Νομίζατε ότι η Σταχτοπούτα είναι απλό παραμύθι; Οι κρυφοί συμβολισμοί στο γοβάκι

Εδώ και εκατοντάδες χρόνια, το γυάλινο γοβάκι ήταν συνώνυμο με το παραμύθι της Σταχτοπούτας και της μεταμεσονύκτιας επιστροφής της από το χορό. Τώρα ένας ακαδημαϊκός εντόπισε την προέλευσή του τον 17ο αιώνα και αποκάλυψε μια σύνδεση με τη δημιουργία της αίθουσας των καθρεφτών στο παλάτι των Βερσαλλιών και την καθόλου πρακτική μόδα που προτιμούσαν οι Γάλλοι αριστοκράτες.

“Το γυάλινο γοβάκι είναι ένα πνευματώδες αστείο”, δήλωσε η Genevieve Warwick στον Observer, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Προοριζόταν να είναι μια “λογοτεχνική μασκότ της γαλλικής οικονομικής νεωτερικότητας” και μια γλαφυρή αναφορά στην αγάπη του Λουδοβίκου ΙΔ’ για την εξωφρενική και συχνά κίβδηλη γαλλική μόδα, ιδίως όσον αφορά τα παπούτσια, δήλωσε η ίδια στον Observer. “Κανείς δεν μπορούσε πραγματικά να περπατήσει, πόσο μάλλον να χορέψει, με παπούτσια από γυαλί”.

Μέχρι τώρα, σύμφωνα με την Warwick, συγγραφέα του βιβλίου Cinderella’s Glass Slipper: Towards a Cultural History of Renaissance Materialities, οι ακαδημαϊκοί έχουν παραβλέψει τη σχέση που έχουν τα γυάλινα γοβάκια της Σταχτοπούτας, που δημιούργησε ο Charles Perrault όταν έγραψε την καθοριστική εκδοχή του παραμυθιού το 1697, και της μεγάλης Galerie des Glaces στις Βερσαλλίες.

Ο Perrault ήταν ο γραμματέας που ήταν επιφορτισμένος με τον εξοπλισμό των ανακτόρων του Λουδοβίκου ΙΔ’. “Ήταν ο εγκέφαλος πίσω από την επιχείρηση τοποθέτησης της αίθουσας των καθρεφτών“, δήλωσε η Warwick. Η μήκους 73 μέτρων αίθουσα επιπλώθηκε πλουσιοπάροχα από τον Perrault με 357 καθρέφτες απέναντι από 17 τεράστια τοξωτά παράθυρα σε μια εποχή που το γυαλί ήταν μια ιδιαίτερα μοντέρνα, πανάκριβη σύγχρονη πολυτέλεια. “Ήταν επίσης ο διαχειριστής που ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία ενός βασιλικού υαλουργείου για τη Γαλλία”.

Το υαλουργείο εξασφάλιζε ότι το γυαλί δεν χρειαζόταν πλέον να εισάγεται από τη Βενετία για τα παλάτια του βασιλιά. Αντ’ αυτού, χάρη στον Perrault, κατασκευαζόταν στη Γαλλία από “πολύ ταπεινά” τοπικά υλικά. “Ο Perrault ήταν υπεύθυνος για τη διασφάλιση των προμηθειών των υαλουργείων: άμμος, τέφρα και ξύλο για τις φωτιές. Εξ ου και το όνομα της Σταχτοπούτας“.

