Νέο κύμα βίας στο Ituri στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό

Οι κάτοικοι της επαρχίας στον Ituri, στη βορειοανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, βιώνουν φρικτή βία, μαζικές μετακινήσεις και έλλειψη ανθρωπιστικής βοήθειας. Εν μέσω της βίας, οι κάτοικοι δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τις ομάδες μας στην προσπάθειά τους να την παρέχουν.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν καταγράψει μια νέα έξαρση φρικαλεοτήτων στην επαρχία του Ituri, στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου οι ιατρικές ομάδες μας φροντίζουν αμάχους με τρομακτικά τραύματα. Σε μια νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε, με τίτλο Ρισκάρουν τη ζωή τους για να επιβιώσουν, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναδεικνύουν τις ακραίες ανάγκες των κοινοτήτων που απειλούνται από πρόσφατες επιθέσεις, αυξημένες μετακινήσεις πληθυσμών και περιορισμένη ανθρωπιστική βοήθεια.

Για δεκαετίες, οι κάτοικοι στο Ituri αποτελούν άμεσα θύματα ή παράπλευρες απώλειες μιας περίπλοκης σύγκρουσης, που χαρακτηρίζεται από βία, εθνοτικές διαιρέσεις και τη δράση διαφόρων ένοπλων ομάδων. Η σύγκρουση αυτή έχει επίσης επηρεάσει σημαντικά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και τα μέσα διαβίωσης, ενώ η περιορισμένη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση για μια κοινότητα που λαμβάνει ελάχιστη διεθνή προσοχή.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν όλες τις κρατικές και μη κρατικές ένοπλες ομάδες να προστατεύσουν τους αμάχους και να σεβαστούν τις ιατρικές δομές, που αποτελούν ζωτικής σημασίας καταφύγια για τις τοπικές κοινότητες.

Χιλιάδες εκτοπισμένοι και δεκάδες νεκροί

Η βία στο Ituri έχει εκτοπίσει περίπου 100.000 ανθρώπους από την αρχή του έτους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Μόνο τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2025, καταγράφηκε έξαρση επιθέσεων κατά αμάχων, με περισσότερους από 200 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες.

Τον Φεβρουάριο, οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιέθαλψαν παιδιά μόλις τεσσάρων ετών και έγκυες γυναίκες με τραύματα από ματσέτες και σφαίρες, έπειτα από επιθέσεις ενόπλων στη ζώνη Ντζούγκου.

«Οι πιο πρόσφατες επιθέσεις αποτελούν συνέχεια δεκαετιών βίας και των καταστροφικών συνεπειών της για τους αμάχους, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών στο Ituri», δήλωσε η Alira Halidou, επικεφαλής αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. «Η κρίση χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενους εκτοπισμούς, όπου η βία αναγκάζει τους αμάχους να ξεκινούν τη ζωή τους από την αρχή, ξανά και ξανά».

Εμπόδια στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη

Μόνο ένα μικρό ποσοστό των κατοίκων στο Ituri έχει πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, ενώ οι ίδιες οι υγειονομικές δομές γίνονται συχνά στόχοι επιθέσεων.

Στη ζώνη υγείας Ντζούγκου, το γενικό νοσοκομείο Fataki αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία του και να εκκενώσει τους ασθενείς στα μέσα Μαρτίου, μετά από απειλές ενόπλων ομάδων. Αυτή η αναστολή αφήνει χιλιάδες ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.

Στη ζώνη υγείας Ντρόντρο, σχεδόν το 50% των κέντρων υγείας έχει καταστραφεί μερικώς ή πλήρως και αναγκάστηκε να μετεγκατασταθεί. Όταν η βία κλιμακώθηκε πέρυσι, ένας ασθενής σκοτώθηκε στο κρεβάτι του κατά τη διάρκεια ένοπλης επίθεσης στο γενικό νοσοκομείο του Ντρόντρο.

Οι επιθέσεις αυτές όχι μόνο αποτρέπουν τους ασθενείς από το να αναζητήσουν ιατρική φροντίδα, αλλά θέτουν επίσης σε κίνδυνο το ιατρικό προσωπικό.

«Ήταν επικίνδυνο, ρίσκαρα τη ζωή μου, αλλά δεν είχαμε επιλογή», ανέφερε ένας γιατρός που συνέχισε να πραγματοποιεί καισαρικές τομές σε ένα κέντρο υγείας που είχε κλείσει για δύο μήνες. «Έπρεπε να μεταφέρουμε κρυφά τις γυναίκες εκεί, αλλιώς θα πέθαιναν».

Στο στόχαστρο οι πιο ευάλωτοι

Πάνω από τους μισούς από τους 39 ασθενείς που περιέθαλψαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην κλινική Salama μέχρι τα μέσα Μαρτίου ήταν γυναίκες και παιδιά.

Γυναίκες σε κίνδυνο

Όταν αυξάνονται οι επιθέσεις, αυξάνονται και τα περιστατικά σεξουαλικής βίας. Το 2023 και το 2024, 84% των θυμάτων σεξουαλικής βίας που περιέθαλψαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην περιοχή Ντρόντρο είχαν δεχθεί επίθεση ενώ εργάζονταν στα χωράφια, μάζευαν ξύλα ή περπατούσαν στους δρόμους.

Αυξανόμενες ανεκπλήρωτες ανάγκες

Παρά τις προσπάθειες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και άλλων οργανώσεων, οι ανάγκες των κατοίκων στο Ituri ξεπερνούν κατά πολύ τους διαθέσιμους πόρους. Η επισιτιστική ανασφάλεια αυξήθηκε δραματικά το 2024, ενώ 43% του πληθυσμού ζει σε χρόνιες συνθήκες έλλειψης τροφής. Οι κάτοικοι στο Ituri πρέπει να έχουν ασφαλή πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και να μην αναγκάζονται να ρισκάρουν τη ζωή τους για να επιβιώσουν.