Ο κορονοϊός 'στραγγαλίζει' οικονομικά την Τουρκία και στριμώχνει τον Ερντογάν

Η ολική κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας μοιάζει αναπόφευκτη στην μετά-κορονοϊού εποχή δεδομένης της στάσης που τηρεί απαρέγκλιτα ο πρόεδρος Ερντογάν.

NEWSROOM
15 Απριλίου 2020 16:40

Ομολογουμένως η τουρκική οικονομία θα μπορούσε να παρομοιαστεί μ’ έναν χάρτινο πύργο που σ’ ένα δυνατό φύσημα του αέρα θα παρασυρθεί και θα σκορπίσει. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξακολουθεί να πιστεύει ότι διαθέτει τους μηχανισμούς ν’ αντιστρέψει την εις βάρος του κατάσταση, αλλά οι διαδοχικές κρίσεις των προηγούμενων δύο ετών (2018, 2019), η υποβάθμιση της εγχώριας λίρας και τα εμφανή σημάδια του κορονοϊού σε μια χώρα 82 εκατομμυρίων κατοίκων θεωρείται βέβαιο πως θα έχουν αρνητικές συνέπειες, σε περίπτωση ο ίδιος δεν θελήσει να ρίξει νερό στο κρασί του και να υποχωρήσει.

Μολονότι η καταμέτρηση καθυστέρησε πάρα πολύ ν’ αρχίσει και ο πρώτος ασθενής επιβεβαιώθηκε στις 11 Μαρτίου, η Τουρκία είναι ήδη η 9η χώρα σε καταγεγραμμένα κρούσματα παγκοσμίως (με περισσότερα από 65.000), ακολουθώντας κατά πόδας το Ιράν, και δεδομένης της αύξησης των θανάτων που εμφανίζει από μέρα σε μέρα θεωρείται πιθανό να ξεπεράσει τον επίσημο αριθμό της Γερμανίας ή της Κίνας έως ότου αρχίσει να ελέγχεται και εξισορροπείται η κατάσταση. Σε αυτή τη φάση η Κυβέρνηση κατέληξε ότι δεν θα ήταν σώφρον να προχωρήσει στο πλήρες lockdown της χώρας και προχωρά στην επιβολή έκτακτων μέτρων κατά περίσταση. Όπως συνέβη την προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Θεωρώντας δηλαδή ότι δεν μπορεί να διακόψει τη διασπορά του ιού στον κοινωνικό ιστό, αποφάσισε να μην απενεργοποιήσει μια ήδη πληγωμένη και εύθραυστη οικονομία, γεμάτη τρύπες.

Το κορμί της βέβαια ήταν τόσο διάτρητο που άλλο ένα τόσο δυνατό χτύπημα δεν μοιάζει ικανή να το αντέξει. “Θα υπάρξουν δύσκολες στιγμές μπροστά, επειδή η Τουρκία βρισκόταν ήδη σε μακροοικονομικά ευάλωτη θέση πριν από την έξαρση του κορονοϊού“, σχολίασε ο Τζαν Σελτζουκί, διευθύνων σύμβουλος της Istanbul Economics Research, μετά από προσωρινό κλείσιμο για 48 ώρες της Κωνσταντινούπολης και άλλων 30 πόλεων, αντιλαμβανόμενος πολύ καλά πως, από τη στιγμή που κάποιες επιχειρήσεις “κατέβασαν ρολά” αυτοβούλως και ο τουρισμός κατέρρευσε από τη διακοπή διεθνών πτήσεων χωρίς να ανανεωθεί το ξένο χρήμα, τα αποθεματικά του κράτους θα μειωθούν ακόμη περισσότερο προϊόντος του χρόνου.

“Η ανεργία τον Ιανουάριο ήταν ήδη στο 14% και πιθανότατα θα αυξηθεί σημαντικά“, επισήμανε ακόμη ο Σελτζουκί βλέποντας εκ των έσω πως η επιδερμική αντιμετώπιση της κατάστασης στο πρώτο -και κατά τους ειδικούς κομβικό- στάδιό πρόκειται να προκαλέσει ανυπολόγιστη ζημιά σε όλα τα στρώματα του κοινωνικού ιστού. Ξέχωρα φυσικά από τις ανθρώπινες ζωές που θα χαθούν όσο η πανδημία εξαπλώνεται στην επικράτεια. Οι ίδιοι οι γιατροί της Κωνσταντινούπολης έλεγαν στις αρχές του Απρίλη ότι “τα νοσοκομεία δεν έχουν προετοιμαστεί επαρκώς τους 2.5 μήνες από τότε που αυτός ο θανατηφόρος ιός ήρθε στην επιφάνεια“, κόντρα στη θεώρηση του Ερντογάν πως όλα είναι καλώς καμωμένα και ότι η χώρα του υπήρξε αυτή που υπήρξε υπόδειγμα ενεργώντας φρονιμότερα από κάθε άλλη, σε μια φρέσκια απόπειρα να ωραιοποιήσει καταστάσεις και να τονώσει το εθνικό φρόνημα.

Εγκωβισμένος ο Ερντογάν

Αναγκαστικά ωστόσο, όσο κι αν ο Τούρκος πρόεδρος θεωρεί ότι το σχέδιο πέτυχε, μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον ύφεσης είναι εγκλωβισμένος. Διότι οφείλει να χρηματοδοτήσει με δεκάδες εκατομμύρια λίρες τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που επλήγησαν μέχρι τώρα, όπως επίσης τον διογκωμένο αριθμό ανέργων της χώρας.

Χωρίς άλλη πηγή ρευστού, τα χρήματα αυτά θα προέλθουν από τα συναλλαγματικά αποθέματα που ολοένα και μειώνονται στα ταμεία της Κεντρικής Τράπεζας. Σπασμωδικές κινήσεις όπως ο περιορισμός της δυνατοτήτων των ξένων να διαπραγματεύονται την αγορά της λίρας μέσα από υπεράκτιες ανταλλαγές δεν ευνοούν την ισχυροποίηση της αξίας του εγχώριου νομίσματος, το οποίο αναπόφευκτα επηρεασμένο από τις οικονομικές κρίσεις της προηγούμενης διετίας κατρακυλά στην κατηφόρα δίχως φρένα. Εκτιμάται μάλιστα ότι θα χάσει ακόμη μεγαλύτερη αξία από το 13% της συρρίκνωσης που έχει ήδη υποστεί μέσα στο 2020 έναντι του δολαρίου. Στις αρχές του νέου έτους το ένα δολάριο αντιστοιχούσε σε 5,946 λίρες, πλέον όμως έχει αγγίξει τις 6,8 λίρες, με τάση να υπερβεί το ψυχολογικό όριο των 7 λιρών.

Προκειμένου να συγκρατήσει τεχνητά όσο δύναται τη διολίσθηση αυτή ο Ερντογάν (ξε)πουλάει το αποθεματικό των τραπεζών σε ξένο συνάλλαγμα, με συνέπεια αυτό να έχει βρεθεί πια στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 10ετίας. Γεγονός που τρομάζει τους ξένους επενδυτές και ταράζει τη διεθνή θέση της χώρας. Ο ‘Σουλτάνος’ επιμένει να συνυπολογίζει τον χρυσό στο άθροισμα της “περιουσίας” του τουρκικού κράτους, ωστόσο με μόλις 77.4 δισεκατομμύρια δολάρια στα τέλη Φεβρουαρίου, την ώρα που οι ανάγκες ξεπερνούν τα διπλάσια για το 2020 (περί τα 170 εκατ.), αποφεύγει να δει κατάματα τη σκληρή πραγματικότητα.

“Εάν οποιαδήποτε χώρα αντιμετωπίσει κρίση δημόσιου χρέους, ελλοχεύουν κίνδυνοι για μια μεταδοτική επίδραση στις αναδυόμενες αγορές“, ειπώθηκε από αναλύτρια οικονομικών, εξηγώντας κατόπιν ότι “η Τουρκία έχει μεγάλες εξωτερικές χρηματοδοτικές ανάγκες“.

Συνάδελφοί της παρουσιάζουν ως μοναδική διέξοδο για την οικονομία της Τουρκίας την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ειδάλλως θα καταρρεύσει. “Η Τουρκία δεν έχει τους τύπους των πόρων που διέθετε πριν από 10 χρόνια για να αντισταθμίσει την οικονομική κατάρρευση από τον κορονοϊό“, ήταν επίσης η άποψη του Σελτζουκί, ωστόσο την ίδια ώρα ο Ερντογάν έχει απορρίψει οποιοδήποτε τέτοιο σενάριο, υποστηρίζοντας προ ημερών ότι “η Τουρκία δεν πρόκειται να υποκύψει στο πρόγραμμα του ΔΝΤ ή σε κάθε επιβολή που θα χρεώσει τη χώρα μας“.

Μια δήλωση που ναι μεν εμφανίζεται ως “γενναία” από τα κρατικά και ελεγχόμενα μέσα, αλλά σίγουρα δεν καλμάρει τους ξένους επενδυτές και τους διεθνείς οίκους. “Με βάση το ρυθμό εξάντλησης των αποθεματικών της Κεντρικής Τράπεζας, εξαντλείται και ο χρόνος για τον Ερντογάν“, ανέφερε ο Τίμοθι Ας, εκ των μεγάλων κεφαλιών της ‘Bluebay Asset Management’, εταιρίας επενδύσεων και διαχείρισης πόρων.

Πόσο ανθεκτικός θα αποδειχθεί, αυτή τη φορά, ο “Σουλτάνος”;