Ναγκόρνο Καραμπάχ: Αγωνία για την τύχη των αμάχων

Το Αζερμπαϊτζάν αντικρούει κάθε κατηγορία περί «εθνοκάθαρσης» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και διαβεβαιώνει τους κατοίκους του θύλακα ότι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν αν θα φύγουν ή θα μείνουν, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χικμέτ Χατζίεφ, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Αζέρου προέδρου, Ιλχάμ Αλίεφ.

Πάνω από τα τρίτα τέταρτα των κατοίκων του θύλακα – τουλάχιστον 100.000 από τους 120.000 – έχουν ήδη φύγει φτάνοντας στην Αρμενία, αφότου το Μπακού εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση για να ανακτήσει τον έλεγχο του θύλακα.

Κατ’ επανάληψη ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν έχει κατηγορήσει το Μπακού ότι διεξάγει μια «εθνοκάθαρση» στον θύλακα.

Δέκα ημέρες μετά τη στρατιωτική του νίκη, το Μπακού τονίζει ότι ο αζέρικος στρατός «δεν έχει εισέλθει» στο Στεπάνακερτ, την «πρωτεύουσα» του θύλακα, όπου μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση.

«Σκοπίμως δεν έχουμε τοποθετήσει σημαίες του Αζερμπαϊτζάν, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ακόμη άμαχοι και γνωρίζουμε τους φόβους τους», δήλωσε ο Χατζίεφ σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Ενώ το Γερεβάν καταγγέλλει «παράνομες συλλήψεις» και οι κάτοικοι τράπηκαν σε φυγή φοβούμενοι αντίποινα, το Μπακού ισχυρίζεται ότι έχει συλλάβει «5-6 αξιωματούχους» τους οποίους κατηγορεί για «εγκλήματα πολέμου» και ότι «δεν έχει πάρει κανέναν αιχμάλωτο».

«Γνωρίζουμε ότι οι Αρμένιοι και διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι θα συλλάβουμε όλους τους στρατιώτες. Αν παραδώσουν τα όπλα, είναι ελεύθεροι και έχουν την επιλογή να φύγουν για τη Δημοκρατία της Αρμενίας», τόνισε ο Χατζίεφ.

Παράλληλα ανέφερε ότι οι πόρτες είναι ανοιχτές τόσο για την Αρμενία όσο και για το Αζερμπαϊτζάν για ένα πρόγραμμα «επανένταξης» που έχουν θέσει σε εφαρμογή οι αρχές για όσους θέλουν να μείνουν.

«Η πλειοψηφία των κατοίκων λέει ότι δεν μπορούν να ζήσουν υπό τη σημαία του Αζερμπαϊτζάν, μπορώ να το σεβαστώ αυτό, ακόμα κι αν δεν δικαιολογείται», υποστήριξε ο Αζέρος αξιωματούχος.

Ερωτηθείς για τη φυγή της πλειονότητας των Αρμενίων αμάχων κατοίκων από τον θύλακα, ο Χατζίεφ απέρριψε τον όρο «εθνοκάθαρση», εκτιμώντας ότι οι άνθρωποι επέλεξαν ελεύθερα να φύγουν, τονίζοντας ότι δεν έχει καταγραφεί «το παραμικρό συμβάν βίας» από τον Σεπτέμβριο.

“Το Αζερμπαϊτζάν πεινάει για γη”

Την ώρα που η κατάσταση στον νότιο Καύκασο είναι συγκεχυμένη, αυξάνονται οι ανησυχίες για το επόμενο βήμα του Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με ειδικούς, η επόμενη μεγάλη κρίση ενδέχεται να είναι η προσπάθεια του Μπακού για έναν χερσαίο διάδρομο προς την Τουρκία ή ακόμα και η προσάρτηση ολόκληρων περιοχών που οι Αζέροι έχουν ήδη αρχίσει να αποκαλούν “δυτικό Αζερμπαϊτζάν”. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για γη που ανήκει στην Αρμενία.

“Τώρα που έχουν υπό τον έλεγχό τους το Καραμπάχ, δεν χρειάζονται καμία συμφωνία με την κυβέρνηση της Αρμενίας. Μπορεί απλώς να προχωρήσουν και να πουν: ‘Έχουμε κάποια εδάφη και παίρνουμε λίγα περισσότερα’. Ή απλώς παίρνουμε ολόκληρη την περιοχή του Σιουνίκ” δήλωσε στον Guardian ο Stefan Meister, επικεφαλής του Κέντρου Τάξης και Διακυβέρνησης στην Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων που εδρεύει στο Βερολίνο.

Και πρόσθεσε: “Είναι μέρος της μαξιμαλιστικής προσέγγισης: πεινάς και δενσταματάς ποτέ να τρως αν δεν βάλει κάποιος μια κόκκινη γραμμή“.

Αφού έχασε έναν πόλεμο το 2020, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν υπέγραψε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με το Αζερμπαϊτζάν, με τη μεσολάβηση της Ρωσίας, η οποία παραχώρησε χερσαίο διάδρομο μέσω της Αρμενίας στο Ναχτσιβάν, έναν θύλακα του Αζερμπαϊτζάν, και στην Τουρκία, τον στενότερο σύμμαχο του Αζερμπαϊτζάν. Ο διάδρομος, ο οποίος επρόκειτο να διέλθει κατά μήκος μιας σιδηροδρομικής γραμμής μέσω της νότιας Αρμενίας, επρόκειτο να ελεγχθεί από την FSB, την κύρια υπηρεσία συνοριακής φύλαξης της Ρωσίας.

Όπως σημείωσε ο Benyamin Poghosyan, ανώτερος συνεργάτης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στο Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Πολιτικής Έρευνας της Αρμενίας είναι πιο πιθανό το Αζερμπαϊτζάν να ενθαρρυνθεί από τη νίκη στο Καραμπάχ να απαιτήσει περαιτέρω παραχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της οδού διαμετακόμισης προς το Ναχτσιβάν.

«Η καταστροφή του Καραμπάχ θα επιτρέψει στο Αζερμπαϊτζάν να επικεντρώσει όλες τις δυνάμεις του –στρατιωτικές, διπλωματικές, πολιτικές– προς την κατεύθυνση της Αρμενίας», είπε.

Πρόσθεσε ότι μακροπρόθεσμα, το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να θέσει ως στόχο να καταλάβει μέρος των περιοχών του Σιουνίκ ή του Βαγιότς Ντζορ.

«Μπορούν να διεισδύσουν σε μία ή δύο κατευθύνσεις… και στη συνέχεια να προσφέρουν στην Αρμενία ότι εάν θέλετε τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν να επιστρέψουν στις προπολεμικές θέσεις, θα πρέπει να αποδεχτείτε το άνοιγμα των διαδρομών για τη σύνδεση του Αζερμπαϊτζάν με το Ναχτσιβάν», είπε ο Poghosyan.