Νέα έκκληση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την κρίση υποσιτισμού στο Σουδάν

Οι διεθνείς δωρητές, ο ΟΗΕ, τα εμπόλεμα μέρη του Σουδάν και οι σύμμαχοί τους πρέπει να δράσουν τώρα για να αποτρέψουν ακόμη περισσότερους θανάτους που θα μπορούσαν να αποφευχθούν από τον υποσιτισμό στο Σουδάν, καθώς η ήδη καταστροφική κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί φέτος, σύμφωνα με τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα».

Ο μισός πληθυσμός του Σουδάν αντιμετωπίζει υψηλά επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας (24,6 εκατομμύρια άνθρωποι), εκ των οποίων 8,5 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή κατάσταση που μοιάζει με λιμό, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για την ολοκληρωμένη ταξινόμηση φάσεων επισιτιστικής ασφάλειας (IPC).  «Παρά τη νέα αυτή έκκληση αφύπνισης, η ανθρωπιστική και διπλωματική κινητοποίηση για την παράδοση βοήθειας απέχει πολύ από τις ανάγκες. Για να παρέχονται μηνιαίες μερίδες φαγητού μόνο σε όσους βρίσκονται σε πιο ακραία κατάσταση, θα απαιτούνταν 2.500 φορτηγά βοήθειας τον μήνα, ενώ μόλις περίπου 1.150 πέρασαν στο Νταρφούρ μεταξύ Αυγούστου και Δεκεμβρίου», δηλώνει ο Stephane Doyon, διευθυντής επιχειρήσεων των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα».

Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» έχουν δημοσιεύσει δεδομένα που δείχνουν τρομακτικά ποσοστά υποσιτισμού σε πολλές περιοχές, τόσο κατά την κορύφωση της περιόδου πείνας πέρυσι όσο και πρόσφατα τον Δεκέμβριο του 2024. Η κρίση υποσιτισμού που προκαλείται από τη σύγκρουση έχει επιδεινωθεί από τη συνεχή παρεμπόδιση της βοήθειας από τις δύο εμπόλεμες πλευρές και από την από την αμελή αδράνεια των Ηνωμένων Εθνών και του συστήματος ανθρωπιστικής βοήθειας στο Νταρφούρ. Με την εποχική περίοδο πείνας να ξεκινά τον Μάιο, απαιτείται άμεση δράση τώρα.

«Αρκετά μέρη του Σουδάν είναι δύσκολα προσβάσιμα ώστε να μπορέσει να εργαστεί κανείς. Αλλά σίγουρα είναι εφικτό, και αυτό είναι που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις και τα Ηνωμένα Έθνη», αναφέρει η Marcella Kraay, συντονίστρια επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, μιλώντας από τη Nyala, πολιτεία στο Νότιο Νταρφούρ.

Σε μέρη που είναι πιο εύκολα προσβάσιμα, αλλά και σε πιο απομακρυσμένες περιοχές όπως το Βόρειο Νταρφούρ, επιλογές όπως οι αεροπορικές μεταφορές παραμένουν ανεξερεύνητες. «Η αποτυχία δράσης είναι μια επιλογή, και αυτή η επιλογή σκοτώνει ανθρώπους», συνεχίζει η Kraay.

Η κρίση υποσιτισμού έχει αναγνωριστεί εδώ και καιρό, με τα Ηνωμένα Έθνη να προειδοποιούν τον Οκτώβριο ότι «ποτέ στην ιστορία τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν αντιμετωπίσει πείνα και λιμό, όπως στο Σουδάν σήμερα».

Η μεταφορά προμηθειών θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη κατά τη διάρκεια της επερχόμενης περιόδου βροχών και της ξηρασίας, όταν οι πλημμυρισμένοι χωματόδρομοι θα είναι αδιάβατοι.

Μια ευρείας κλίμακας ανθρωπιστική απάντηση πρέπει να δρομολογηθεί τώρα, μεταξύ άλλων με τη δραστική αύξηση της διαθέσιμης χρηματοδότησης και των δυνατοτήτων εφοδιασμού, τη διασφάλιση των αγωγών μεταφοράς τροφίμων και την προετοιμασία αποθεμάτων τροφίμων στο Τσαντ και τις γειτονικές χώρες.

Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» καλούν τους φορείς του ΟΗΕ, τις διεθνείς οργανώσεις, τις χώρες-δωρητές και τις κυβερνήσεις με επιρροή να αξιοποιήσουν όλες τις επιλογές, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών μεταφορών, για να συμπληρώσουν και, αν χρειαστεί, να αντικαταστήσουν τη χερσαία πρόσβαση.

Οι γραφειοκρατικές απαιτήσεις από τις εμπόλεμες πλευρές αποτελούν εδώ και καιρό εμπόδιο για την πρόσβαση των διεθνών οργανισμών. Οι άδειες για να ανταποκριθούν σε κρίσιμες ανάγκες είτε καθυστερούν είτε απορρίπτονται εντελώς. Αυτό εμποδίζει το έργο των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» στο Νότιο Νταρφούρ, με φορτηγά που έχουν κολλήσει στο Τσαντ περιμένοντας άδειες από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF). Πρόσφατα, μια διανομή τροφίμων στο Νότιο Νταρφούρ αναβλήθηκε, καθώς οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν έλαβαν τις απαραίτητες άδειες μετακίνησης.

Τα αντιμαχόμενα μέρη πρέπει να παρέχουν ανεμπόδιστη πρόσβαση στις ανθρωπιστικές οργανώσεις. Η πρόσβαση πρέπει να ορίζεται από τη σωτήρια βοήθεια που φτάνει στους ανθρώπους που τη χρειάζονται, και όχι από ανακοινώσεις που γιορτάζουν αποσπασματικά μέτρα που δεν επαρκούν. Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» καλούν τις εμπόλεμες πλευρές, τους συμμάχους τους και τα κράτη με επιρροή να χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους για να αμβλύνουν τα εμπόδια που προκαλούν θανάτους και πόνο.

Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» παρείχαν στοιχεία από διάφορες τοποθεσίες για να καταδείξουν το βάθος της κρίσης υποσιτισμού. Στο Βόρειο Νταρφούρ, όπου η πολιορκία της πρωτεύουσας El Fasher από τις δυνάμεις (RSF) λιμοκτονεί τον πληθυσμό, οι ομάδες των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» εξέτασαν πάνω από 9.500 παιδιά κάτω των πέντε ετών κατά τη διεξαγωγή μιας θεραπευτικής διανομής τροφίμων στην τοποθεσία Tawila τον Δεκέμβριο του 2024. Διαπίστωσαν μια συγκλονιστική εκτίμηση του παγκόσμιου οξέος υποσιτισμού της τάξης του 35,5%, με το 7% των παιδιών που ελέγχθηκαν να πάσχουν από σοβαρό οξύ υποσιτισμό. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το 34% των 29.300 παιδιών που εξετάστηκαν από τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας εμβολιασμού στον καταυλισμό Zamzam βρέθηκε να πάσχει από οξύ υποσιτισμό. Από τις αρχές Δεκεμβρίου, οι επαναλαμβανόμενοι βομβαρδισμοί κατέστησαν αδύνατη την πραγματοποίηση περαιτέρω αξιολογήσεων στον καταυλισμό από την ομάδα μας και πιθανότατα επιδείνωσαν τα επίπεδα υποσιτισμού.

Οι ομάδες των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» βλέπουν επίσης σχετικά ποσοστά υποσιτισμού εκτός του Νταρφούρ, σε περιοχές όπου οι εκτοπισμένοι έχουν αναζητήσει καταφύγιο ή σε περιοχές που βρίσκονται πιο κοντά στη σύγκρουση. Στο Omdurman, στην πολιτεία του Χαρτούμ, μια ζώνη σύγκρουσης υπό τον έλεγχο των SAF, οι Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποίησαν διατροφικό έλεγχο ενώ βοηθούσαν σε μια εκστρατεία εμβολιασμού για τα παιδιά τον Οκτώβριο του 2024, διαπιστώνοντας ότι το 7,1% των παιδιών που εξετάστηκαν ήταν σοβαρά οξεία υποσιτισμένα.

Τα δεδομένα των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» αποκαλύπτουν επίσης ότι ο υποσιτισμός δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στις γραμμές του μετώπου, αλλά και σε πιο σταθερές πόλεις όπως η Nyala, η πρωτεύουσα του Νότιου Νταρφούρ. Τον Οκτώβριο του 2024, το 23% των παιδιών κάτω των πέντε ετών που εξετάστηκαν σε δομές που υποστηρίζονται από τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» στη Nyala και σε κοντινές περιοχές έπασχαν από σοβαρό οξύ υποσιτισμό. Σε δύο δομές που υποστηρίζονται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, το 26% των εγκύων και των γυναικών που θηλάζουν που ζητούσαν περίθαλψη ήταν οξεία υποσιτισμένες. Καθώς οι διανομές τροφίμων από το WFP ήταν ανεπαρκείς, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν μια στοχευμένη διανομή τροφίμων στο Νότιο Νταρφούρ τον Δεκέμβριο του 2024, παρέχοντας τρόφιμα δύο μηνών σε περίπου 30.000 άτομα.

Μαρτυρία από τον καταυλισμό Al Salam

Η Zahra Abdullah, 25 ετών, έλαβε τρόφιμα για την ίδια και τον γιο της που ζουν στον καταυλισμό Al Salam ,έξω από την πόλη Nyala, εξηγεί: «Δεν είναι ο πρώτος πόλεμος που βιώνω, αλλά είναι σίγουρα ο πιο καταστροφικός για τη ζωή μου. Οι συνθήκες διαβίωσης εδώ είναι σκληρές και όλα είναι ένας καθημερινός αγώνας. Η βοήθεια που λαμβάνουμε έχει βελτιώσει κάπως την κατάστασή μας. Τουλάχιστον τώρα, έχουμε επιτέλους ένα γεύμα το πρωί», λέει η Zahra.

«Αλλά ακόμα κι έτσι, ο πόνος δεν τελειώνει ποτέ. Ξεκινάει με την εύρεση καθαρού νερού για να πιεις, συνεχίζεται με την προσπάθεια να εξασφαλίσεις αρκετή τροφή και τελειώνει με την εύρεση ενός μέρους για να κοιμηθείς. Μερικές φορές κάθομαι μόνη μου και σκέφτομαι: αυτή είναι η ζωή που θα ζήσω για πάντα;» αναφέρει.

Για εκατομμύρια ανθρώπους όπως η Zahra, ήρθε η ώρα να δράσουν για να αποτρέψουν την κατάσταση να γίνει ακόμη πιο δύσκολη. Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» θα συνεχίσουν να κάνουν ό,τι μπορούν, αλλά η κλίμακα ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες της οργάνωσης να ανταποκριθεί. Πρέπει να δούμε μια μαζική αντίδραση τώρα για να αποτρέψουμε περισσότερους θανάτους και πείνα- η επικαιρότητα είναι θέμα επιβίωσης, όχι πολιτικής σκοπιμότητας.