Μνήμες Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: Δεσμεύοντας χρήματα προσφύγων στο όνομα της ‘ασφάλειας’

Όπως γράψαμε χθες, το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης της Δανίας για την παρακράτηση μετρητών και άλλων πολύτιμων αντικειμένων προσφύγων και μεταναστών, που καταθέτουν αίτηση ασύλου στη χώρα, πέρασε από το κοινοβούλιο της χώρας με τη συναίνεση των περισσότερων κομμάτων.

Οι νεοαφιχθέντες θα πρέπει να πληρώνουν πλέον για να φιλοξενηθούν στη Δανία και  από όσα μεταφέρουν μαζί τους, θα μπορούν να κρατούν περιουσιακά στοιχεία αξίας έως 1.340 ευρώ περίπου. Με αυτόν τον τρόπο η Δανία “ανοίγει δρόμο” για ακόμη πιο σκληρά μέτρα αποτροπής των προσφύγων από το ταξίδι για την Ε.Ε., ενώ ο Δανός πρωθυπουργός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν (ναι, αυτός που ήθηλε Grexit από την αρχή των διαπραγματεύσεων), ζητά αλλαγή της Συνθήκης της Γενεύης.

Για την ακρίβεια, από τα τέλη Δεκεμβρίου η Δανία είχε ζητήσει να ανοίξει η συζήτηση για τη Διεθνή Σύμβαση της Γενεύης για τα δικαιώματα των προσφύγων, την οποία πρώτη η χώρα είχε υπογράψει το 1951. Ξεκάθαρο πισωγύρισμα.

Το νέο πλαίσιο περιλαμβάνει κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων και καθυστερήσεις στην επανένωση μελών της ίδιας οικογένειας

Αναλυτικά, οι πρόσφυγες θα έχουν δικαίωμα να φέρουν τιμαλφή και προσωπικά ήδη αξίας έως και 10.000 κορόνων Δανίας (1.340 ευρώ), ποσό που αυξήθηκε από τις 3.000 κορόνες μετά τις σφοδρές επικρίσεις οργανώσεων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα τιμαλφή ιδιαίτερης συναισθηματικής αξίας, όπως οι βέρες γάμου, θα εξαιρούνται από τα τιμαλφή που θα μπορούν να κατάσχουν οι αρχές. Τα υπόλοιπα τιμαλφή και τα χρήματα πέραν του προβλεπόμενου ορίου, θα κατακρατώνται από την αστυνομία που θα έχει το δικαίωμα να προβαίνει σε ελέγχους. Το σκεπτικό βασίζεται στην “ανταποδοτική κάλυψη των αναγκών” των προσφύγων και μεταναστών που θα περνούν τα σύνορα.

Για άδεια μόνιμης εγκατάστασης  θα απαιτείται  η γνώση της Δανικής γλώσσας και η  μόνιμη απασχόληση του τα 2,5 από τα τελευταία 3 χρόνια, ενώ μέχρι τώρα ίσχυε  η προϋπόθεση απασχόλησης τα 3 από τα τελευταία 5 χρόνια. Η αίτηση για άδεια μόνιμης εγκατάστασης  θα συνοδευτεί και από παράβολο 500 ευρώ. Επίσης, σύμφωνα με το νόμο, όσοι λαμβάνουν άσυλο στη χώρα θα πρέπει να περιμένουν πλέον 3 χρόνια για να προσκαλέσουν τις οικογένειές τους στη Δανία.

Η επιλογή των 500 προσφύγων ανά έτος  που βάσει των Συνθηκών του ΟΗΕ αναλογούν στην Δανία, θα γίνεται με κριτήρια όπως η γλώσσα, οι δεξιότητες, η μόρφωση, η εργασιακή εμπειρία και η ηλικία.

Κατακραυγή και αποδοκιμασίες

Το σχέδιο νόμου έχει καταδικασθεί από την Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες, από ΜΚΟ της Δανίας και από το Συμβούλιο Προσφύγων της χώρας. Ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έστειλε επιστολή στην κυβέρνηση της Δανίας στις 9 Ιανουαρίου 2016 καταδικάζοντας τις προτεινόμενες αλλαγές, ζητώντας από την κυβέρνηση της Δανίας να αναθεωρήσει το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου και να διασφαλίσει ότι οι διεθνείς συνθήκες γίνονται σεβαστές. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Folketing, τη Βουλή της Δανίας, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου από κόμματα της αριστεράς, κυρίως βουλευτές της Κοκκινοπράσινης Συμμαχίας.

