τον Στόλτενμπεργκ να απευθύνει μια σπάνια έκκληση προς το Παρίσι να «κρατήσει το ΝΑΤΟ ισχυρό».

Ο Ρούτε, φυσικά, γνωρίζει πολύ καλά αυτή την ιστορία. Κατά κάποιον τρόπο, άρχισε να σκέφτεται την κορυφαία θέση στο ΝΑΤΟ όταν έγινε σαφές ότι το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία θα έχανε τις ολλανδικές εκλογές από το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία του Βίλντερς.

Ο τελευταίος, ερωτηθείς πέρυσι σχετικά με την άποψή του για τον Ρώσο ηγέτη Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο RT: «Τον χειροκροτώ, όπως χειροκροτώ και τον κ. Τραμπ καθώς είναι ηγέτες, οι οποίοι στέκονται στο πλευρό του ρωσικού και του αμερικανικού λαού, αντίστοιχα».

Όπως καταλήγει το Politico, ένα πράγμα δεν χρειάζεται να φοβάται ο Ρούτε: Ότι η νέα του δουλειά θα είναι βαρετή.