Μαύρα σύννεφα στην Ευρώπη: Τι θα κάνει μπροστά στη συμμαχία Πούτιν-Τραμπ;

Ο Ντόναλντ Τραμπ διάλεξε πλευρά και αυτή δεν είναι άλλη από την πλευρά της Ρωσίας. Όπως αναφέρει το POLITICO μετά από επτά ημέρες προεδρικών παρεμβάσεων στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, τα όνειρα του Ζελένσκι και των συμμάχων του ψαλιδίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή εμφανίζονται το λιγότερο “σκεπτικιστικές”, έως και εχθρικές, απέναντι στον “παλιό κόσμο” της ΕΕ, όπως τον αντιλαμβάνεται ο Τραμπ.

Την Τρίτη το βράδυ δήλωσε πως η Ουκρανία είναι αυτή που “ξεκίνησε” τον πόλεμο με τη Ρωσία, αφήνοντας εμβρόντητο τον πλανήτη. Προφανώς, αυτή είναι η ρητορική του Πούτιν την οποία και υιοθετεί πλέον ο Λευκός Οίκος.

Η “αμερικανική προδοσία”

“Έχουμε μια κατάσταση όπου δεν είχαμε εκλογές στην Ουκρανία, όπου έχουμε στρατιωτικό νόμο στην Ουκρανία, όπου ο ηγέτης στην Ουκρανία – δεν μου αρέσει να το λέω, αλλά έχει πέσει στο 4% του ποσοστού αποδοχής – και η χώρα έχει τσακιστεί”, είπε ενδεικτικά ο Τραμπ, χαρακτηρίζοντας τον Ζελένσκι ως “ανίκανο διαπραγματευτεί” και πως αυτός ευθύνεται για τη συνέχιση των εχθροπραξιών. Μια ρητορική, εντελώς κόντρα σε εκείνη του Μπάιντεν.

Σε μια νέα τοποθέτησή του την Τετάρτη χαρακτήρισε τον Ζελένσκι ως “δικτάτορα”. “Αυτός ο πόλεμος είναι πολύ πιο σημαντικός για την Ευρώπη παρά για εμάς”, έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. “Έχουμε έναν μεγάλο, όμορφο ωκεανό να μας χωρίζει”, συνέχισε…

Όπως τονίζει το POLITICO, σε εσωτερικές συζητήσεις στις Βρυξέλλες, ορισμένοι διπλωμάτες διατυπώνουν ευθέως μια αντίληψη που κάποτε ήταν αδιανόητη: ότι η ηγεσία των ΗΠΑ βρίσκει κοινό έδαφος με τη Ρωσία στην επιδίωξη της καταστροφής της ΕΕ. Τα φιλοευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εξέδωσαν κοινή δήλωση αναγνωρίζοντας το μέγεθος της κρίσης που αντιμετωπίζουν.

Προσπάθειες για ευρωπαϊκή συνεννόηση έναντι του Τραμπ

Οι ηγέτες του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, του φιλελεύθερου Renew Europe, και των Πρασίνων δήλωσαν από κοινού: “Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται πλήρως στις Ηνωμένες Πολιτείες για να υπερασπιστεί τις κοινές μας αξίες και συμφέροντα”. Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει τώρα να δράσουν επειγόντως για να εξασφαλίσουν τη δική τους άμυνα, με περισσότερες δαπάνες για στρατιωτικούς πόρους, και περισσότερη υποστήριξη προς την Ουκρανία, προστίθεται στην ανακοίνωση.

“Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη – μέλη της δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αναλάβουν άμεση δράση, με το ΝΑΤΟ και ομοϊδεάτες συμμάχους εκτός ΕΕ, για να επενδύσουν σε μια πιο αποτελεσματική και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας και άμυνας” τονίζουν, συμπληρώνοντας πως “η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι η ασφάλεια της Ευρώπης”.