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ θεωρεί ότι η ρύθμιση αυτή τρέφει “τον φόβο και την ξενοφοβία”.  Όπως είπε ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας για τους πρόσφυγες Ζόραν Στεπάνοβιτς:

“Η Δανία παραδοσιακά ήταν έμπνευση για τους άλλους… Ωστόσο αντί να δείχνει αλληλεγγύη και να παρέχει καταφύγιο, επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και εφαρμογή περιοριστικών μέτρων. Η UNHCR εκφράζει την λύπη της για την υιοθέτηση περιορισμών στην πολιτική ασύλου αντί να επικεντρώνεται η προσπάθεια στην προώθηση μιας δίκαιης κατανομής των αιτούντων ασύλου στις χώρες της Ε.Ε…. Μας απασχολεί ιδιαίτερα η μείωση των κοινωνικών επιδομάτων και τα απαγορευτικά μέτρα για την επανένωση των οικογενειών των προσφύγων, καθώς ενώ οι πρόσφυγες που έχουν καθεστώς προσωρινής προστασίας θα μπορούν να μείνουν στην χώρα για ένα χρόνο, θα έχουν το δικαίωμα να καταθέτουν αίτημα για την μετεγκατάσταση των οικογενειών τους μετά από τρία χρόνια”.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά

Όπως δήλωσε στη Deutsche Welle ο Klaus Petersen, καθηγητής, ειδικός στα θέματα του κράτους πρόνοιας, πράγματι οι Δανοί πολίτες πρέπει να εξαντλήσουν πρώτα τις αποταμιεύσεις τους πριν ζητήσουν επιδόματα από το κράτος, αλλά δεν υποχρεώνονται να ξεπουλάνε άλλα πολύτιμα περιουσιακά τους στοιχεία ούτε υφίστανται έρευνα από την αστυνομία. “Αυτό συμβαίνει σε ακραίες περιπτώσεις, εάν για παράδειγμα ο Δήμος υποπτεύεται ότι οι αιτούντες θέλουν να εξαπατήσουν το κράτος,αλλά σε κάθε περίπτωση χρειάζεται εντολή δικαστηρίου. Για τους πρόσφυγες δεν θα ισχύσει το ίδιο”. 

Από τη δική του μεριά, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) κατήγγειλε την “επονείδιστη” αλλαγή του δικαιώματος ασύλου στη Δανία.

“Βρίσκω επονείδιστο πως η Δανία, και σε κάποιο βαθμό και η Ελβετία, θέλουν να κατάσχουν τα τελευταία προσωπικά αντικείμενα ανθρώπων που, εξαιτίας του ότι είναι εξόριστοι και τρωτοί, έχουν ήδη φτωχοποιηθεί και δεν έχουν πλέον πολλά πράγματα πάνω τους”, δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής της HRW, Κένεθ Ροθ, παρουσιάζοντας την έκθεση της ΜΚΟ για το 2016.

“Μια πλούσια χώρα όπως η Δανία έχει στ’ αλήθεια ανάγκη να αποστερήσει τα τελευταία αντικείμενα από αυτούς τους απελπισμένους αιτούντες άσυλο προτού τους προσφέρει βασικές υπηρεσίες”, διερωτήθηκε μπροστά στους δημοσιογράφους.

Αυτό τον μήνα η Ελβετία επέβαλε επίσης στους αιτούντες άσυλο να παραδίδουν όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα αξίας άνω των 1.000 ελβετικών φράγκων (913 ευρώ) κατά την άφιξή τους στη χώρα.

“Πρέπει να σημειώσουμε πως το θέμα αυτό δεν έχει καθόλου να κάνει με μια ενδεχόμενη πληρωμή (σ.σ. των παρεχομένων υπηρεσιών) γιατί αν η Δανία ήθελε να πληρωθεί από τους αιτούντες άσυλο, θα τους έδινε δουλειές, κάτι που οι περισσότεροι επιθυμούν”, πρόσθεσε ο Ροθ.

