Ο δικομματισμός πεθαίνει στον Νότο της Ευρώπης. Η ‘αυγή’ των Podemos και Ciudadanos

Η νέα πολιτική εποχή στην Ισπανία και στον Νότο της Ευρώπης μετά την επικράτηση και του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, είναι πλέον γεγονός.

Αυτό επιβεβαιώνεται από το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών που διεξήχθησαν χθες στην Ισπανία που σημαδεύτηκαν από την απώλεια ηγεμονίας του Λαϊκού Κόμματος του Ραχόι που καταποντίστηκε.

Είναι αλήθεια ότι κέρδισε τις περισσότερες ψήφους, με μικρή διαφορά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Η παραμονή του όμως στην κεφαλή των πόλεων που ήλεγχε και των περισσοτέρων αυτόνομων κοινοτήτων δεν εξαρτάται πλέον από αυτό, αλλά από την ικανότητα των δυνάμεων της Αριστεράς να συγκροτήσουν συμμαχίες.

Οι σοσιαλιστές, από την πλευρά τους, μπορούν να είναι ικανοποιημένοι από τα ποσοστά τους, έστω και αν είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν τον δρόμο της ανανέωσης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, παραμένουν μια σοβαρή εναλλακτική λύση έναντι της κεντροδεξιάς στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Από την άποψη αυτή, επισημαίνει σε κύριο άρθρο της η El Pais, ο δικομματισμός παύει να καθορίζει την πολιτική ζωή της Ισπανίας, καθώς τα κόμματα Podemos και Ciudadanos κερδίζουν μεγαλύτερη δύναμη από αυτή που είχαν μέχρι σήμερα η Ενωμένη Αριστερά και το κόμμα “Ένωση, Πρόοδος και Δημοκρατία”, τα δύο κόμματα τα οποία διαδέχονται. Μεγάλο ενδιαφέρον θα έχει τις επόμενες εβδομάδες η σχέση που θα διαμορφωθεί ανάμεσα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Podemos.

Τα δύο αυτά κόμματα δεν θα ήθελαν να εμφανιστούν ως υπερβολικά ενωμένα ούτε όμως μπορούν να αφήσουν τις διαφορές τους να κυριαρχήσουν, όπως συνέβη στην Ανδαλουσία.

Οι νέες επιλογές που έχει μπροστά της η Αριστερά ανοίγουν μια νέα προοπτική για τις δύο πιο εμβληματικές πόλεις, τη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη, όπου μοιάζει να τερματίζεται η κυριαρχία του Λαϊκού Κόμματος και των Καταλανών αυτονομιστών αντιστοίχως.

Αποφασιστικό ρόλο παίζει εδώ η προσωπικότητα των δύο γυναικών που ήταν επικεφαλής των αριστερών συνδυασμών, της Μανουέλα Καρμένα και της Αντα Κολάου. Αλλά και στη Βαλένθια, οι επιδόσεις των κομμάτων Compromis, Ciudadanos και Podemos τούς επιτρέπουν να εκδιώξουν το Λαϊκό Κόμμα από την εξουσία ύστερα από μια κυριαρχία δεκαετιών.

Σε γενικές γραμμές, αρχίζει στην Ισπανία μια περίοδος όπου θα υπάρχουν περισσότερες λύσεις και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη περισσότεροι παράγοντες. Πρόκειται στην πραγματικότητα για τη συνέχεια ενός πολιτικού σεισμού που ξεκίνησε με τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014.

Όπως επισημαίνει στην El Pais η Σάντρα Λεόν, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ και συνεργάτης του Fundacion Alternativas, το πολιτικό σύστημα της χώρας κλονίζεται εδώ και μια τετραετία από μια κρίση αντιπροσώπευσης που εκδηλώνεται τόσο στους δρόμους όσο και μέσα από ποικίλες πρωτοβουλίες κοινωνικών κινητοποιήσεων. Όλα τα κόμματα, και ιδιαίτερα τα νέα, θα πρέπει να προσαρμοστούν τους επόμενους μήνες στον νέο πολιτικό χάρτη της χώρας. Αν οι προσδοκίες των πολιτών περιοριστούν σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, υπάρχει κίνδυνος οι ελπίδες του σήμερα να εξουδετερωθούν από την απογοήτευση του αύριο.

Ένα σύστημα που στηρίζεται σε συμμαχίες προϋποθέτει την κατανόηση από την πλευρά των πολιτών ότι τα κόμματα που ψήφισαν θα προβούν σε παραχωρήσεις στο όνομα της συναίνεσης. Εδώ υπάρχει ένα παράδοξο. Οι αλλαγές που σημειώνονται στο σύστημα των κομμάτων οφείλονται στην αίσθηση ενός μέρους του εκλογικού σώματος ότι τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα πρόδωσαν την ιδεολογία τους και κυβέρνησαν αγνοώντας τις επιθυμίες των πολιτών.

Η διεύρυνση της πολιτικής προσφοράς, όμως, που έρχεται ως αποτέλεσμα αυτής της δυσαρέσκειας, αυξάνει την πιθανότητα τα κόμματα να υποχρεωθούν να παραιτηθούν από ορισμένες δεσμεύσεις τους ώστε να μπορέσουν να λάβουν μέρος στη διακυβέρνηση.