Όταν ο Perrault μεταμορφώνει ένα ταπεινό κορίτσι που σκουπίζει στάχτες σε μια υπέροχη γυναίκα άξια της αγάπης ενός πρίγκιπα, της οποίας το χαρακτηριστικό είναι τα γυάλινα γοβάκια της, οι σύγχρονοι αναγνώστες του θα καταλάβαιναν ότι αναφερόταν στην επιδεικτική αγάπη του Λουδοβίκου ΙΔ’ για το γυαλί και την φαντασμαγορική αίθουσα των καθρεφτών του. Με αυτόν τον τρόπο, ο Perrault συνέδεε τη μοίρα της Σταχτοπούτας -την επιτυχία της να επιτύχει έναν βασιλικό γάμο και ένα ευτυχές τέλος- με τη μοίρα της εκκολαπτόμενης γαλλικής βιομηχανίας κατασκευής γυαλιού, υποστηρίζει η Warwick. “Την έκανε ένα είδος εθνικού εμβλήματος για το πώς θα κάνουμε τη Γαλλία ευημερούσα, κατασκευάζοντας εμείς οι ίδιοι αυτά τα προϊόντα πολυτελείας”.

Ο οικονομικός πατριωτισμός ήταν τόσο ακραίος εκείνη την εποχή που η γαλλική αριστοκρατία μπορούσε να τιμωρηθεί με πρόστιμο στο δικαστήριο αν ντυνόταν με μοντέρνα υφάσματα που δεν είχαν κατασκευαστεί στη Γαλλία.

Ωστόσο, το να συμβαδίζει κανείς με την τελευταία λέξη της μόδας ήταν εξίσου σημαντικό στο Παρίσι του 17ου αιώνα όπως και σήμερα: “Ήταν η αρχή της βιομηχανίας της μόδας, όπως θα την αντιλαμβανόμασταν εμείς, έχοντας καλοκαιρινές και χειμερινές περιόδους με νέα υφάσματα και νέα σχέδια, ώστε οι άνθρωποι να αγοράζουν πράγματα σε πολύ πιο τακτική βάση”.

Αυτές οι μόδες σατιρίζονταν συχνά από τους συγγραφείς της εποχής. Περιμένοντας από τη Σταχτοπούτα να χορέψει με γυάλινα γοβάκια, ο Perrault έκανε ένα “αστείο” για τη μόδα που οι γυναίκες της ανώτερης τάξης, οι οποίες σύχναζαν στα παριζιάνικα σαλόνια όπου διηγούνταν τα παραμύθια, θα καταλάβαιναν πολύ καλά, δήλωσε η Warwick.

Ο Perrault διακωμωδούσε επίσης τη γνωστή εμμονή του βασιλιά με τα φανταχτερά υποδήματα. “Ο Λουδοβίκος ΙΔ’ αγαπούσε πολύ τα παπούτσια. Άλλαζε πάντα τα παπούτσια του και ήταν πολύ μοντέρνα, γεμάτα φιόγκους, πον-πον και φανταχτερές λεπτομέρειες.

Παρακολουθούσε τις επίσημες δεξιώσεις του στην αίθουσα με τους καθρέφτες φορώντας πολυτελή υφάσματα που ήταν επενδυμένα με χρυσές κλωστές, διαμάντια και μαργαριτάρια – “και τα παπούτσια του ήταν τα ίδια”. Το γυάλινο γοβάκι συμπυκνώνει με ακρίβεια αυτά τα δύο ενδιαφέροντα του βασιλιά: “Συγκεντρώνει τον Λουδοβίκο ΙΔ’ τον fashionista και τον Λουδοβίκο ΙΔ’ της αίθουσας των καθρεφτών“.

Ο Perrault, μάλιστα, έχει ασχοληθεί ξανά με το φετίχ του Λουδοβίκου ΙΔ’ για τα υποδήματα όταν έβαλε μπότες στην πιο διάσημη γάτα σε ένα ακόμη παραμύθι του, τον “Παπουτσομένο Γάτο”.

“Τα παραμύθια του είναι τόσο διαποτισμένα με τα όσα συνέβαιναν στην αυλή”, δήλωσε ο Warwick. “Με τον Παπουτσωμένο Γάτο και τις μπότες του, είναι ολοφάνερο. Αυτό που πραγματικά κάνουν οι μπότες είναι να μεταμορφώνουν αυτή την ταπεινή γάτα της φάρμας σε αριστοκράτη. Το ίδιο τελικά συμβαίνει και με τη Σταχτοπούτα”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις