Μια Ελληνίδα περιγράφει πώς είναι να δουλεύεις ως ψυχίατρος στη χώρα όπου πιστεύουν στη μαγεία

Τον περασμένο Δεκέμβριο, η Σιλένα Λάγκα ετοίμασε τις βαλίτσες της και πέταξε για Νότιο Σουδάν. Εκεί θα ήταν το σπίτι της για τους επόμενους έξι μήνες, εργαζόμενη ως ψυχίατρος με την ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην περιοχή του Malakal. Πριν λίγες ημέρες η Σιλένα ολοκλήρωσε την πρώτη της αποστολή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και επέστρεψε γεμάτη γνώσεις, εμπειρίες και ιστορίες ανθρώπων, όπως ο Σαμψών, που δύσκολα θα ξεχάσει.

Το Νότιο Σουδάν και η μαγεία

«Το Νότιο Σουδάν είναι, πολλά χρόνια τώρα, ένα ξεχασμένο μέρος του πλανήτη, με σοβαρό επισιτιστικό πρόβλημα, παντελή έλλειψη δομών υγείας, υγειονομικού προσωπικού, και εκπαιδευτικού συστήματος. Αυτό έχει ως συνέπεια μεγάλη παιδική και μητρική θνησιμότητα, σοβαρό πρόβλημα ελονοσίας, λεϊσμανίασης και χρόνιων παθήσεων όπως HIV και φυματίωση. Και βέβαια, καμία ψυχιατρική κάλυψη του πληθυσμού, αφού υπάρχουν μόνο τρεις ψυχίατροι στην πρωτεύουσα της χώρας, που έχει πληθυσμό δέκα εκατομμύρια.

Στο Νότιο Σουδάν, οι άνθρωποι πιστεύουν στην μαγεία και στις προκαταλήψεις, οπότε συνήθως οι οικογένειες των ανθρώπων που πάσχουν από ψύχωση ή επιληψία απευθύνονται στους σαμάνους, πιστεύοντας ότι η αιτία της ασθένειας μπορεί να είναι κάποια κατάρα ή κάποιο πνεύμα. Στο Malakal που ήμουν εγώ αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει, καθώς οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν πρόγραμμα ψυχικής υγείας ήδη πέντε χρόνια. Οι υπεύθυνοι προαγωγής υγείας προσπαθούν να φτάσουν έως το τελευταίο σπίτι, ακόμα και σε μακρινά χωριά, προκειμένου να ενημερώσουν τον πληθυσμό για τις ασθένειες (συμπεριλαμβανομένης και της ψυχικής υγείας) και να τον παροτρύνουν να ζητήσει βοήθεια.

Μία μέρα στη δουλειά

Η δουλειά μου κάθε μέρα ήταν διαφορετική, κάτι αναμενόμενο όταν δουλεύεις σε τέτοια πλαίσια. Η ψυχιατρική, ευτυχώς, δεν απαιτεί ακριβό εξοπλισμό, γι’ αυτό και είναι απολύτως εφικτό να προσφέρουμε ψυχιατρική βοήθεια με περιορισμένα μέσα. Φυσικά, η δουλειά μας εκεί έχει προκλήσεις, όπως η περιορισμένη ποικιλία φαρμάκων που διαθέτουμε, η έλλειψη πιο εξειδικευμένων εξετάσεων όπως οι θυρεοειδικες ορμόνες και η μη ύπαρξη ψυχιατρικών νοσοκομείων.

Όταν πήγαινα στην δομή υγείας, η ημέρα μου ξεκινούσε στις οκτώ και δούλευα μέχρι τις πέντε, με μια ώρα διάλειμμα το μεσημέρι. Έβλεπα περιστατικά εξωτερικού ιατρείου, καινούργια και επανεξετάσεις καθώς και κάποιους νοσηλευόμενους στην παθολογική. Επίσης υπήρχε η δυνατότητα να νοσηλεύσω στη δική μας δομή κάποια σοβαρά ψυχιατρικά περιστατικά. Κάποιες μέρες οργάνωνα εκπαιδεύσεις για τους νοτιοσουδανούς συναδέλφους μου πάνω στην ψυχιατρική υγειονομικών σε αναπτυσομενες χώρες στις οποίες υπάρχουν κενά στην περίθαλψη ασθενών. Επίσης, παρακολουθούσα ψυχιατρικά ασθενείς που βρίσκονταν στην φυλακή της πόλης. Δυστυχώς, στο Νότιο Σουδάν, λόγω της έλλειψης ψυχιατρικών κλινικών, αρκετοί άνθρωποι με βαριά νοσήματα κλείνονται σε φυλακές, χωρίς να έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα, επειδή η οικογένεια δεν μπορεί να τους βοηθήσει στο σπίτι. Οπότε τους παρακολουθούσα εκεί, φροντίζοντας επίσης να ενημερώσω τους συγγενείς τους για την φύση της ψυχικής τους ασθένειας. Έτσι αφού βελτιωνόταν η κατάσταση των ασθενών, η οικογένεια τους δεχόταν και πάλι σπίτι.

