Ο πόλεμος στην Ουκρανία μέσα από το TikTok: “Σαρώνουν” τα fake βίντεο στην πλατφόρμα

Φορτηγά που μεταφέρουν μεγάλα κυλινδρικά κοντέινερ κατεβαίνουν έναν χιονισμένο δρόμο, ενώ από πίσω ακούγεται ένα soundtrack με φωνές και μια λεζάντα που γράφει «ΡΩΣΙΑ, ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΒΟΜΒΑ». Μπορεί το βίντεο αυτό να κατέβηκε από την πλατφόρμα του TikTok ως fake news, αλλά στο μεσοδιάστημα πρόλαβε να “τσιμπήσει” 18 εκατομμύρια προβολές.

Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αναμετάδοσης της σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στο TikTok.

Το TikTok είναι ένα “φρέσκο” μέσο κοινωνικής δικτύωσης με 1 δισεκατομμύριο χρήστες παγκοσμίως και αποτελεί σημαντική πηγή ειδήσεων για ενήλικες χρήστες, και ιδιαίτερα τους νέους, κατά κύριο λόγο κάτω των 25 ετών. Σύμφωνα με την Forrester Research, το ένα τέταρτο των ενηλίκων των ΗΠΑ λέει ότι χρησιμοποιεί πάντα το TikTok για να μαθαίνει τα νέα, με σχεδόν τους μισούς ενήλικες των millennials και της Generation Z των ΗΠΑ (οι κάτω των 41 ετών και οι κάτω των 25 ετών αντίστοιχα) να παραδέχεται το ίδιο.

Ο Mike Proulx, διευθυντής έρευνας στο Forrester, αναφέρει στον Guardian ότι ο αλγόριθμος του TikTok, ο οποίος “επιμελείται” το τι βλέπουν οι χρήστες, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη δημοτικότητα της εφαρμογής για να την καταστήσει “συναρπαστική διέξοδο” για όσους αναζητούν πληροφορίες σχετικά με τη σύγκρουση.

«Η συμβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των κινητών έχει επιτρέψει στον καθένα να λειτουργεί με τέτοια αμεσότητα, σαν εκδότης στο πεδίο. Προσθέστε τον αλγόριθμο και τη δημοτικότητα του TikTok στο μείγμα και θα έχετε τον τέλειο καταιγισμό virality περιεχομένου», λέει. Σύμφωνα με τον Forrester, οι μισοί ενήλικες κάτω των 25 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποιούν το TikTok τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.

Το περιεχόμενο των βίντεο στο TikTok για την Ουκρανία

Οι εικόνες που μεταδίδονται για την Ουκρανία στο TikTok έχουν ένα ευρύ περιεχόμενο, από σατιρικό σχολιασμό έως ψεύτικα πλάνα και αποσπάσματα ειδήσεων που μπορεί να είναι και αξιόπιστα.

Η Nikita Redkar, TikToker με έδρα το Λονδίνο, έχει λάβει σχεδόν 3 εκατομμύρια προβολές για το κλιπ της που περιγράφει τη σύγκρουση σαν μια σχέση που διαλύεται: «Στη δεκαετία του ’90 η Ρωσία και η Ουκρανία ήταν ένα πράγμα, αλλά τα πράγματα έγιναν χάλια και χώρισαν.»

Άλλη μια, ακόμα πιο δημοφιλής ανάρτηση που συνοδεύεται από τη λεζάντα «Θα υπάρξει Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος;» συνεχίζει με το θέμα, περιγράφοντας το ΝΑΤΟ σαν μια «ομάδα από κτήνη» που δεν μπορεί να υποστηρίξει την Ουκρανία επειδή δεν ταιριάζει με τους υπόλοιπους.

Ο Pdotz, ένας δημοφιλής βρετανός TikToker με περισσότερους από μισό εκατομμύριο ακόλουθους, έχει λάβει περίπου 3 εκατομμύρια προβολές για τις αναλύσεις του σχετικά με τη σύγκρουση.

Άλλες αναρτήσεις προέρχονται από χρήστες του TikTok που παρουσιάζουν πλάνα σε λούπα ως ζωντανές εικόνες από τη σύγκρουση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός βίντεο που επισημάνθηκε από το Κέντρο Αντιμετώπισης Ψηφιακού Μίσους (CCDH) στο οποίο υποτίθεται ότι ζωντανά πλάνα που υποτίθεται ότι ήταν από την οπτική γωνία ενός Ουκρανού στρατιώτη ήταν επαναλαμβανόμενα, σε λούπα. Ο λογαριασμός που παρουσίασε το υλικό, και παρόμοια βίντεο, κατάφερε να πάρει εκατομμύρια προβολές πριν εξαφανιστεί το βίντεο. Το CCDH λέει ότι είναι προβληματικό το γεγονός ότι τα βίντεο του TikTok δεν δείχνουν πού δημοσιεύτηκε ένα κλιπ.

TikTok: Ένα μέσο φιλικό προς την ταχεία διάδοση fake news

Ο Imran Ahmed, ο διευθύνων σύμβουλος της CCDH, αναφέρει στον Guardian ότι το TikTok έχει μοναδικά χαρακτηριστικά που επιτρέπουν την ταχεία διάδοση ψευδών πληροφοριών. «Ο αλγόριθμος αυτή τη στιγμή προωθεί επιθετικά περιεχόμενο που σχετίζεται με την Ουκρανία, ανεξάρτητα από το αν είναι αληθινό ή όχι», είπε. Σε αντίθεση με άλλες πλατφόρμες, παρέχει επίσης στους χρήστες λίγα μεταδεδομένα με τα οποία οι χρήστες μπορούν να κάνουν τη δική τους επαλήθευση – ή ακόμα και να μάθουν από πού προέρχεται αυτό το υλικό.»

Το TikTok, που ανήκει στην κινεζική εταιρεία ByteDance, λέει ότι αφαίρεσε το βίντεο «Rusia NUCLEAR BOMB» λόγω παραβίασης των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με την ακεραιότητα και την αυθεντικότητα του περιεχομένου. Το TikTok λέει ότι θα αφαιρέσει επίσης λογαριασμούς που παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες, αν και ο λογαριασμός πίσω από το συγκεκριμένο βίντεο υπάρχει ακόμα.

Από τη μεριά του, το TikTok δηλώνει ότι εργάζεται έτσι ώστε να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση στο δίκτυό της.

Δημοφιλή και τα βίντεο για τον εντοπισμό των fake news στο TikTok

Τα βίντεο στο TikTok σχετικά με την παραπληροφόρηση και τον τρόπο εντοπισμού των fake news, είναι επίσης δημοφιλή. Η Abbie Richards, μια TikToker με 536.000 followers που ασχολείται με την παραπληροφόρηση, έχει περισσότερο από μισό εκατομμύριο προβολές για τον οδηγό της για τον εντοπισμό ψευδών βίντεο – συμπεριλαμβανομένου του μεταγλωττισμένου ήχου πάνω από τα βίντεο και της ανακύκλωσης παλιών πλάνων. Τα παλιά πλάνα, μάλιστα, έχουν αποδειχτεί ιδιαίτερα δημοφιλή. Βίντεο με λεζάντα «Ουκρανοί στρατιώτες που αποχαιρετούν τις οικογένειές τους» είχε 2,8 εκατομμύρια προβολές, αλλά δείχνει ξεκάθαρα πλάνα από αμερικανούς στρατιώτες με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Ακόμη και πλάνα από βιντεοπαιχνίδια έχουν προσαρμοστεί, με ένα κλιπ που υποτίθεται ότι δείχνει ένα ουκρανικό τζετ να καταρρίπτει ρωσικό μαχητικό να φτάνει σχεδόν τις 10 εκατομμύρια προβολές και να είναι ακόμα “πάνω”, μπορεί να το βρει κανείς σε βίντεο του YouTube που έγινε σε παιχνίδι προσομοιωτή πτήσης.

Τι συμβαίνει με τον αλγόριθμο

Δεν υπάρχει τίποτα ασυνήθιστο στον αλγόριθμο του TikTok σε σύγκριση με άλλες πλατφόρμες, σύμφωνα με τον Julian McAuley, καθηγητή επιστήμης υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο. «Το TikTok χρησιμοποιεί αρκετά “τυποποιημένη” τεχνολογία για τις προτάσεις του και προτείνει ως επί το πλείστον περιεχόμενο που είναι συνεπές με αυτό με το οποίο είχαν αλληλεπιδράσει οι χρήστες στο παρελθόν. Εάν οι χρήστες καταναλώνουν συχνά παραπληροφόρηση (ή περίεργο περιεχόμενο), είναι πιθανό να βλέπουν περισσότερες από αυτές τις ειδήσεις.»

Ρώσοι influencers έχουν κι αυτοί την δικιά τους παρουσία στο TikTok. Ο Niki Proshin, 27χρονος Ρώσος TikToker με 765.000 ακόλουθους, δημοσίευσε ένα βίντεο στο οποίο είπε ότι μιλούσε για τους «κανονικούς Ρώσους» και ότι «οι κανονικοί άνθρωποι στη Ρωσία δεν υποστηρίζουν αυτόν τον πόλεμο».

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις