Μαρτυρία: Το Σουδάν ήταν η πιο δύσκολη αποστολή μου με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα

Η Jessica Comi είναι νοσηλεύτρια χειρουργείου που έχει συνεργαστεί με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα σε διάφορες αποστολές. Πρόσφατα, πέρασε δύο μήνες ως μέλος ενός προγράμματος χειρουργικής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Χαρτούμ του Σουδάν, όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται σε πολλά μεγάλα νοσοκομεία. Περιγράφει τι είδε και πώς ένιωσε δουλεύοντας σε αυτό το δύσκολο πλαίσιο.

Ας το κάνουμε να δουλέψει

Ήμουν ενθουσιασμένη γιατί ήξερα ότι εκείνη τη στιγμή ήταν το σωστό μέρος για να είμαι. Ήξερα, επαγγελματικά, ότι θα μπορούσα να είμαι χρήσιμη. Υπήρχε όμως και φόβος για όσα ακούγαμε για την κατάσταση. Είχαμε δύο ημέρες καθ’ οδόν για να γνωριστούμε μεταξύ μας ως ομάδα πριν φτάσουμε στο εκπαιδευτικό νοσοκομείο Bashair στο Χαρτούμ.

Όταν ξεκίνησε η σύγκρουση, μεγάλο μέρος του προσωπικού του νοσοκομείου έφυγε, οπότε οι εθελοντές ανέλαβαν να ξαναρχίσουν τις δράσεις. Υπήρχαν επίσης προκλήσεις με τις προμήθειες. Επιπλέον, βρισκόμασταν στη μέση μιας σύγκρουσης. Είχαμε μια όμορφη υποδοχή, επειδή όλοι ήταν εξαιρετικά χαρούμενοι που μας είχαν εκεί, αλλά δεν θα ήταν εύκολο. Υπήρχαν πολλά διαφορετικά συναισθήματα.

Ταυτόχρονα, γνωρίζαμε τις ανάγκες. Είναι σαν κάτι να κάνει κλικ στο κεφάλι σου και να λες στον εαυτό σου: «Εντάξει, έχουμε νερό. Κάποιες φορές θα έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα. Οπότε, ας το κάνουμε να δουλέψει».

Φτάσαμε στο Χαρτούμ στις 8 Μαΐου 2023 και αρχίσαμε να λειτουργούμε το μεσημέρι της επόμενης ημέρας. Η πρώτη εβδομάδα ήταν απίστευτα δύσκολη.

Δεν υπήρχαν περισσότεροι από δέκα ασθενείς που νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο πριν φτάσουμε. Μέχρι το τέλος Ιουνίου, είχαμε πάνω από 58 ασθενείς που εισήχθησαν μέσα σε μερικές ημέρες. Σε αυτό το μέρος φαινόταν αδύνατο να εργαστεί κανείς και, συνεργαζόμενοι με τους εθελοντές, το κάναμε δυνατό. Αυτό είναι ένα καταπληκτικό συναίσθημα.

Τοπικοί εθελοντές

Υπήρχε μια εθελόντρια που βοηθούσε ως μεταφράστρια στο χειρουργείο. Ήταν μεταφράστρια αγγλικών. Είδε ότι χρειαζόμασταν ανθρώπους και έτσι απλά ήρθε σε εμάς και ζήτησε να συμμετάσχει. Δεν είχε καμία προϋπηρεσία σε χειρουργείο, αλλά είναι απλά ένας σπουδαίος άνθρωπος. Πολλοί άνθρωποι έρχονταν και έλεγαν: «Δεν χρειάζομαι χρήματα, θέλω απλώς να δουλέψω μαζί με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, επειδή ξέρω ότι είναι απαραίτητο για την κοινότητά μου». Ήταν απίστευτο.

Μετά από λίγο, οι εθελοντές άρχισαν πραγματικά να μας εμπιστεύονται και να βλέπουν πώς μεγαλώνει η ομάδα. Άρχισαν να μας βοηθούν στη διαχείριση της υλικοτεχνικής υποδομής, για παράδειγμα: Είχαμε κάποιον που ήταν πάντα υπεύθυνος για το οξυγόνο. Αυτοί μας βοηθούσαν να αποκτήσουμε διασυνδέσεις μέσα στην κοινότητα.

Χειρουργείο πολέμου

Μπορεί να υπάρχουν πολλές προκλήσεις όταν δουλεύεις με τραυματίες. Είναι πραγματικά δύσκολο όταν δεν έχεις συνηθίσει να κάνεις πολεμική χειρουργική. Όταν είσαι συνηθισμένος σε αυτό, γνωρίζεις τον πιθανό κίνδυνο για έναν ασθενή εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Κίνδυνοι όπως λοιμώξεις ή απώλεια ενός μέλους ή αιμορραγία. Πρέπει να ενεργήσεις αρκετά γρήγορα και είναι πολύπλοκο. Η εμπειρία και η τεχνογνωσία κάνουν μεγάλη διαφορά.