Τα μέτρα κατάσχεσης “μοιάζουν απλώς εκδικητικά και μια προσπάθεια να σταλεί το μήνυμα “πώς τολμάτε να έρχεστε στη Δανία εσείς που είστε αιτών άσυλο ο οποίος έφθασε στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, επέμεινε.

“Αυτή η απόκριση δίχως έλεος δεν είναι κάτι που περιμένουμε από μια πλούσια χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης”, καταλήγει ο αξιωματούχος της HRW.

Και ο εκπρόσωπος Τύπου του Μπαν Κι Μουν Στεφάν Ντουτζάρικ καταδίκασε την απόφαση της Δανίας, τονίζοντας ότι πρόσφυγες δικαιούνται συμπόνια.

“Άνθρωποι που έχουν υποφέρει απίστευτα, που έχουν ξεφύγει από τον πόλεμο και τις συγκρούσεις και που κυριολεκτικά έχουν περπατήσει εκατοντάδες χιλιόμετρα και έχουν θέσει τη ζωή τους σε κίνδυνο για να περάσουν τη Μεσόγειο θα πρέπει να δέχονται συμπόνια και σεβασμό”, ανέφερε ο κ. Ντουτζάρικ.

Καταδίκη του νόμου της Δανίας για τους πρόσφυγες από την ευρωομάδα της Αριστεράς

Τον νόμο της Δανίας για την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων των αιτούντων άσυλο καταδίκασαν και οι ευρωβουλευτές της ευρωομάδας της Αριστεράς (GUE/NGL), κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η συντονίστρια από τη GUE/NGL Cornelia Ernst δήλωσε: “Το να απαγορεύουμε στους ανθρώπους το δικαίωμα της επανένωσης των οικογενειών τους για τρία χρόνια σημαίνει πρακτικά ότι τους στερούμε το δικαίωμα της οικογενειακής ζωής χωρίς κανένα λόγο. Μιλάμε για ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία είναι κατοχυρωμένα στη Δανία, στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου”.

Η Δανέζα ευρωβουλευτής Rina Ronja Kari εξέφρασε την αντίθεσή της στην πρόταση της κυβέρνησης τονίζοντας: “Οι προτεινόμενες αλλαγές στην πολιτική ασύλου της Δανίας είναι ευθεία καταπάτηση των διεθνών συμβάσεων και η κυβέρνηση της Δανίας δεν έχει καταφέρει με κανένα τρόπο να πείσει το Κοινοβούλιο για το αντίθετο. Είναι ντροπή για την κυβέρνηση της Δανίας να μην αφουγκράζεται το Συμβούλιο της Ευρώπης όταν εκείνο εκφράζει τις βαθύτατες επιφυλάξεις του για το σχέδιο νόμου, ενώ και η σημερινή ακρόαση και ανταλλαγή απόψεων δεν δείχνουν ότι η κυβέρνηση πρόκειται να αλλάξει τη στάση της”.

Όπως σημειώνεται από την ευρωομάδα της Αριστεράς, ο νόμος περιέχει ρυθμίσεις που έχουν καταστρεπτικές συνέπειες στις ζωές των αιτούντων άσυλο, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης για τριετή καθυστέρηση της διαδικασίας επανένωσης των οικογενειών, σκλήρυνση των κριτηρίων για την απόκτηση μόνιμης άδειας παραμονής, πρόβλεψης για κατάσχεσης χρημάτων και υπαρχόντων των προσφύγων για την κάλυψη των εξόδων παραμονής τους, την υποχρέωση να διαμένουν σε κέντρα αιτούντων άσυλο και μείωση των ειδικών, πρόσκαιρων οικονομικών προνομίων που τους παρέχονται.

Σημειώνουμε πως η Σουηδία, η Δανία, αλλά και η Γαλλία, η Γερμανία και η Αυστρία, έχουν αποκαταστήσει τους ελέγχους στα σύνορά τους, ενώ η ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων, ειδικά στα εξωτερικά αλλά και στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ, βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων στο Άμστερνταμ. Ταυτόχρονα πολλά ευρωπαϊκή κράτη σκληραίνουν την πολιτική τους όσον αφορά την υποδοχή προσφύγων, με την κυβέρνηση της Αυστρίας να ανακοινώνει ότι υιοθέτησε ένα σχέδιο νόμου με στόχο να περιοριστεί στα τρία χρόνια η διάρκεια ισχύος του ασύλου που χορηγείται στους πρόσφυγες.

