ΝΑΤΟ: Ο εξαιρετικός τακτικιστής Ερντογάν έβαλε “φωτιά” στη Σύνοδο Κορυφής

“Πονοκέφαλο” αλλά όχι σοκ στη διεθνή κοινότητα προκάλεσε τη Δευτέρα (10/07), μία μέρα πριν την έναρξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, η κίνηση του εξαιρετικού τακτικιστή Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να συνδέσει, για πρώτη φορά, την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία με την μακροχρόνια προσπάθεια της Τουρκίας να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με τον τρόπο αυτό ο Τούρκος πρόεδρος κατάφερε και πάλι να τραβήξει την προσοχή πάνω του, πέρα από τα δύο βασικά θέματα της συνόδου του ΝΑΤΟ, που είναι η ένταξη της Σουηδίας και η ενίσχυση των δεσμών ασφαλείας και των πολιτικών της συμμαχίας με την Ουκρανία.

Για το “παζάρι” που επρόκειτο να κάνει στο Βίλνιους, ο Ερντογάν είχε ενημερώσει από την Κυριακή τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν.

Πρόσωπο με γνώση του θέματος αποκάλυψε στο Middle East Eye ότι ο Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνομιλίας, εξεπλάγη ευχάριστα από τα σχόλια του Ερντογάν για την αναβίωση της διαδικασίας για την ΕΕ, λέγοντας ότι ο ίδιος έπαιξε καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια διακυβέρνησης του Μπιλ Κλίντον, στην ώθηση της ΕΕ να δεχτεί την Τουρκία ως μέλος.

Οι πρώτες αντιδράσεις για το “παζάρι”

Οι πρώτες αντιδράσεις από το ευρωπαϊκό μπλοκ ήταν αρνητικές για τον Ερντογάν. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς απέρριψε την ιδέα, τονίζοντας: “Η Σουηδία πληροί όλες τις προϋποθέσεις για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η άλλη ερώτηση δεν συνδέεται με αυτήν“.

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είπε ότι η ένταξη στο μπλοκ θα μπορούσε να δοθεί μόνο με συγκεκριμένη διαδικασία. “Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια πολύ δομημένη διαδικασία διεύρυνσης και ένα πολύ, πολύ σαφές σύνολο βημάτων που πρέπει να ληφθούν από όλες τις υποψήφιες χώρες, ακόμη και από εκείνες που επιθυμούν να γίνουν υποψήφιες χώρες“, ξεκαθάρισε η Dana Spinant.

Ο Λευκός Οίκος, από την πλευρά του, επεσήμανε ότι είναι θέμα ΕΕ και Τουρκίας η υποψηφιότητα ένταξης της Άγκυρας στην Ένωση, προσθέτοντας ότι “το επίκεντρό μας είναι στη Σουηδία, η οποία είναι έτοιμη να ενταχθεί στη Συμμαχία του ΝΑΤΟ“.

Η “παγωμένη” διαδικασία ένταξης της Τουρκίας

Η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ είναι ουσιαστικά παγωμένη εδώ και χρόνια λόγω διαφόρων θεμάτων, όπως το Κυπριακό και οι αρνητικές απόψεις που έχουν πολλοί στη Δύση για τον Ερντογάν.

Η Τουρκία έλαβε το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ το 1999, αλλά έκτοτε η πρόοδος έχει σταματήσει με τις Βρυξέλλες να προειδοποιούν ότι η Άγκυρα έχει καθυστερήσει τις βασικές μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα και για την εξουσία του προεδρικού γραφείου.

Το 2018, «λόγω της συνεχιζόμενης οπισθοδρόμησης στις μεταρρυθμίσεις», οι ηγέτες της ΕΕ  αποφάσισαν  ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις «βρίσκονταν σε αδιέξοδο». Ειδικότερα, οι Βρυξέλλες επεσήμαναν τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, καθώς και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, ως κύριες αιτίες ανησυχίας.

Η Άγκυρα θέλει επί του παρόντος να πετύχει την Τελωνειακή Ένωση και την απελευθέρωση του καθεστώτος της βίζας.

Ο Ερντογάν είναι γνωστός για τις ευρείες στρατηγικές αλλαγές στην εξωτερική του πολιτική μετά από κάθε εκλογική διαδικασία.

Ο Τούρκος πρόεδρος διατήρησε φιλικές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία από πέρυσι, παίζοντας το ρόλο του μεσολαβητή και διαπραγματεύοντας μια συμφωνία με τα αντιμαχόμενα μέρη. Διατήρησε επίσης τις πωλήσεις drone και όπλων στο Κίεβο, ενώ λάμβανε Ρώσους επενδυτές, τουρίστες και ένα πακέτο διάσωσης από τη Μόσχα για την τουρκική οικονομία μέσω ενός πυρηνικού σταθμού.

Όμως την Παρασκευή, δήλωσε ανοιχτά την υποστήριξή του στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ κάτι που θα μπορούσε να εξοργίσει τη Μόσχα, και υπέγραψε άλλη μια συμφωνία παραγωγής drone με το Κίεβο ενώ αποφάσισε να επιστρέψει ορισμένους από τους Ουκρανούς αιχμαλώτους πολέμου που φιλοξενήθηκαν από την Άγκυρα ως μέρος μιας συμφωνίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Ανάμεσά τους ήταν και μέλη του τάγματος Αζόφ, τους οποίους είχε συμφωνήσει με τη Μόσχα να κρατήσει μέχρι το τέλος του πολέμου.