Καθώς οι συγκρούσεις συνεχίζονταν και περισσότεροι άνθρωποι άκουγαν ότι αυτό το νοσοκομείο ήταν ανοιχτό και μπορούσαν να μας προσεγγίσουν, αρχίσαμε να βλέπουμε περισσότερα παιδιά και γυναίκες.

Προσπαθήσαμε να μην κλείνουμε ποτέ την πόρτα σε κανένα επείγον περιστατικό. Αλλά είχαμε περιορισμούς. Και κάθε ασθενής που χειρουργούσαμε σήμαινε ότι χρειαζόταν μετεγχειρητική φροντίδα. Επεκτείναμε τη μονάδα εντατικής θεραπείας, αλλά ήταν δύσκολο να βρούμε αρκετό προσωπικό για να τη λειτουργήσουμε σωστά.

Μαζικά περιστατικά

Κάθε φορά που ακούγαμε εκρήξεις, ετοιμαζόμασταν για μαζικά περιστατικά- μια κατάσταση όπου πολλοί ασθενείς φτάνουν ταυτόχρονα. Ποτέ δεν ξέρεις αν θα είναι 20 ή 40 ή 100 ασθενείς. Η πίεση χειροτέρευε καθώς κάποια από τα άλλα νοσοκομεία της πόλης άρχισαν να κλείνουν.

Μια μέρα, 127 ασθενείς έφτασαν σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά από μια σειρά εκρήξεων. Οι εθελοντές έστειλαν μηνύματα στα δίκτυά τους λέγοντας ότι το νοσοκομείο Bashair χρειαζόταν ανθρώπους να βοηθήσουν και αμέσως άρχισαν να καταφθάνουν για να μας υποστηρίξουν.

Λειτουργούσαμε δύο χειρουργεία, προσπαθώντας να διαχειριστούμε τα πιο περίπλοκα περιστατικά στο ένα και τα λιγότερο περίπλοκα στο δεύτερο χειρουργείο. Εκείνη την ημέρα, λειτουργούσαμε το χειρουργείο μέχρι τις τέσσερις ή πέντε το πρωί.

Σε μια τέτοια περίπτωση, όλες οι προγραμματισμένες για την ημέρα επεμβάσεις έπρεπε να αναβληθούν. Αυτό έχει επιπτώσεις ντόμινο. Μπορεί να περάσει μια εβδομάδα μέχρι να μπορείς να επιστρέψεις στην κανονική σου δραστηριότητα.

Βοηθώντας τους ανθρώπους να ανακάμψουν

Ανάλογα με το είδος του τραύματος, ορισμένοι ασθενείς χρειάζονται επίσης πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις και πολλές ημέρες για να αναρρώσουν. Ορισμένοι μπορεί να χρειάζονται μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία – εβδομάδες ή μερικές φορές μήνες. Μερικές φορές καταφέραμε να τους παρέχουμε πατερίτσες ή περιπατητικά βοηθήματα βάδισης. Προσπαθήσαμε να τους μάθουμε πώς να περπατούν με τις πατερίτσες, ώστε να μπορούν να πηγαίνουν στο σπίτι τους και να επιστρέφουν για θεραπείες.

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων. Ο ακρωτηριασμός είναι μία από τις συνηθισμένες χειρουργικές επεμβάσεις που κάναμε. Οι ασθενείς μπορεί να έρχονται με το δεξί πόδι και να επιστρέφουν μετά το χειρουργείο χωρίς αυτό.

Σε έναν ιδανικό κόσμο, θα μπορούσαμε να παρέχουμε στους ασθενείς υποστήριξη ψυχικής υγείας, φυσιοθεραπεία και άλλες δράσεις για να υποστηρίξουμε την αποκατάστασή τους. Όσο ήμουν στο Χαρτούμ όμως, αυτό δεν ήταν ακόμη δυνατό. Αυτό είναι που εύχομαι περισσότερο για αυτό το πρόγραμμα.

Η αποστολή στο Σουδάν ήταν μια μοναδική πρόκληση

Έχω εργαστεί πολύ σε εμπόλεμες ζώνες. Η αποστολή μου στο Σουδάν ήταν μοναδική, ακόμη και σε σύγκριση με την αποστολή μου στο Ιράκ, στη Μοσούλη το 2017. Τα πλαίσια ήταν παρόμοια, αλλά στο Ιράκ δεν αντιμετωπίσαμε τις ίδιες προκλήσεις και υπήρχε πολύ περισσότερο προσωπικό.

Αυτή ήταν ίσως η πιο δύσκολη αποστολή μου. Αλλά ήταν επίσης ιδιαίτερος ο τρόπος με τον οποίο η ομάδα αντιμετώπισε όλες τις προκλήσεις μαζί. Μπορούσες να αισθανθείς ότι δουλεύαμε όλοι για έναν σκοπό και αυτός ήταν να σώσουμε ζωές. Το ότι τα καταφέραμε όλα αυτά μαζί, για μένα ήταν φανταστικό.