Παρόλα αυτά, δεν είναι όλοι εντός ΕΕ έτοιμοι για να δεχθούν την νέα πραγματικότητα, με πολιτικούς σαν τη Μελόνι να αντιδρούν. Εκπρόσωπος της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, που περιλαμβάνει το κόμμα των Αδελφών της Ιταλίας της Μελόνι, ανέφερε πως δεν συνυπέγραψαν την κοινή δήλωση σημειώνοντας πως “είναι η ώρα για ήρεμο, μετρημένο διάλογο και εστίαση σε πραγματιστικές λύσεις”. Φυσικά, και ο Όρμπαν είναι βασικός σύμμαχος του Τραμπ και θαυμαστής του.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος έχει τακτική επαφή με τον Τραμπ, επέμεινε ότι η Ευρώπη αντιδρά υπερβολικά. Ανώτερος Πολωνός αξιωματούχος υποστήριξε επίσης ότι ο Τραμπ δεν ήθελε να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ ή να διχάσει την Ευρώπη.

Φυσικά, τα ρωσικά ΜΜΕ πανηγυρίζουν για τα παραπάνω. Ρώσοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν άλλωστε την Τρίτη στη Σαουδική Αραβία για συνομιλίες με στόχο τη “βελτίωση των διπλωματικών και οικονομικών τους δεσμών”.

Είναι μάλιστα ενδεικτικό πως η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν κατάφερε να επικοινωνήσει με τον Τραμπ τον πρώτο μήνα της επιστροφής του στην προεδρία. Συνομίλησε με τον αντιπρόεδρο JD Vance στο Παρίσι, ωστόσο δεν την προειδοποίησε ότι ο Τραμπ επρόκειτο να ξεκινήσει συνομιλίες με τον Πούτιν την επόμενη μέρα.

Οι αποτυχημένες απόπειρες Ζελένσκι

Ο ίδιος ο Ζελένσκι προσπάθησε να προσελκύσει εμπορικά τον Τραμπ προσφέροντας μερίδιο από τα κρίσιμα ορυκτά της Ουκρανίας, όπως το λίθιο, με αντάλλαγμα τη συνεχιζόμενη στρατιωτική υποστήριξη. Η προσπάθειά του ναυάγησε για την ώρα.

Ο Τραμπ πιέζει για γρήγορες εκλογές για την απομάκρυνση του Ζελένσκι. Ακόμη, ζητά πρόσβαση των ΗΠΑ στα ορυκτά της Ουκρανίας ως αντάλλαγμα για την οικονομική βοήθεια που έχουν προσφέρει οι Πολιτείες ως τώρα, στο Κίεβο.

Οι Βρετανοί νομοθέτες παραμένουν αισιόδοξοι ότι η λεγόμενη ειδική σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ θα διαρκέσει. Ο πρωθυπουργός Keir Starmer θα μεταβεί στην Ουάσιγκτον την επόμενη εβδομάδα για να συναντήσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, κάτι που αναμένεται να πράξει και ο Εμανουέλ Μακρόν σε μια προσπάθεια μείωσης της έντασης.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στο Λονδίνο προσπάθησαν επίσης να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ ως έναν πολιτικό με τον οποίο μπορούν να συνομιλήσουν, ωστόσο ήλπιζαν πως δεν θα ήθελε μια κακή έκβαση της υπόθεσης της Ουκρανίας υπέρ της Ρωσίας.

Σε κάθε περίπτωση ο Τραμπ δείχνει να διαπραγματεύεται για τα συμφέροντα της δικής του χώρας και όχι της ΕΕ ή της Ουκρανίας. Μην ξεχνάμε πως ανακοίνωσε νέους δασμούς ύψους 25% σε εισαγωγές αυτοκινήτων, φαρμάκων και μικροτσίπ, κατηγορώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι “υπήρξε πολύ άδικη απέναντί μας”. Η Ευρώπη εξετάζει τα δικά της αντίμετρα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε για παράδειγμα να απαντήσει με στοχευμένους δασμούς στο αλουμίνιο και τον χάλυβα των ΗΠΑ, όπως έκανε το 2018 όταν η κυβέρνηση Τραμπ είχε ήδη βάλει στο στόχαστρο τις ευρωπαϊκές εισαγωγές.

Για τον James Nixey, διευθυντή στο think tank Chatham House στο Λονδίνο, ο Πούτιν δεν θέλει να επεκταθεί μόνο στην Ουκρανία αλλά έχει αξιώσεις και για τη Βαλτική.