Πόσο πιθανό είναι να έχει αποτελέσματα ο Ερντογάν

Κάποιοι πιστεύουν ότι τα σχόλια του Ερντογάν για τη θέση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι προπέτασμα καπνού για να μειώσει την πίεση στον εαυτό του σχετικά με το βέτο στη Σουηδία.

Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που μπορεί να ωθήσουν τον Ερντογάν σε μια τέτοια κίνηση για την ΕΕ; Η Τουρκία βιώνει αυτή τη στιγμή μια οικονομική κρίση με αυξανόμενο πληθωρισμό και σχεδόν ανύπαρκτα συναλλαγματικά αποθέματα. Άλλοι ειδικοί εκτιμούν ότι ο Ερντογάν μπορεί να σκέφτεται ότι τα ρωσικά χρήματα δεν είναι αρκετά για να κρατήσουν τη χώρα του “στη ζωή”.

Σε μια στροφή στην ανορθόδοξη νομισματική του πολιτική, διόρισε τον περασμένο μήνα τον Μεχμέτ Σιμσέκ, έναν πρώην τραπεζίτη της Wall Street, ως υπουργό Οικονομικών. Ο Σιμσέκ ελπίζει να μεταρρυθμίσει την τουρκική οικονομία και να συρρικνώσει τον πληθωρισμό, καθώς και το έλλειμμα του προϋπολογισμού και του εμπορικού ισοζυγίου.

Αλλά η Άγκυρα χρειάζεται την επιστροφή των δυτικών επενδυτών. Τα πρώτα ταξίδια του Σιμσέκ ήταν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ για να αναζητήσει άμεσες ξένες επενδύσεις, αλλά υπάρχει συνειδητοποίηση στην Άγκυρα ότι ούτε αυτό θα είναι αρκετό.

Μεταξύ 2002-13, ο Ερντογάν στήριξε την εξωτερική πολιτική και τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάνοντας μεταρρυθμίσεις για να παραχωρήσει περισσότερα δικαιώματα και ελευθερίες στον τουρκικό λαό. Οι επακόλουθες θεσμικές μεταρρυθμίσεις αύξησαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην Τουρκία, με αποτέλεσμα δισεκατομμύρια δολάρια να μπουν στη χώρα.

Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το χαρτί της ΕΕ να μην λειτουργήσει τώρα.

Ο Wolf Piccoli, ειδικός στην Τουρκία στην εταιρεία συμβούλων Teneo, είπε ότι η Άγκυρα δεν φαίνεται να κατανοεί πώς λειτουργεί η ΕΕ.

«Φυσικά, οι επενδυτές θα χαιρετίσουν μια πιο εποικοδομητική και λιγότερο συγκρουσιακή γλώσσα προς τη Δύση. Αλλά αυτό που κάνει η Τουρκία με την προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα σημαντικό σημάδι».

Ο Piccoli είπε ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν μεγάλη εμπλοκή στις εσωτερικές υποθέσεις της ΕΕ και δεν είχαν πολλά στο παρελθόν ακόμη και στο απόγειο της διακυβέρνησης Κλίντον τη δεκαετία του ’90.

«Το κλίμα στις πρωτεύουσες της ΕΕ, όπως το Βερολίνο και το Παρίσι, δεν είναι κατάλληλο για να σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος σε τομείς όπως η ενημέρωση για την Τελωνειακή Ένωση και η απελευθέρωση των θεωρήσεων. Είναι πολιτικά απαγορευτικό», είπε. «Και η διαδικασία της ΕΕ δεν είναι κάτι που οι επενδυτές αναζητούν πλέον».

Ο Piccoli πιστεύει ότι ο Ερντογάν μπορεί να εκτρέψει την ευθύνη για τη Σουηδία στην ΕΕ και κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Το παράδειγμα της συμφωνίας για τους πρόσφυγες

Υπάρχει, ωστόσο και η πλευρά που θεωρεί ότι η Σουηδία δίνει στον Ερντογάν μια μεγάλη δύναμη. Και ο Τούρκος πρόεδρος είναι πολύ καλός στο να χρησιμοποιεί οτιδήποτε για να αποσπάσει πράγματα που θέλει από τους δυτικούς συμμάχους του.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος με τον οποίο έκλεισε την συμφωνία με την ΕΕ για τους πρόσφυγες. Στην Τουρκία δόθηκαν 6 δισεκατομμύρια ευρώ, μεταξύ άλλων προνομίων, με αντάλλαγμα η Άγκυρα να φιλοξενεί Σύρους πρόσφυγες που κατευθύνονταν προς την Ευρώπη.

Ο Ερντογάν, είπαν επανειλημμένα Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ήξερε ότι είχε τις Βρυξέλλες “στο χέρι του”, καθώς μπορούσε ουσιαστικά να “πλημμυρίσει” την Ευρώπη με πρόσφυγες όποτε και όταν ήθελε.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις