Η αρχή του τέλους του Όλαφ Σολτς – Η επόμενη ημέρα στη Γερμανία

Λίγες χώρες μπορούν να ενορχηστρώσουν μια κυβερνητική πτώση με την ακρίβεια και τη μεθοδικότητα που επιδεικνύει η Γερμανία αυτή τη στιγμή. Η ψήφος εμπιστοσύνης που θα διεξαχθεί σήμερα, Δευτέρα (16/12), στο γερμανικό κοινοβούλιο, και την οποία ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς αναμένεται σχεδόν σίγουρα να χάσει, αποτελεί ακόμη ένα βήμα σε μια διαδικασία που ξεκίνησε στις αρχές Νοεμβρίου και κορυφώνεται με πρόωρες εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου.

Παρά τις προσπάθειες του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) να δημιουργήσει αναταράξεις, η συνέχεια της διαδικασίας είναι σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμη. Το γερμανικό Σύνταγμα, διαμορφωμένο για να αποτρέπει την πολιτική αστάθεια που επικράτησε κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης — που άνοιξε τον δρόμο για την άνοδο των Ναζί — περιλαμβάνει προβλέψεις για την εξασφάλιση μιας ομαλής και σταθερής διάλυσης της κυβέρνησης.

Ο Όλαφ Σολτς θα βρεθεί σήμερα αντιμέτωπος με τη γερμανική Μπούντεσταγκ, όπου όπως αναμένεται, οι 733 βουλευτές της Γερμανίας θα αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από τον κεντροαριστερό καγκελάριο. Πρόκειται, όπως αναφέρει σε άρθρο του το Politico, για μία τυπική και αναγκαία διαδικασία με στόχο την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, μετά τη διάλυση του τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού τον περασμένο μήνα

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ο Σολτς αναμένεται να κάνει μια δήλωση διάρκειας 25 λεπτών, εξηγώντας τους λόγους για την ψήφο εμπιστοσύνης. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει κοινοβουλευτική συζήτηση διάρκειας περίπου δύο ωρών, πριν οι βουλευτές ψηφίσουν για την επιβεβαίωση ή την απόσυρση της εμπιστοσύνης τους.

Είναι προκαθορισμένο το αποτέλεσμα;

Παρότι τίποτα δεν είναι αδύνατο, ο Σολτς αναμένεται να χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης, κάτι το οποίο αποτελεί και δική του επιθυμία. Το μόνο κόμμα που ενδέχεται να κάνει απρόβλεπτες κινήσεις είναι το AfD, γνωστό για τις τακτικές εκπλήξεων σε προηγούμενες ψηφοφορίες.

Ορισμένοι βουλευτές του AfD έχουν δηλώσει ότι σκοπεύουν να στηρίξουν τον Σολτς, εκφράζοντας φόβους ότι ο πιθανός επόμενος καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς από τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), θα υιοθετήσει πιο επιθετική στάση υπέρ της Ουκρανίας, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει τη Γερμανία σε πολεμική εμπλοκή.

“Δεν θέλω να δω τον κ. Μερτς σε θέση ευθύνης υπό οποιεσδήποτε συνθήκες” δήλωσε ο βουλευτής του AfD, Γιούργκεν Πολ, στο Politico. Ωστόσο, μόνο μια μειοψηφία από τους 76 βουλευτές του AfD αναμένεται να ακολουθήσει αυτή τη γραμμή.

Το AfD, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις, έχει συμφέρον να διαλυθεί το κοινοβούλιο, καθώς αυτό θα το καταστήσει την ισχυρότερη αντιπολιτευτική δύναμη μετά τις εκλογές.

Για να αποτρέψουν πιθανές εκπλήξεις, οι επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων έχουν καλέσει τους βουλευτές τους να απόσχουν από την ψήφο. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν όλοι οι βουλευτές του AfD και η κοινοβουλευτική ομάδα του Σολτς τον στηρίξουν, το αποτέλεσμα θα είναι και πάλι το ίδιο.

Τι θα συμβεί μετά;

Αν ο Όλαφ Σολτς χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης σήμερα, όπως αναμένεται, το απόγευμα της ίδιας ημέρας θα προτείνει στον Πρόεδρο της Γερμανίας, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, τη διάλυση της Μπούντεσταγκ. “Αν ο Πρόεδρος ακολουθήσει την πρότασή μου, οι ψηφοφόροι θα μπορέσουν να εκλέξουν μία νέα Μπούντεσταγκ στις 23 Φεβρουαρίου. Αυτός είναι ο στόχος μου”, δήλωσε ο Σολτς την Τετάρτη.

Μέχρι τότε, ο Σολτς και η κυβέρνηση μειοψηφίας του, που αποτελείται από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) και τους Πράσινους, θα παραμείνουν στην εξουσία με πλήρεις αρμοδιότητες. Ωστόσο, καθώς ο Σολτς δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να περάσει νόμους και αναμένεται να απομακρυνθεί από το αξίωμα σύντομα, θεωρείται πλέον “αδύναμος” τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Πώς φτάσαμε εδώ;

Στις αρχές Νοεμβρίου, λίγες ώρες αφότου έγινε γνωστό ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είχε κερδίσει τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ο Όλαφ Σολτς εμφανίστηκε μπροστά στις κάμερες για να ανακοινώσει ότι ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός του κατέρρεε με δραματικό τρόπο λόγω διαφωνιών για τις δαπάνες.

Ο συνασπισμός του Σολτς, που αποτελείται από το SPD και τους Πράσινους από την αριστερά και το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP) από την κεντροδεξιά, ήταν από την αρχή ένας δύσκολος συνδυασμός. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι υποστηρίζουν ένα ισχυρό κοινωνικό δίχτυ προστασίας και μεγάλες επενδύσεις για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης και της πράσινης ενεργειακής μετάβασης. Από την άλλη, το FDP τάσσεται υπέρ του περιορισμού των κρατικών παρεμβάσεων και της συγκράτησης των δαπανών.

Πώς θα μοιάζει η επόμενη κυβέρνηση της Γερμανίας;

Με το κόμμα του Φρίντριχ Μερτς, τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), και το βαυαρικό της αδελφό κόμμα, την Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), να προηγούνται στις δημοσκοπήσεις με ποσοστό 32%, οι συντηρητικοί φαίνεται να είναι οι μεγάλοι νικητές στις πρόωρες εκλογές του Φεβρουαρίου. Το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο που αναμένεται να συγκεντρώσει το SPD του Σολτς, το οποίο βρίσκεται στην τρίτη θέση πίσω από το ακροδεξιό AfD.

Το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος θα αποτελέσει τον μικρότερο εταίρο στον κυβερνητικό συνασπισμό που θα σχηματιστεί. Πιθανότεροι υποψήφιοι είναι το SPD ή οι Πράσινοι, αν και η δύναμή τους θα καθορίσει εάν ένας δικομματικός συνασπισμός είναι εφικτός. Ωστόσο, με την άνοδο του AfD και τη δημιουργία του νέου λαϊκιστικού-αριστερού κόμματος “Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ” (BSW), οι τρικομματικοί συνασπισμοί — αν και ασυνήθιστοι στη μεταπολεμική Γερμανία — ίσως γίνουν ο νέος κανόνας.

Η δυναμική των Πρασίνων και ο ρόλος του CSU

Οι Πράσινοι, το τελευταίο διάστημα, έχουν έρθει πιο κοντά στο CDU, τονίζοντας τις κοινές θέσεις τους στην εξωτερική πολιτική. Και τα δύο κόμματα είναι πιο πρόθυμα να στηρίξουν την Ουκρανία στον πόλεμο με τη Ρωσία σε σχέση με τον Σολτς, ο οποίος έχει επικεντρωθεί σε αυτό που αποκαλεί “προσεκτική” στρατηγική.

Παρόλο που ο Μερτς δεν αποκλείει μια συμμαχία με τους Πράσινους, ο ηγέτης του CSU, Μάρκους Ζέντερ, ο οποίος έχει αναγάγει την κριτική κατά των Πρασίνων σε προσωπικό του σήμα κατατεθέν, δήλωσε πρόσφατα ότι θα ασκήσει βέτο σε μια τέτοια συνεργασία.

Το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP), από την άλλη, όπως αναφέρει το Politico, παλεύει να παραμείνει στο πολιτικό προσκήνιο. Μετά από αποκαλύψεις ότι το κόμμα σχεδίασε μεθοδικά την αποσταθεροποίηση του συνασπισμού του Σολτς, έχει εισέλθει σε περίοδο κρίσης. Στις δημοσκοπήσεις κινείται κάτω από το όριο του 5% που απαιτείται για την είσοδό του στη Βουλή, γεγονός που θέτει την πολιτική του επιβίωση σε κίνδυνο.