Ο ρόλος της Κίνας στην Ουκρανία και το παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος

Το Πεκίνο, έπειτα από μία μακρά περίοδο απομονωτισμού εξαιτίας του Covid-19 και της υγειονομικής πολιτικής «μηδενικών κρουσμάτων», καθώς και του πολέμου στην Ουκρανία, με τη στάση έμμεσης στήριξης της Ρωσίας, φαίνεται να δημιουργεί όρους για «γέφυρες» με τη Δύση, ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.

Η επανεμφάνιση του Σι Τζινπίνγκ και οι «γέφυρες» στη σύνοδο της G20

Η λήξη του απομονωτισμού της Κίνας αποτυπώθηκε με την «προσεκτική» -και με εμφανή πολιτική στόχευση- επανεμφάνιση του Προέδρου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Σι Τζινπίνγκ.

Η δια ζώσης, άνω των τριών ωρών συνάντηση του Σι με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν στο Μπαλί της Ινδονησίας, στο πλαίσιο της συνόδου της G20 ήταν η σημαντικότερη είδηση της συνάντησης των ηγετών των ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη. Μπάιντεν και Σι, έδειξαν ότι παρά τις υφιστάμενες επιμέρους διαφορές, υπάρχει διάθεση διαλόγου, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να αποκλείει το ενδεχόμενο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, καθώς και την κλιμάκωση στο ζήτημα της Ταϊβάν με εισβολή της Κίνας. «Με τον ανθρώπινο πολιτισμό ήδη στον 21ο αιώνα, η νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου είναι εδώ και καιρό παρωχημένη» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Σι ενώπιον της G20, ενώ είναι ενδεικτικό δημοσίευμα του κρατικού κινεζικού πρακτορείου Xinhua, στο οποίο αναλυτές συμφωνούν πως «Το να ομαλοποιούνται οι σχέσεις Κίνας – ΗΠΑ είναι καλό για τον κόσμο».

Ταυτόχρονα, το Πεκίνο αναθέρμανε τις σχέσεις του με μία χώρα – σύμμαχο των ΗΠΑ, την Αυστραλία, μέσω της συνάντησης του Κινέζου Προέδρου με τον Πρωθυπουργό της χώρας Άντονι Αλμπανέζι, έπειτα από τις διμερείς τριβές στον ευαίσθητο γεωπολιτικά χώρο του Ινδοειρηνικού (αποκλεισμός της κινεζικής Huawei από το δίκτυο 5G της Αυστραλίας, αιχμές της Αυστραλίας για την προέλευση του Covid-19, εμπορικές κυρώσεις της Κίνας προς αυστραλιανά προϊόντα, μεταξύ άλλων).

Ο καθοριστικός ρόλος της στάσης της Κίνας για την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία

Οι κινεζικές κινήσεις, όμως, δεν σταμάτησαν στις διμερείς επαφές και στις χειραψίες μπροστά από τους φωτογραφικούς φακούς. Το προσχέδιο του ανακοινωθέντος της G20 κατέγραψε την καταδίκη του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία υπογραμμίζοντας ότι «επιδεινώνει τις αδυναμίες της παγκόσμιας οικονομίας». Στο πλαίσιο της συνόδου ο Πρόεδρος της Κίνας έστειλε μήνυμα συνεργασίας τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «πρέπει να αντιταχθούμε αποφασιστικά στην προσπάθεια πολιτικοποίησης των ζητημάτων των τροφίμων και της ενέργειας ή χρήσης τους με τη μορφή εργαλείων και όπλων». Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο Σι υποδέχθηκε τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς στο Πεκίνο εκφράζοντας κατά τις δηλώσεις του την ισχυρή «αντίθεσή του απέναντι στη χρήση ή απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων» στην Ουκρανία, διατηρώντας αποστάσεις από τη ρητορική και επικοινωνιακή στρατηγική του Πούτιν.

Η στάση της Κίνας απέναντι στη Ρωσία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, με τη Δύση να πιέζει το Πεκίνο να ωθήσει προς την κατεύθυνση του τερματισμού της εισβολής. Κατά τη συνάντησή του με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο Σι Τζινπίνγκ διαμήνυσε ότι «η Κίνα υποστηρίζει την κατάπαυση του πυρός, τον τερματισμό της σύγκρουσης και τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δημιουργήσει προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό» και ότι «η Κίνα θα συνεχίσει επίσης να εργάζεται με τον τρόπο της για να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο».

Η Κίνα, οι ΗΠΑ και η απόρριψη του παιγνίου μηδενικού αθροίσματος

Την επιστροφή της Κίνας στο παγκόσμιο προσκήνιο ευνοούν πολιτικά τόσο η επανεκλογή του Σι Τζινπίνγκ στην ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας όσο και το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τρίτη θητεία του Σι στο «τιμόνι» της ασιατικής χώρας έδωσε σιγουριά για τις κινήσεις στο εξωτερικό, ενώ την ίδια ώρα, ο περιορισμός, τελικά, του «κόκκινου κύματος» των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο -με τη διατήρηση της Γερουσίας από τους Δημοκρατικούς- και ιδιαίτερα η αποδοκιμασία των υποψηφίων που πρόσκεινται στον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ -και εκ νέου υποψήφιο για το 2024- Ντόναλντ Τραμπ και του δόγματος America First, τουλάχιστον για την επόμενη διετία αποτρέπει το ενδεχόμενο γεγονότων όπως ο εμπορικός πόλεμος της περιόδου 2018-2020.

Το ζήτημα της οικονομίας -πρώτο ως κριτήριο ψήφου στις ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- και ιδιαίτερα ο περιορισμός των πληθωριστικών πιέσεων έχουν κρίσιμο χαρακτήρα στη συγκυρία και για τις δύο χώρες. Η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα προειδοποίησε σε δραματικούς τόνους ότι η παγκόσμια οικονομία χωρίζεται σε αντίπαλα μπλοκ, διακινδυνεύοντας μια επανάληψη του Ψυχρού Πολέμου που θα άφηνε σχεδόν τους πάντες σε δυσχερέστερη θέση. Εκφράζοντας τους φόβους της για τις συνέπειες νέων εμπορικών φραγμών στο πλαίσιο του γεωπολιτικού τους ανταγωνισμού μίλησε για τον κίνδυνο ενός «βαθύτερου κατακερματισμού στην παγκόσμια οικονομία» και για την πιθανότητα «να βαδίζουμε υπνοβατώντας προς έναν κόσμο που είναι φτωχότερος και ως εκ του αποτελέσματος λιγότερο ασφαλής».

Κίνα και ΗΠΑ συνειδητοποιούν τον κίνδυνο που εξέφρασε η Γκεοργκίεβα και ίσως αυτό να είναι το «κλειδί» για τις ενδείξεις εξομάλυνσης των μεταξύ τους σχέσεων. Σε αυτό το πνεύμα, ο Κινέζος Πρόεδρος, μετά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο Μπάιντεν δήλωσε επίσης ότι «οι σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ δεν πρέπει να είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος στο οποίο ο ένας ανεβαίνει και ο άλλος πέφτει. Ο πλανήτης μπορεί να φιλοξενήσει την ανάπτυξη και την κοινή ευημερία της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών».

Το Πεκίνο γνωρίζει πολύ καλά ότι μπορεί να αποτελέσει τον ρυθμιστή των εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο και τον «παίκτη» που θα κινήσει τις απαντήσεις απέναντι στις πολλαπλές κρίσεις, ως παράγοντας του πολυμερούς συστήματος αλλά και ως προωθητής της ελλιπούς -η αλήθεια είναι – διεθνούς συνεργασίας. Το εάν η επιστροφή της Κίνας στο παγκόσμιο προσκήνιο, ενός πολυπολικού, πλέον, κόσμου θα φέρει την ομαλότητα, θα φανεί πολύ σύντομα.

*O Βαγγέλης Βιτζηλαίος είναι Συντονιστής του Κύκλου Διεθνών & Ευρωπαϊκών Αναλύσεων ΕΝΑ, Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας, Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις