Νταβός: Το “έλα στο MAGA” του Τραμπ και τα fake news του

Την τέταρτη μέρα διακυβέρνησης κατά τας δικάς του γραφάς, ο εκ νέου πλανητάρχης Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να βγει από τα στενά όρια των ΗΠΑ και να προσπαθήσει να σοκάρει και τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Το Νταβός έγινε η “σκηνή” του Τραμπ για να απασφαλίσει εναντίον των “εχθρών του” σε ένα απαύγασμα alt-right λαϊκισμού, με γενικεύσεις, απειλές και μεγαλοστομίες. Έστω και μέσα από μια διαδικτυακή ομιλία.

Συγκεκριμένα, στην πρόσφατη “μεγαλειώδη” digital ομιλία του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απηύθυνε “αυστηρό μήνυμα” προς τις ευρωπαϊκές χώρες και τις διεθνείς επιχειρήσεις. Τόνισε ότι όσοι επιθυμούν να πωλούν τα προϊόντα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει είτε να επενδύσουν και να παράγουν εντός της χώρας είτε να αντιμετωπίσουν την επιβολή δασμών.

“Ελάτε στο MAGA – Αγαπώ την Ευρώπη αλλά όχι την Ευρωπαϊκή Ένωση”

“Ελάτε να φτιάξετε το προϊόν σας στην Αμερική και θα σας δώσουμε τη χαμηλότερη φορολογία από οποιοδήποτε άλλο κράτος στη γη. Αλλά αν δεν κατασκευάσετε το προϊόν σας στην Αμερική, τότε πολύ απλά, θα πρέπει να πληρώσετε δασμό”, είπε, απλά, λακωνικά, απέριττα. Διαφήμισε δε την Αμερική ως επενδυτικό προορισμό λέγοντας ότι οι εταιρείες που θα δηλώσουν ως έδρα την Αμερική θα απολαύσουν από τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές στον κόσμο.

Επιτέθηκε ακόμη στην Ευρώπη λέγοντας ότι “το οικονομικό της πλαίσιο είναι πολύ περιοριστικό” κι ότι είναι μεγάλο το εμπορικό έλλειμμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τόνισε μάλιστα ότι “η Ευρώπη είναι άδικη προς τις ΗΠΑ” καθώς παραπονέθηκε για φόρους και περιορισμούς που επιβλήθηκαν στην Google, την Apple και τη Meta στην Ένωση. “Αγαπώ την Ευρώπη αλλά όχι την Ευρωπαϊκή Ένωση”, είπε.

Παράλληλα, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ζητήσει από τη Σαουδική Αραβία και τον ΟPEC να μειώσουν τις τιμές του πετρελαίου, υποστηρίζοντας ότι “οι υψηλές τιμές τροφοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία”. Σημείωσε ότι η μείωση των τιμών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μέσο πίεσης προς τη Ρωσία για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Όσον αφορά τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι επιθυμεί να τον συναντήσει σύντομα, κάτι που έκανε αρκετούς ακροατές του να αποχωρήσουν από την αίθουσα ομιλίας. Ακόμη, “άπλωσε το χέρι” του προς τον πρόεδρο της Κίνας Xi Jinping για νέες συνομιλίες.

Στο γενικό της πλαίσιο η εμφάνιση του Τραμπ στο Νταβός ήταν μια κίνηση “υπερβολικής αυτοπεποίθησης” όπως τη χαρακτήρισε το CNN, αμέσως μετά τα δεκάδες διατάγματα που υπέγραψε στη χώρα του προκαλώντας διεθνείς ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Ο Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας είπε στο CNN πως ο Τραμπ ουσιαστικά “μας υποσχέθηκε ότι θα διαταράξει τον υπάρχοντα τρόπο δράσης, τόσο εντός των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και διεθνώς. Ήταν συνεπής σε αυτό σε όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του, κατά τη μεταβατική περίοδο και τώρα στις πρώτες τρεις ημέρες”.

Ο Τραμπ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τις ΗΠΑ ως “κυρίαρχο έθνος”, ξεδιπλώνοντας το δόγμα του MAGA. Είπε πως κάθε πράξη της κυβέρνησής του θα προβλέπει το κόστος-όφελος με κύριο γνώμονα “τους Αμερικανούς πολίτες”, παρά το γεγονός πως ετοιμάζει περικοπές σε υγεία και παιδεία.

Πρόσθεσε πως “η Αμερική είναι τόσο ισχυρή και πλούσια σε πόρους, που δεν χρειάζεται κανένα άλλο έθνος”. Επιτέθηκε και στον Καναδά λέγοντας: “Δεν τους χρειαζόμαστε για να φτιάξουμε τα αυτοκίνητά μας. Δεν χρειαζόμαστε την ξυλεία τους γιατί έχουμε δικά μας δάση. Δεν χρειαζόμαστε το πετρέλαιο και το φυσικό αέριό τους. Έχουμε περισσότερα από τον καθένα”.

Για το ΝΑΤΟ επισημοποίησε το αίτημά του για τα μέλη να υπερδιπλασιάσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ τους.

Όταν αργότερα ένας δημοσιογράφος του είπε πως οι ΗΠΑ ξοδεύουν μόνο περίπου το 3,4% του ΑΕΠ τους για την Άμυνα, ο Τραμπ απάντησε: “Τους προστατεύουμε, δεν μας προστατεύουν”. 

Ακόμη, επιτιθέμενος στη Δύση έκανε σαφές πως βλέπει περιοχές όπως ο Παναμάς, ο Καναδάς και η Γροιλανδία, ως μέρη της σφαίρας συμφερόντων της Αμερικής. Ο Τραμπ παραπονέθηκε “για το εμπορικό έλλειμμα με τον Καναδά” και στη συνέχεια ανανέωσε την πρότασή του να ενταχθεί στις ΗΠΑ. Προφανώς και δεν πρόκειται ο Καναδάς να γίνει Πολιτεία των ΗΠΑ, ωστόσο η ρητορική του συνάδει με το “πρώτα η Αμερική” και με το δόγμα του δικού του σοκ.

Σε κάθε περίπτωση, τόσο αυτός όσο και οι σύμβουλοί του υποστηρίζουν πως οι ΗΠΑ θέλουν να είναι κυρίαρχες αρχικά στο δικού τους ημισφαίριο και εν συνεχεία να επεκταθούν όσο μπορούν.

Ακόμη, όπως σχολιάζουν οικονομικοί αναλυτές, το κύριο εργαλείο πίεσης του Τραμπ είναι πράγματι οι δασμοί. Από την ΕΕ, όλο αυτό εκλαμβάνεται ως “οικονομικός πόλεμος” με τις αντιδράσεις όμως να είναι ανισοβαρείς και χλιαρές. 

Το όπλο των δασμών και η παγίδα για τις ΗΠΑ

Οι διαρκείς προειδοποιήσεις του Προέδρου των ΗΠΑ για επικείμενους δασμούς αμφισβητούν τις υποθέσεις ότι απλώς εγείρει την όλη απειλή ως “μοχλό” για να κερδίσει παραχωρήσεις βραχυπρόθεσμα στις εμπορικές συνομιλίες με χώρες όπως το Μεξικό, ο Καναδάς και η ΕΕ. Στο Νταβός έκανε σαφές πως οι προειδοποιήσεις του για δασμούς καθίστανται ως μόνιμο εργαλείο πίεσης, κάτι που για παράδειγμα έχει κάνει επανειλημμένα ο Ερντογάν με το μεταναστευτικό. 

Σε αντίθεση με τις αιτιάσεις του, αναλυτές εντός των ΗΠΑ τον προειδοποιούν πως οι σκληροί δασμοί ενδέχεται να αυξήσουν τις τιμές για τους ίδιους τους Αμερικανούς πολίτες και να γυρίσουν “μπούμερανγκ”. Για παράδειγμα, οι δασμοί που εισήγαγε ο Πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ υπό την πίεση των σκληροπυρηνικών Ρεπουμπλικανών είχαν τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο για την ίδια τη χώρα. Είναι σαφές, πως χώρες όπως ο Καναδάς θα απαντούσαν με αντίποινα, όπως είχε κάνει και στην πρώτη θητεία Τραμπ με δασμούς στα σπαράγγια και σε άλλα λαχανικά και φρούτα.

Τα αντίποινα στα αμερικανικά προϊόντα μπορούν να πλήξουν τις εξαγωγές των ΗΠΑ, ειδικά σε τομείς όπως η γεωργία, η αυτοκινητοβιομηχανία και τα τεχνολογικά προϊόντα, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων.

Ακόμη, πολλές αμερικανικές εταιρείες βασίζονται σε εισαγόμενα προϊόντα ή πρώτες ύλες για την παραγωγή τους. Οι δασμοί αυξάνουν το κόστος αυτών των εισαγωγών, επηρεάζοντας τις εφοδιαστικές αλυσίδες και αυξάνοντας τις τιμές παραγωγής. Επιπλέον, παρότι οι δασμοί στοχεύουν στην προστασία της εγχώριας βιομηχανίας, μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια θέσεων εργασίας σε τομείς που εξαρτώνται από τις εισαγωγές.

Συνολικά, εκτιμάται πως οι πιέσεις του Τραμπ για δασμούς έχουν να κάνουν περισσότερο με τις πολυεθνικές παρά με τα κράτη, για να ωθήσουν μεγάλες επιχειρήσεις να επενδύσουν στις ΗΠΑ με φορολογικά ανταλλάγματα. Ακόμη, ο Τραμπ χρησιμοποιεί αυτές τις απειλές για να απευθυνθεί στο εκλογικό του κοινό, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως “υπέρμαχο της εγχώριας βιομηχανίας και των Αμερικανών εργαζομένων”.

Τέλος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε άμεση μείωση των επιτοκίων, ενόψει της συνεδρίασης της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας την Τρίτη κατά την οποία η Fed προβλέπεται να τα διατηρήσει αμετάβλητα.

Τα ψεύδη Τραμπ στο Νταβός

Όπως αναφέρει πάντως το CNN, ο Τραμπ ισχυρίστηκε λανθασμένα ότι η ΕΕ δεν αγοράζει αγροτικά προϊόντα και αυτοκίνητα από τις ΗΠΑ.

Στην πραγματικότητα, η ΕΕ ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη αγορά για τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων των ΗΠΑ το 2023, αξίας 12,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ εισήγαγε 271.476 οχήματα αξίας 9 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2022. Για την ώρα πάντως κανείς από τους θεσμούς στις Βρυξέλλες δεν έχει εκφράσει τη δυσαρέσκεια της Ένωσης και να υπογραμμίσει πως και για τις ΗΠΑ η Ευρώπη είναι ζωτικής σημασίας.

Εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα: Ο Τραμπ παραποίησε τα στοιχεία για το έλλειμμα, λέγοντας ότι ήταν ύψους 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το υψηλότερο έλλειμμα ήταν 378 δισ. το 2018, επί της δικής του μάλιστα προεδρίας.

Εμπορικό έλλειμμα με τον Καναδά: Τέλος, ο ισχυρισμός του για εμπορικό έλλειμμα ύψους 200-250 δισ. ήταν ανακριβής. Το πραγματικό έλλειμμα ήταν 40,6 δισ. το 2023.