Δημοτικές εκλογές

Συγκεκριμένα  στον Δήμο της Μαδρίτης, η 71χρονη πρώην δικαστική λειτουργός Μανουέλα Κάρμενα, φαίνεται με καταμετρημένο το 99,7% να είναι η νέα δήμαρχος της ισπανικής πρωτεύουσας εκτοπίζοντας τη «μεγάλης κυρίας» του Λαϊκού Κόμματος, Εσπεράνθα Αγκίρε.

Σημειώνεται ότι έπειτα από 24 χρόνια συνεχούς κυριαρχίας του PP (Λαϊκού Κόμματος) στη Μαδρίτη, όπου πάντα συγκέντρωνε πάνω από το 50% των θέσεων στο Δημοτικό Συμβούλιο, φέτος η Αγκίρε εκλέγει από το ψηφοδέλτιό της 21 συμβούλους και η Καρμένα 20. Ωστόσο, η Καρμένα του Podemos θα είναι λογικά η επόμενη δήμαρχος, καθώς όλα δείχνουν πως θα συμμαχήσει με τον υποστηριζόμενο από τους Σοσιαλιστές Αντόνιο Μιγέλ Καρμόνα ο οποίος και καταλαμβάνει το 15,3% των ψήφων. Η απόλυτη πλειοψηφία είναι οι 29 θέσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Η Κάρμενα ήταν επικεφαλής μετωπικού σχήματος που εκτός από το Podemos περιλάμβανε κινήματα κατά των εξώσεων, αριστερούς οικολόγους, στελέχη της Ενωμένης Αριστεράς κ.ά.

Στη δεύτερη μεγάλη πόλη τη  Βαρκελώνη, νικήτρια αναδείχθηκε η ακτιβίστρια και αγωνίστρια κατά των εξώσεων η  Αντα Κολάου υποστηριζόμενη από το Podemos.

Όπως αναγράφει η εφημερίδα El Pais, η Κολάου σημείωσε μια ιστορική αλλαγή στην πρωτεύουσα της Καταλονίας, όμως αν και πρώτη θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε συμμαχία με τους Σοσιαλιστές οι οποίοι έχασαν τους 7 από τους 11 συμβούλους τους, για να διοικήσει. Τρίτη δύναμη αναδείχθηκαν οι Ciudadanos (Πολίτες).

Η Κολάου αν και ήρθε πρώτη, εκλέγει 11 συμβούλους, κάτι που την αφήνει πολύ πιο πίσω από την απόλυτη πλειοψηφία, τους 21.

Περιφερειακές εκλογές

Στις περιφέρειες, σημειώθηκε “σχεδόν μια τέλεια διαίρεση μεταξύ αριστεράς και δεξιάς”, γράφει η El Pais.

Με καταμετρημένο το 99,96% των ψήφων το Λαϊκό Κόμμα κρατήθηκε στη ζωή και κέρδισε την Περιφέρεια της Μαδρίτης με την Κριστίνα Θιφουέντες η οποία όμως έπεσε κατά πολύ στα ποσοστά της σε σχέση με το 2011.

Έλαβε το 33% των ψήφων και εκλέγει 48 συμβούλους. Την ακολουθεί ο Σοσιαλιστής Άνχελ Γκαμπιλόντο με 25% και 37 συμβούλους, ενώ o υποψήφιος του Podemos καταλαμβάνει την τρίτη θέσει με 18% και 27 συμβούλους και οι Ciudadanos (Πολίτες) έρχονται τέταροτι με 12% και 17 συμβούλους.

Αλλαγή σκηνικού για το τέλος της λιτότητας

Το PP θα εξακολουθήσει να είναι το κόμμα με το υψηλότερο ποσοστό σε εθνικό επίπεδο, καθώς κερδίζει το 26,5% των ψήφων, περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερες απ’ ό,τι στις προηγούμενες εκλογές το 2011, ενώ οι αντιπολιτευόμενοι Σοσιαλιστές έρχονται δεύτεροι με μικρή διαφορά, καθώς κερδίζουν 25,5%, έδειξαν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα.

Οι Podemos, που ιδρύθηκαν τον Ιανουάριο του 2014 από μία ομάδα καθηγητών Πολιτικών Επιστημών, κέρδισαν την τρίτη θέση σε δώδεκα περιοχές. “Τα κόμματα εξουσίας είχαν τα χειρότερα αποτελέσματα στην ιστορία τους”, δήλωσε ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο ηγέτης τους, υποσχόμενος μία “αμετάκλητη αλλαγή”.

Ο άλλος νεοσύστατος πολιτικός σχηματισμός, οι Ciudadanos, κόμμα της κεντροδεξιάς που γεννήθηκε στην Καταλονία, εξέλεξε αντιπροσώπους σε περίπου 1.000 δημοτικά συμβούλια και θα μπορούσε να φθάσει στην τρίτη θέση σε εθνικό επίπεδο με έναν σύγχρονο λόγο, υπέρ των επιχειρηματιών, αδυσώπητο κατά της διαφθοράς.

Τα αποτελέσματα αυτά δεν πρόκειται να διευκολύνουν το έργο της κυβερνώσας δεξιάς, η οποία ετοιμάζεται για έναν νέο μαραθώνιο ενόψει των βουλευτικών εκλογών που προβλέπεται να διεξαχθούν στα τέλη του έτους.

(Με πληροφορίες από: El Pais, ΑΜΠΕ)