Ο πραγματικός λόγος που οι “broligarchs” στηρίζουν τον Τραμπ

Ο Ίλον Μασκ, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ και ο Τζεφ Μπέζος ήταν τρεις από τους υψηλούς προσκεκλημένους του Ντόναλντ Τραμπ που έδωσαν χθες, Δευτέρα (20/01) το “παρών” στην ορκωμοσία του για τη δεύτερη θητεία του ως προέδρος των ΗΠΑ.

Και αν εξαιρέσουμε τον πρώτο, ο οποίος θα έχει κρίσιμο ρόλο στην κυβέρνηση Τραμπ, αφού θα ηγείται του νέου υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE), τι συμβαίνει με τους άλλους δύο δισεκατομμυριούχους και μεγιστάνες της τεχνολογίας;

Δύο τα ενδεχόμενα: Είτε υποστηρίζουν ιδεολογικά και μόνο τον Ντόναλντ Τραμπ ευχόμενοι η Αμερική να γίνει “ξανά μεγάλη”, είτε έχουν γίνει αυλικοί του λόγω της υπόσχεσής του για χαμηλότερους φόρους και φιλικότερες ρυθμίσεις. Χωρίς να είμαστε απολύτως βέβαιοι, αν και μηδενός εξαιρουμένου έχουν εκφράσει κατά καιρούς τις θέσεις τους, θα ποντάραμε μάλλον στο δεύτερο, που δεν είναι άλλο από την προστασία των επιχειρηματικών τους συμφερόντων.

Αυτή η αφήγηση, όπως αναφέρει το VOX, δεν είναι ακριβώς λανθασμένη.

Ο Τραμπ έχει πράγματι υποσχεθεί μαζικές φοροαπαλλαγές για τους δισεκατομμυριούχους, ωστόσο έχει φροντίσει να παραλείψει τις βαθύτερες και πιο σκοτεινές δυνάμεις που κρύβονται πίσω από αυτή τη σχέση. Για τους τεχνολογικούς “μεγαλοκαρχαρίες” – ή όπως τους αποκαλούν κάποιοι, τους “broligarchs” – το ζήτημα δεν είναι απλώς η διατήρηση και αύξηση του πλούτου τους. Είναι η ιδεολογία. Μια ιδεολογία εμπνευσμένη από την επιστημονική φαντασία και τον μύθο. Μια ιδεολογία που λέει ότι είναι υπεράνθρωποι, και οι υπεράνθρωποι δεν πρέπει να υπόκεινται σε κανόνες, γιατί κάνουν κάτι εξαιρετικά σημαντικό: αναμορφώνουν τον κόσμο σύμφωνα με την εικόνα τους.

Αυτή η ιδεολογία καθιστά το κίνημα MAGA δώρο για τους “broligarchs”, στους οποίους περιλαμβάνονται, πέρα από τους Μασκ, Ζούκερμπεργκ και Μπέζος, οι επενδυτές Πίτερ Τιλ και Μαρκ Αντριέσεν. Τι κάνει λοιπόν το MAGA; Στην ουσία, προωθεί την παραχώρηση ανεξέλεγκτης εξουσίας στους ήδη ισχυρούς.

“Είναι ένα αίσθημα απόλυτης ατιμωρησίας – ακόμα και απέναντι στους νόμους της φύσης”, δήλωσε η Μπρουκ Χάρινγκτον, καθηγήτρια οικονομικής κοινωνιολογίας στο Dartmouth College, που μελετά τη συμπεριφορά των υπερπλουσίων. “Απορρίπτουν κάθε μορφή περιορισμού”, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Όπως σημειώνει η Χάρινγκτον, ο Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί το τέλειο πρότυπο για αυτή την κοσμοθεωρία. Ένας άνθρωπος που υποκίνησε απόπειρα πραξικοπήματος, καταδικάστηκε για 34 κακουργηματικές κατηγορίες και παρόλα αυτά επανεξελέγη. Ένας πολιτικός που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις με τη διαβόητη δήλωσή του για τη σεξουαλική κακοποίηση: “Όταν είσαι σταρ, σε αφήνουν να το κάνεις. Μπορείς να κάνεις τα πάντα”.

Τι σημαίνει όμως αυτό το “πάντα” για τους “broligarchs”;

Για να κατανοήσουμε το όραμά τους, πρέπει να αντιληφθούμε ότι η φιλοσοφία τους ξεπερνά κατά πολύ την απλή έννοια του φιλελευθερισμού. Δεν πρόκειται απλώς για την επιθυμία μιας κυβέρνησης που δεν θα τους περιορίζει. Θέλουν την πλήρη κατάργηση κάθε περιορισμού στην εξουσία τους. Όχι μόνο αυτών που επιβάλλονται από δημοκρατικές κυβερνήσεις, χρηματοοικονομικά συστήματα ή γεγονότα, αλλά ακόμα και αυτών που επιβάλλονται από τον ίδιο τον θάνατο.

Οι “broligarchs” δεν αποτελούν ένα ομοιογενές σύνολο, αντιθέτως οι πολιτικές τους απόψεις διαφέρουν και συχνά οι ίδιοι βρίσκονται σε αντιπαράθεση μεταξύ τους. Ποιος θα ξεχάσει την πρόκληση του Μασκ όταν κάλεσε τον Ζούκερμπεργκ να παλέψουν μέσα σε ένα κλουβί; Δυστυχώς ή ευτυχώς αυτό δεν έγινε ποτέ.

Υπάρχει όμως και κάτι που τους ενώνει, και αυτό είναι το πάθος και η αγάπη για την επιστημονική φαντασία, που έχει διαμορφώσει την οπτική τους για το μέλλον της ανθρωπότητας — και τον ρόλο τους ως σωτήρες της.

Η προσπάθεια του Μαρκ Ζούκερμπεργκ να δημιουργήσει το Metaverse, μια εικονική πραγματικότητα τόσο συναρπαστική που θα κάνει τους ανθρώπους να φορούν γυαλιά για να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, φαίνεται να έχει εμπνευστεί από τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Νιλ Στίβενσον.

Ο Στίβενσον είναι εκείνος που επινόησε τον όρο “metaverse” στο μυθιστόρημά του Snow Crash, όπου οι χαρακτήρες περνούν πολύ χρόνο σε έναν εικονικό κόσμο με αυτό το όνομα. Ο Ζούκερμπεργκ, ωστόσο, φαίνεται να αγνοεί ότι το βιβλίο περιγράφει μια δυστοπία και αντί να το δει ως προειδοποίηση, το αντιλαμβάνεται ως εγχειρίδιο οδηγιών χρήσης.

Ο Τζεφ Μπέζος, αντλώντας έμπνευση από το Star Trek, ίδρυσε την Blue Origin, μία εταιρεία εμπορικών διαστημικών πτήσεων. Το δε βιβλίο “The High Frontier” του καθηγητή φυσικής Τζέραρντ Κ. Ο’Νιλ μοιάζει να είναι αυτό που διαμορφώνει το όραμά του για την αποίκιση του διαστήματος. Το σχέδιο του περιλαμβάνει τη δημιουργία κυλινδρικών κατασκευών όπου θα ζουν εκατομμύρια άνθρωποι.

Ο Μπέζος παρακολούθησε τα σεμινάρια του Ο’Νιλ όταν ήταν προπτυχιακός φοιτητής στο Πρίνστον, εμπνέοντας το όραμά του για ένα μέλλον όπου η ανθρωπότητα θα μπορεί να επεκταθεί πέρα από τα όρια της Γης.

Τις ίδιες απόψεις έχει και ο Ίλον Μασκ, ο οποίος φιλοδοξεί να αποικίσει τον Άρη για να “σώσει” την ανθρωπότητα από έναν πλανήτη που φθίνει. Ο ίδιος αντλεί έμπνευση από τον μετρ της αμερικανικής επιστημονικής φαντασίας, Άιζακ Ασίμοφ. Στη σειρά του “Foundation”, ο Ασίμοφ γράφει για έναν ήρωα που προσπαθεί να αποτρέψει την ανθρωπότητα από το να βυθιστεί σε έναν μακρύ σκοτεινό αιώνα μετά την κατάρρευση μιας τεράστιας γαλαξιακής αυτοκρατορίας. “Το μάθημα που έλαβα είναι ότι πρέπει να κάνουμε ενέργειες που πιθανότατα θα παρατείνουν τον πολιτισμό, θα μειώσουν την πιθανότητα ενός σκοτεινού αιώνα και θα περιορίσουν τη διάρκειά του, αν υπάρξει”, έχει δηλώσει στο παρελθόν ο Μασκ.

Από την άλλη, ο Μαρκ Αντριέσεν, πρωτοπόρος στην ανάπτυξη διαδικτυακών φυλλομετρητών και πλέον ένθερμος υποστηρικτής της επιθετικής προόδου στην τεχνητή νοημοσύνη με ελάχιστους κανονισμούς, αντλεί έμπνευση από τις ιστορίες υπερηρώων. Στο “Techno-Optimist Manifesto” το 2023, γράφει ότι πρέπει να γίνουμε “τεχνολογικοί υπεράνθρωποι”, με τη “διαδρομή του ήρωα” να περιλαμβάνει την “κατάκτηση δράκων και την επιστροφή των λαφύρων για την κοινότητά μας”.

Όλοι αυτοί οι άντρες λοιπόν, βλέπουν τους εαυτούς τους ως ήρωες ή πρωταγωνιστές σε μια δική τους ιστορία επιστημονικής φαντασίας. Ένα βασικό στοιχείο του να είσαι “τεχνολογικός υπεράνθρωπος” — ή übermensch, όπως θα έλεγε ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε — είναι ότι βρίσκεσαι πάνω από τον νόμο. Η κοινή λογική και η ηθική δεν ισχύουν για σένα, καθώς είσαι μια ανώτερη οντότητα με μια ανώτερη αποστολή.

Ο Πίτερ Τιλ, μάλιστα, είναι γνωστός θαυμαστής του Νίτσε, αν και η ανάγνωσή του στα έργα του φιλοσόφου είναι εξαιρετικά επιλεκτική, προσαρμοσμένη στη δική του ιδεολογία και στόχους.

Η ιδεολογία του übermensch εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την ανησυχητική στάση των “broligarchs” απέναντι και στα θέματα φύλου. “Το ‘bro’ στον όρο ‘broligarch’ δεν είναι τυχαίο, μιας και βασίζεται στην ιδέα ότι όχι μόνο είναι ανώτεροι, αλλά είναι ανώτεροι επειδή είναι άντρες“, ανέφερε η Μπρουκ Χάρινγκτον.

Μία από τις αξίες τους, αναφέρει το VOX, είναι και η ωδή στην επιθετικότητα, η οποία συνδέεται πολιτισμικά με τον ανδρισμό. Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που θεωρεί τις πολεμικές τέχνες και το κυνήγι αγριογούρουνων ως τρόπους για να “ξαναβρεί τον ανδρισμό του” δήλωσε πρόσφατα στον Τζο Ρόγκαν ότι ο εταιρικός κόσμος είναι “πολιτισμικά ευνουχισμένος” και πρέπει να αποκτήσει περισσότερη “ανδρική ενέργεια” και να “γιορτάζει την επιθετικότητα“.

Αντίστοιχα, ο Μαρκ Αντριέσεν έγραψε στο μανιφέστο του: “Πιστεύουμε στη φιλοδοξία, την επιθετικότητα, την επιμονή, την αμείλικτη δύναμη“.

Ο Ίλον Μασκ έχει γράψει σε ανάρτησή του στο X, ότι “γι’ αυτό μια Δημοκρατία αρσενικών με υψηλό κύρος είναι η καλύτερη για τη λήψη αποφάσεων. Δημοκρατική, αλλά μόνο για εκείνους που είναι ελεύθεροι να σκέφτονται”.

Αυτή η ιδέα, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να σκέφτονται ανεξάρτητα, είναι θεμελιώδης στη φιλοσοφία του Νίτσε για τον υπεράνθρωπο. Αυτό που διαφοροποιεί τον υπεράνθρωπο είναι ότι δεν δεσμεύεται από την κοινή ηθική (την οποία θεωρεί αβάσιμη) ή από τον Θεό (που, σύμφωνα με τον Νίτσε, είναι νεκρός) — και έτσι καθορίζει τις δικές του αξίες.

Όμως οι “broligarchs” για τους οποίους μιλάμε, επειδή βρίσκονται στη Silicon Valley του 21ου αιώνα και όχι στη Γερμανία του 19ου αιώνα, έχουν ενσωματώσει αυτή την ιδέα στον υπερανθρωπισμό (transhumanism). Πρόκειται για την ιδέα ότι μπορούμε και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να αλλάξουμε τη βιολογία μας και να εξελίξουμε ενεργά το ανθρώπινο είδος.

Ο υπερανθρωπισμός εξαπλώθηκε στα μέσα του 20ού αιώνα χάρις στον Τζούλιαν Χάξλεϊ, εξελικτικό βιολόγο και πρόεδρο της Βρετανικής Εταιρείας Ευγονικής. Ο Χάξλεϊ επηρέασε τον σύγχρονο φουτουριστή Ρέι Κούρτσβαϊλ, ο οποίος προέβλεψε ότι πλησιάζουμε σε μια εποχή όπου η ανθρώπινη νοημοσύνη θα συγχωνευτεί με τη νοημοσύνη των μηχανών, με αποτέλεσμα να γίνει απίστευτα ισχυρή.

“Το ανθρώπινο είδος, μαζί με την υπολογιστική τεχνολογία που δημιούργησε, θα μπορέσει να λύσει αιώνια προβλήματα… και θα είναι σε θέση να αλλάξει τη φύση της θνησιμότητας σε ένα μεταβιολογικό μέλλον”,, έγραψε ο Κούρτσβαϊλ το 1999. Ο Κούρτσβαϊλ, με τη σειρά του, επηρέασε βαριά ονόματα της Silicon Valley, όπως τον Μασκ, του οποίου η εταιρεία Neuralink στοχεύει ρητά στη συγχώνευση της ανθρώπινης και της μηχανικής νοημοσύνης.

Για πολλούς υποστηρικτές του υπερανθρωπισμού, το να υπερβούμε την ανθρώπινη κατάσταση σημαίνει να υπερβούμε και τον θάνατο. Γι’ αυτό οι “broligarchs” δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην έρευνα για τη μακροζωία. Οι Ζούκερμπεργκ, Μπέζος και Τιλ φέρεται να έχουν επενδύσει σε νεοφυείς επιχειρήσεις που επιδιώκουν να κάνουν την αθανασία εφικτή. Αυτό είναι απολύτως λογικό αν αναλογιστούμε ότι ο θάνατος θέτει περιορισμούς σε όλους μας — και ο στόχος των “broligarchs” είναι να μην υπάρχουν καθόλου όρια. Ακόμα και στην ίδια τη διάρκεια της ζωής.

Πώς οι “broligarchs” και ο Τραμπ χρησιμοποιούν ο ένας τον άλλον

Αν κάποιος δεν συμπαθεί τους περιορισμούς και τους κανόνες, είναι λογικό να μην του αρέσει και η δημοκρατία.

Όπως έγραψε ο Πίτερ Τιλ το 2009: “Δεν πιστεύω πλέον ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές“. Δεν προκαλεί, λοιπόν, έκπληξη το γεγονός ότι οι “broligarchs” προσπαθούν να υπονομεύσουν τη δημοκρατική διακυβέρνηση των εθνικών κρατών.

Για να ξεφύγουν από τον έλεγχο των δημοκρατικών κυβερνήσεων, επιδιώκουν να δημιουργήσουν τις δικές τους κυρίαρχες αποικίες, ακόμα και στο διάστημα, όπως οραματίζονται ο Μασκ και o Μπέζος.

Μπορεί, όμως, να αφορά και τις λεγόμενες “startup πόλεις” ή “δικτυακά κράτη” που θα δημιουργηθούν από εταιρείες εδώ στη Γη. Πρόκειται για ανεξάρτητα μικροέθνη, τα οποία θα δημιουργηθούν σε περιοχές του πλανήτη και όπου οι τεχνολογικοί δισεκατομμυριούχοι και οι ακόλουθοί τους θα ζουν σύμφωνα με τους δικούς τους κανόνες και όχι αυτούς των κυβερνήσεων. Αυτή είναι η προσέγγιση που προτιμούν ο Τιλ και ο Μαρκ Αντριέσεν.

Με τη βοήθεια των επενδύσεών τους, μια τέτοια “startup πόλη” με την ονομασία Prospera βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή στα ανοικτά των ακτών της Ονδούρας, παρά τις έντονες αντιδράσεις της τοπικής κυβέρνησης. Υπάρχουν κι άλλες πρωτοβουλίες σε εξέλιξη, όπως το Praxis (το οποίο υποτίθεται ότι θα χτίσει την “επόμενη Αμερική” κάπου στη Μεσόγειο) και το California Forever στην Καλιφόρνια.

Φυσικά, σύμφωνα με το VOX, τα κρυπτονομίσματα αποτελούν το κύριο χρηματοοικονομικό εργαλείο των “broligarchs”. Είναι από τη φύση τους αντιθεσμικά, καθώς υπόσχονται στους ανθρώπους την αυτονομία στον έλεγχο των χρημάτων τους και τις συναλλαγές χωρίς να βασίζονται σε οποιαδήποτε αρχή, κυβερνητική ή τραπεζική.

Μέσω αυτών σχεδιάζουν να χτίσουν τις “startup πόλεις” και τα “δικτυακά κράτη” τους, καθώς και να αντικαταστήσουν το παραδοσιακό χρηματοοικονομικό σύστημα. Η αρχική ιδέα των κρυπτονομισμάτων ήταν να αντικαταστήσουν το δολάριο ΗΠΑ, όμως, καθώς το δολάριο είναι στενά συνδεδεμένο με την παγκόσμια οικονομία, η αποδυνάμωσή του θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να υποστηρίζει πρόθυμα αυτό το σχέδιο. Σήμερα δηλώνει υπέρ των κρυπτονομισμάτων και έχει προτείνει τη δημιουργία “Πόλεων Ελευθερίας (Freedom Cities)” στην Αμερική, που θυμίζουν τις “startup πόλεις” των “broligarchs” που αναφέραμε πιο πάνω. Η συμμαχία του με αυτούς δεν του αποφέρει μόνο εκατομμύρια δολάρια, αλλά εκμεταλλεύεται και την αποδόμηση της αλήθειας που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει, διαμορφώνοντας μια “μετα-αλήθεια” στην online πραγματικότητα, όπου οι άνθρωποι δεν ξέρουν πλέον τι να πιστέψουν.

Ο Μασκ, με το πρόσχημα της προώθησης της ελευθερίας του λόγου, έχει μετατρέψει το X σε κέντρο παραπληροφόρησης. Στα ίδια χνάρια βαδίζει και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, καταργώντας το πρόγραμμα fact-checking στη Meta, παρά τις προηγούμενες διαβεβαιώσεις της εταιρείας ότι θα ήταν αυστηρή απέναντι σε εμπρηστικές και ψευδείς δημοσιεύσεις, μετά τον ρόλο που έπαιξε σε περιπτώσεις εθνοκάθαρσης.

“Το πιο επικίνδυνο είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ελέγχουν τους αλγορίθμους, πράγμα που σημαίνει ότι αποφασίζουν τι βλέπει ο κόσμος”, δήλωσε ο δημοσιογράφος Γκιλ Ντουράν. “Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι οι άνθρωποι μπορούν να λένε ψέματα – το σύστημα είναι σχεδιασμένο να ευνοεί αυτά τα ψέματα έναντι της αλήθειας και της πραγματικότητας”.

Ωστόσο, η ιδεολογία που ενώνει το MAGA και τους “broligarchs” έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις επιδιώξεις και τους στόχους των απλών Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένων και πολλών ψηφοφόρων του Τραμπ.

Εάν αποδυναμωθεί για παράδειγμα το δολάριο και καταλυθεί η ιδέα του δημοκρατικού έθνους – κράτους, αυτό δεν θα “ξανακάνει την Αμερική μεγάλη”. Αντιθέτως, θα την κάνει πιο αδύναμη από ποτέ.