Και σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, τη Δευτέρα, ο Βέλγος υπουργός Εσωτερικών έθεσε θέμα δημιουργίας στρατοπέδου 300 με 400.000 μεταναστών στην Αθήνα, μιλώντας στη Σύνοδο για το μεταναστευτικό στην Ολλανδία, όπως αποκάλυψε στον ΣΚΑΪ ο Γιάννης Μουζάλας. “Ο Βέλγος υπουργός έθεσε το ανιστόρητο θέμα για στρατόπεδο 300 – 400.000 μεταναστών στην Αθήνα”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής.

Όπως καταλαβαίνει κανείς, το όραμα της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης μοιάζει όλο και πιο ανέφικτο την ώρα που οι απειλές για έξοδο από τη Συνθήκη Σένγκεν, εντείνονται προς τη χώρα μας. Και δυστυχώς, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν έχουν καταφέρει να χαράξουν μια δίκαιη προς τα κράτη – μέλη και κοινή πολιτική για το προσφυγικό, όντας την ίδια ώρα αποτελεσματικοί απέναντι στην Τουρκία που δεν συμμορφώνεται με τους διεθνείς κανονισμούς.

ΥΓ: Τι προβλέπει η Συνθήκη της Γενεύης για τα περιουσιακά στοιχεία των προσφύγων:

“Μεταφορά περιουσιακών στοιχείων

Άρθρον 30. – 1. Πάσα Συμβαλλομένη Χώρα, συμφώνως προς τους νόμους και κανονισμούς αυτής, θα επιτρέπη εις τους πρόσφυγας να μεταφέρουν τα εις αυτήν εισαχθέντα περιουσιακά στοιχεία εις το έδαφος ετέρας χώρας ένθα δίδεται αυτοίς άδεια επανεγκαταστάσεως.

2. Πάσα Συμβαλλομένη Χώρα θα εξετάζη ευμενώς τας υπό των προσφύγων υποβαλλομένας αιτήσεις προς λήψιν αδείας μεταφοράς απάντων των λοιπών περιουσιακών στοιχείων, άτινα είναι απαραίτητα προς επανεγκατάστασιν αυτών εις ετέραν χώραν ένθα τοίς δίδεται άδεια προς τούτο”.

Πρόσφυγες παρανόμως διαμένοντες επί του εδάφους της χώρας της εισδοχής

Άρθρον 31. – Αι Συμβαλλόμεναι Χώραι δεν θα επιβάλλουν ποινικάς κυρώσεις εις πρόσφυγας λόγω παρανόμου εισόδου ή διαμονής, εάν ούτοι προερχόμενοι απ’ ευθείας εκ χώρας ένθα η ζωή ή η ελευθερία αυτών ηπειλείτο, εν τη εννοία του άρθρου 1, εισέρχωνται ή ευρίσκωνται ήδη επί του εδάφους αυτών άνευ αδείας, υπό την επιφύλαξιν πάντως ότι ούτοι αφ’ ενός μεν θα παρουσιαστούν αμελλητί εις τας αρχάς αφ’ ετέρου δε θα δώσουν επαρκείς εξηγήσεις περί της παρανόμου αυτών εισόδου ή διαμονής.

2. Αι Συμβαλλόμεναι Χώραι θα εφαρμόζουν επί των κινήσεων των προσφύγων τούτων μόνον τα απαραίτητα περιοριστικά μέτρα. Τα περιοριστικά μέτρα θα εφαρμόζωνται μόνον μέχρις ότου ρυθμισθή το Καθεστώς των επί του εδάφους της χώρας της εισδοχής ευρισκομένων προσφύγων ή αποκτήσουν ούτοι άδειαν εισόδου εις ετέραν χώραν. Προς λήψιν της τοιαύτης αδείας, αι Συμβαλλόμεναι Χώραι  θα παράσχουν εις τους πρόσφυγας λογικάς προθεσμίας ως και άπασας τας αναγκαίας διευκολύνσεις”.

(Με πληροφορίες από: Deutsche Welle, Reuters, Human Rights Watch, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ)