Ο Ορμπαν θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να εδραιώσει την εξουσία του

Η ουγγρική Κυβέρνηση λόγω Covid-19, εντός του πλαισίου του άρθρου 53. παρ. 1 του Συντάγματος, στις 11 Μαρτίου επέβαλε στη χώρα κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο , κατά λέξη, ορισμός, όπως το ορίζει το Σύνταγμα, είναι «κατάσταση κινδύνου». 

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με αυτό που διαδόθηκε στο διεθνή τύπο βάσει του Συντάγματος αυτή η «κατάσταση κινδύνου» δεν έχει προθεσμία λήξης. Η παύση ,όπως και η ανακήρυξη ισχύος της, ανήκει στη δικαιοδοσία της κυβέρνησης, χωρίς την έγκριση της Βουλής! 

Με βάση τη δεύτερη παράγραφο του ίδιου άρθρου 53 του Συντάγματος, η κυβέρνηση μπορεί «να αναστέλλει την εφαρμογή συγκεκριμένων νόμων, να παρεκκλίνει από νομικές διατάξεις και να λαμβάνει έκτακτα μέτρα». Εντός αυτού του νομικού πλαισίου η κυβέρνηση έχει πρώτα κλείσει τα πανεπιστήμια. 

Εγώ προσωπικά λόγω και ηλικίας – 68 χρόνων – ξεκινώντας μαθήματα εξ αποστάσεως δεν έχω πατήσει στο πανεπιστήμιο από 6/3 ενώ τα πρώτα κρούσματα εμφανίστηκαν στην Ουγγαρία στις 4/3. Λίγο αργότερα, μετά την έκδηλη απαίτηση της κοινή γνώμης,  η κυβέρνηση έκλεισε τα σχολεία, περνώντας σε εξ αποστάσεως μαθήματα χωρίς τα σχολεία αυτά να έχουν κάποια πραγματική εκπαίδευση ή εμπειρία σε αυτό. 

Ήδη έχει επιβάλει περιορισμούς στα ωράρια λειτουργίας εμπορικών καταστημάτων και εστιατορίων, έχει κλείσει τα σύνορα της χώρας και πρόσφατα επέβαλε περιορισμούς σε μετακινήσεις πολιτών. 

Την Τετάρτη προσπάθησε να περιορίσει τις δικαιοδοσίες των δήμων και κοινοτήτων υποβάλλοντάς τες σε έκτακτες κυβερνητικές επιτροπές, άλλα σε ένα εικοσιτετράωρο απέσυρε το νομοσχέδιο λόγω αντίστασης και των δήμων που είναι προσκείμενοι στην κυβέρνηση. 

Σημασία έχει ότι σε αντίθεση με την «κατάσταση κινδύνου», αυτά τα έκτακτα μέτρα έχουν δεκαπενθήμερο περιορισμό εφαρμογής. Η παράτασή τους απαιτεί την έγκριση της Βουλής.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας – το νομοσχέδιο, για να μην περάσει από τις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής ήταν «προσωπική» πρόταση ενός αντιπροέδρου της κυβέρνησης –αντί να ορίσει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα για λήξη των έκτακτων μέτρων, ζήτησε από τη Βουλή να τα παρατείνει επ’ αόριστον.

Η αντιπολίτευση δήλωσε ότι υποστηρίζει τα μέτρα, ζήτησε όμως 90 έως 120 μέρες προθεσμία ισχύος. Ο πρωθυπουργός Όρμπαν όμως δεν συμβιβάστηκε. Επικαλούμενος ότι αφενός εντός του πλαισίου του άρθρου 3. παρ. 1 του νομοσχεδίου, η Βουλή εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση να παρατείνει επ’αόριστον τα έκτακτα μέτρα και αφετέρου το άρθρο 3. παρ. 2 του ίδιου νομοσχεδίου δίνει το δικαίωμα στη Βουλή να αποσύρει αυτή την εξουσιοδότηση. 

Συμπερασματικά, χωρίς να είμαι συνταγματολόγος, έχω την εντύπωση ότι νομότυπα, σε κανονιστικό επίπεδο, το καθεστώς της Ουγγαρίας και ο πρωθυπουργός της δεν παρακάμπτουν τη λειτουργία της Βουλής. Θεσμικά βρίσκεται εντός του πολιτειακά προβλεπόμενου πλαισίου διαχείρισης μιας έκτακτης κατάστασης. 

Η Βουλή, τυπικά, έχει το δικαίωμα να αποσύρει την παράταση των έκτακτων μέτρων και πριν η κυβέρνηση αποφασίσει την άρση της «κατάστασης κινδύνου». Άρα το ζήτημα είναι εάν ο κοινοβουλευτικός έλεγχος είναι πραγματικός, η αυτονόμηση της κυβέρνησης είναι μόνο προσωρινή και σχετική ή απόλυτη.

Μπορούμε να φανταστούμε ότι το κοινοβούλιο της Ουγγαρίας μπορεί να πάρει οποιαδήποτε απόφαση κατά της κυβερνητικής/πρωθυπουργικής θέλησης; Στο ερώτημα αυτό η απάντησή μας – όπως φυσικά και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – δεν μπορεί να είναι άλλη παρά αρνητική. 

Και από εδώ και πέρα το θέμα είναι πια πολιτικό αντί συνταγματικό. Μπορούμε να εμπιστευτούμε την κυβέρνηση της Ουγγαρίας; Μπορούμε να πιστέψουμε ότι δεν θα εκμεταλλευτεί αυτές τις υπερεξουσίες σαν τέλειες ευκαιρίες για να εδραιώσει περαιτέρω την εξουσία της; 

Η προσωπική, συνεπώς υποκειμενική, μου απάντηση είναι ότι σε καμία περίπτωση. Γενικώς, πιστεύω ότι η εμπιστοσύνη σε οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι άλλη παρά προσωρινή και πρέπει κάθε τόσο να ανανεώνεται με πράξεις. 

Συγκεκριμένα, στην περίπτωση του Όρμπαν , εμπειρία μιας δεκαετίας μάς διδάσκει να μην εμπιστευόμαστε τη δημοκρατική αφοσίωση του καθεστώτος. Για αυτό θεώρησα καθήκον μου με άλλους εκατό χιλιάδες συμπατριώτες μου να υπογράψω και εγώ μια επιστολή διαμαρτυρίας κατά του νόμου. 

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα κυβερνά επ’ αόριστον με διαταγές. Είμαι λίγο παραπάνω από σίγουρος ότι σε κάποια κατάλληλη, για την κυβέρνηση, στιγμή θα επιστρέψουμε στην «κανονικότητα». 

Αρκεί με κάποιο πρόσχημα να παραμένει σε ισχύ ένα πακέτο μέτρων πχ. η φυλάκιση της διασποράς «ψευδών ειδήσεων» για να εξασφαλιστεί η εκλογική επικράτηση στις βουλευτικές εκλογές του 2022. Και τότε ο Όρμπαν θα κατηγορεί ως ψεύτες όλους όσοι τον κατηγορούν τώρα πως ρέπει προς ένα απολυταρχικό καθεστώς.