Όσον αφορά τη σχέση των ΗΠΑ με την Ευρώπη, ο Τραμπ έχει ήδη διατυπώσει την ιδέα της πιθανής χρήσης στρατιωτικής δύναμης για να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας, μια πλούσια σε ορυκτά περιοχή της Δανίας. Αυτή η παράξενη ιδέα εγείρει την προοπτική μιας πιθανής ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ δύο ιδρυτικών μελών του ΝΑΤΟ.

Ο Τραμπ προειδοποίησε στην εναρκτήρια ομιλία του πως οι ΗΠΑ θα είναι”ένα αναπτυσσόμενο έθνος” που “επεκτείνει ξανά την επικράτειά μας”. “Τίποτα δεν θα σταθεί εμπόδιο γιατί είμαστε Αμερικανοί”, είπε ο Τραμπ. “Το μέλλον είναι δικό μας και η χρυσή εποχή μας μόλις ξεκίνησε”. Πράγματα που λίγο – πολύ, λέει και ο Πούτιν.

Οι αξιώσεις Πούτιν

Ο Τραμπ έχει ήδη προσφερθεί να άρει τις κυρώσεις στη Ρωσία και να αρνηθεί την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, χωρίς να γνωρίζουμε τι θα ζητήσει ο Πούτιν. Για τον Economist πάντως, ο Πούτιν πιστεύει ότι ο Τραμπ δεν είναι απλώς ανυπόμονος, αλλά και χειραγωγήσιμος και η ύψιστη προτεραιότητα του είναι να παραμείνει στην εξουσία. Ο Ρώσος πρόεδρος στοιχηματίζει ότι μπορεί να πολεμήσει για περισσότερο χρόνο από ό,τι η Ουκρανία ή ότι μπορεί να χειραγωγήσει τον Τραμπ σε μια συμφωνία που θα επιτρέψει στη Ρωσία να επανενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία, θα καταστήσει την Ουκρανία ένα διαιρεμένο και ημι-αποτυχημένο κράτος και θα αφήσει την Ευρώπη πολύ ζαλισμένη για να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Στροφή Ευρώπης στην Άμυνα

Το ερώτημα είναι πώς θα απαντήσει η Ευρώπη, στα παραπάνω. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, η χώρα του οποίου γίνεται ιδιαίτερα στόχος των απειλών Τραμπ για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, αντέδρασε καλώντας για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Σύμφωνα με πληροφορίες των FT, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφέρθηκε σε υπό εξέταση λύση “κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης” κατά την έκτακτη τηλεδιάσκεψη ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος την Τρίτη, στην οποία έλαβε μέρος και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Σύμφωνα με τους FT, η Φον ντερ Λάιεν ενημέρωσε τους ηγέτες του ΕΛΚ πως περίπου 93 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσαν να διοχετεύουν στην άμυνα.

Για το ενδεχόμενο κοινού δανεισμού μίλησε από την πλευρά της η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας Κάγια Κάλας, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Bloomberg, σημειώνοντας παράλληλα ότι ζητούμενο είναι να βρεθούν τόσο άμεσες πηγές κεφαλαίων όσο και μεσομακροπρόθεσμες λύσεις.

Αναλυτές του Bloomberg έχουν εκτιμήσει ότι η συνέχιση παροχής βοήθειας στην Ουκρανία και η ταυτόχρονη ενίσχυση των ένοπλων δυνάμεών τους θα κοστίσει στις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις επιπλέον 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια σε βάθος δεκαετίας.

Από ελληνικής πλευράς, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε πάντως πως “δεν μπορεί να υπάρξει λύση ερήμην της Ουκρανίας και χωρίς τη συμμετοχή της ΕΕ”.

Ερωτηθείς ποιος μπορεί να εκπροσωπήσει την Ένωση στο τραπέζι των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων με τους Ντόναλντ Τραμπ και Βλάντιμιρ Πούτιν, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι επείγει η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποκτήσει ενιαία φωνή στο ζήτημα της Ουκρανίας και πως πρέπει να ορισθεί ένας υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος με ισχυρό κύρος.

Διαβάστε: πώς οι δασμοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν την Ευρώπη