Ο γλυκός Σαμψών

Στην ψυχιατρική, ο κάθε ασθενής μας είναι ξεχωριστός, και έχει μια μοναδική ιστορία ζωής. Μου έκανε εντύπωση που ασθενείς μου μαζί με τους συγγενείς τους περπατούσαν κάποιες φορές τεράστιες αποστάσεις για να φτάσουν στο ιατρείο μας.

Όταν μία μέρα ρώτησα την συνάδελφο μου, την Ρεβέκκα, σύμβουλο ψυχικής υγείας, εάν πιστεύει ότι η προσφορά του τμήματος ψυχικής υγείας αναγνωρίζεται από την κοινότητα, μου απάντησε με το παράδειγμα του Σαμψών, ενός μεγαλόσωμου άνδρα. Όταν ερχόταν στο ιατρείο ήταν πάντα ευγενέστατος και πολύ συμπαθής. Όμως, όπως μου είπε η Ρεβέκκα, δεν τον είχα δει όταν πριν τη θεραπεία του ήταν σε μανιακή υποτροπή, και ανεξέλεγκτα χτυπούσε ανθρώπους και ζώα και έσπαγε τα πάντα μέσα στην κοινότητα. «Όταν δεν είναι σε θεραπεία, είναι σαν να είμαστε σε lockdown, τα καταστήματα κλείνουν και οι άνθρωποι δεν βγαίνουν από τα σπίτι τους για κάποιες μέρες!» μου είχε πει.

Αυτό που μου φαίνεται συγκινητικό σε αυτήν την ιστορία είναι ότι αυτός ο άνθρωπος, που θεωρούνταν δημόσιος κίνδυνος λόγω της ασθένειάς του, με την κατάλληλη θεραπεία κατάφερε να έχει μια φυσιολογική ζωή επανακτώντας την προσωπική του αξιοπρέπεια.

Επίσης, δεν θα ξεχάσω ποτέ την ιστορία ενός δεκατετράχρονου κοριτσιού που έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, όταν η μητέρα της την σταμάτησε από το σχολείο, επειδή δεν είχαν να πληρώσουν τα δίδακτρα.

Αποσυμπίεση στην αποστολή

Είναι σημαντικό ως γιατροί και κυρίως σε αυτά τα δύσκολα πλαίσια, να διαχωρίζουμε, όσο μπορούμε, τον επαγγελματικό από τον προσωπικό χρόνο. Σε αυτό βοήθησε πολύ η ομάδα που ήταν πολύ υποστηρικτή, και με έκανε να την αισθανθώ σαν οικογένεια.

Για να αποσυμφορηθώ διαβάζα πολύ, έβλεπα ταινίες και έκανα καθημερινή γυμναστική. Διατηρούσα επίσης επαφή, όσο μου επέτρεπε το ίντερνετ, με την οικογένεια και τους φίλους μου.

Δυνατές εμπειρίες

Μία πολύ δυνατή εμπειρία ήταν η επίσκεψή μου σε απομακρυσμένα χωριά που κάποιος μπορεί να πάει μόνο με βαρκάκι και μόνο τις εποχές του χρόνου που το επιτρέπουν οι πλημμύρες. Αισθάνθηκα πολύ χαρούμενη και υπερήφανη που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε την δυνατότητα να προσφέρουμε ιατρικές υπηρεσίες σε αυτά τα τόσο μακρινά μέρη.

Από την αποστολή κράτησα πολλές αναμνήσεις, γνώσεις και φίλους. Κράτησα τα χαμόγελα των Νοτιοσουδανών, που παρά τις δυσκολίες, θέλουν να μορφωθούν περισσότερο, θέλουν να ζήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Κράτησα επίσης την φιλοξενία τους και την γενναιοδωρία των τόσο φτωχών ανθρώπων.

Πήρα μαζί μου μια ασύγκριτη εμπειρία, και ετοιμάζομαι να πάω πάλι σε μια νέα αποστολή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα!».

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις