Ο τυφώνας Άιντα αποδεικνύει πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάποιος “αόρατος εχθρός”

Την προηγούμενη Κυριακή, 29 Αυγούστου, η Λουιζιάνα συμπλήρωνε 16 ακριβώς χρόνια από την επέλαση ενός από τους πιο πολύνεκρους και πλέον καταστροφικούς -οικονομικά- τυφώνες του Ατλαντικού (Κατρίνα), ξυπνώντας εφιαλτικές μνήμες στους 4,6 εκατομμύρια κατοίκους της που είχαν ήδη αρχίσει α μετρούν τις βαθιές πληγές από τον Άιντα. Το 1/4 του πληθυσμού της πολιτείας έμεινε χωρίς ρεύμα, 600.000 νοικοκυριά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προβλήματα υδροδότησης, ενώ ο απολογισμός των νεκρών διαρκώς αυξάνεται.

Μέσα σε μία εβδομάδα, ο τυφώνας επεκτάθηκε σαρωτικά, αφήνοντας το καταστροφικό του αποτύπωμα σε επτά ακόμη πολιτείες (Νέα Υόρκη, Νιου Τζέρσεϊ, Αλαμπάμα, Μισισίπι, Βιρτζίνια, Πενσυλβάνια και Μέριλαντ) που συνολικά έχουν καταγράψει περίπου 70 νεκρούς, με τους περισσότερους να εντοπίζονται στη Νέα Υόρκη.

Οι τυφώνες, οι τροπικές καταιγίδες, οι ανεμοστρόβιλοι, δεν είναι πρωτόγνωροι στις ΗΠΑ, ειδικά σε συγκεκριμένες πολιτείες που πλήττονται συχνά από τέτοια ακραία φαινόμενα. Η “ταυτότητα”, όμως, και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του Άιντα, τρομάζουν.

Όσο κι αν οι αυτοψίες αποδίδουν ένα μεγάλο μέρος της καταστροφής, όπως στη Νέα Υόρκη για παράδειγμα, στην παλαιότητα των υποδομών, αναλύσεις και μαρτυρίες κάνουν λόγο για ασύλληπτες και πρωτοφανείς ποσότητες νερού που, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα επιστημονικές έρευνες, αποτελούν μόλις ένα από τα “επιθετικά” χαρακτηριστικά του τυφώνα, απόρροια αυτού που για αρκετό κόσμο μοιάζει με “αόρατο εχθρό”.

Η Κλιματική Αλλαγή και η σφοδρότητα του Άιντα

Η πανδημική κρίση εξακολουθεί να αποτελεί νούμερο ένα ζήτημα παγκοσμίως, κρατώντας σταθερά σε δεύτερη μοίρα τη λήψη δραστικών και συντονισμένων μέτρων για τη διαχείριση της Κλιματικής Αλλαγής. Την ίδια ώρα, όμως, το αφήγημα που ήθελε τις καταστροφικές της συνέπειες να βρίσκονται “μπροστά μας” μοιάζει να καταρρέει από τέτοια σαρωτικά φαινόμενα όπως ο τυφώνας Άιντα. Βρίσκονται δίπλα μας και η περίπτωση του Άιντα δεν είναι η μοναδική.

Η σφοδρότητά του συνδέεται με την κλιματική απορρύθμιση, η οποία ευθύνεται για συγκεκριμένες διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά των τυφώνων. Τους κάνει πιο επικίνδυνους, καθώς προκαλούν πιο ισχυρές βροχοπτώσεις, κινούνται πιο αργά μόλις φτάσουν στη στεριά, προκαλώντας καταιγίδες που συνάμα καταλαμβάνουν μεγαλύτερες εκτάσεις. Ο Άιντα είχε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά.

Αυτό που προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία στους Αμερικανούς επιστήμονες πλέον, δεν είναι η συχνότητα τέτοιων φαινομένων. Είναι η σφοδρότητα: “Πάντα είχαμε τυφώνες, πλημμύρες, καύσωνες και ξηρασίες. Τώρα, όμως, η Κλιματική Αλλαγή φαίνεται να στρέφει τον καιρό ακόμη περισσότερο εναντίον μας”, δήλωσε στο CNN η Katharine Hayhoe, επικεφαλής επιστήμονας της περιβαλλοντικής ΜΚΟ “Nature Conservancy” και καθηγήτρια Πανεπιστημίου του Τέξας.

Το πρώτο “σημάδι” της Κλιματικής Αλλαγής στη συμπεριφορά των τυφώνων είναι η δύναμή τους. Αυτή απορρέει από την υπερθέρμανση του πλανήτη και δη των ωκεανών, που θα μπορούσε να είναι και μία απλοϊκή, περιεκτική εξήγηση για τέτοιου είδους ακραία φαινόμενα. Σύμφωνα με μελέτες, οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περίπου το 90% της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς εκεί παγιδεύονται οι εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου. Αυτό, την ώρα που, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ο πλανήτης απορροφά διπλάσια ζέστη σε σχέση με αυτή προ 15ετίας. Όσο ο πλανήτης θερμαίνεται, οι καταιγίδες γίνονται πιο έντονες, ενώ οι εκτιμήσεις για τα επόμενα χρόνια μιλούν για αύξησή τους κατά 7%, ποσοστό που θα αυξάνεται για κάθε βαθμό που προστίθεται στη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας.

Παράλληλα, οι επιστήμονες μιλούν για ένα σπάνιο φαινόμενο, αυτό που ονομάζουν “ταχεία εντατικοποίηση”, παρατηρώντας αύξηση των ανέμων σε 65 μίλια/ώρα εντός 24ωρου, σχεδόν διπλάσια από τη μέση φυσιολογική ταχύτητα των 35 μιλίων ανά ώρα. Και εδώ, όμως, υπήρχε “δάκτυλος” των ζεστών νερών, με τη θερμότητα τους να εκτείνεται σε αρκετό βάθος, γεγονός που δυνάμωσε τον τυφώνα και τον εντατικοποίησε πιο γρήγορα, προκαλώντας ακόμη πιο ισχυρούς ανέμους.

Το μαρτύριο της σταγόνας

Η σφοδρότητα του Άιντα, όμως, δεν είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό που αποδίδεται στην Κλιματική Αλλαγή. Πιο ισχυροί άνεμοι δεν σημαίνει και πιο γρήγορη επέλαση του τυφώνα. Τα δορυφορικά δεδομένα δείχνουν ότι οι καταιγίδες γίνονται πιο αργές, ιδιαίτερα αφού φτάσουν στη στεριά. Δεδομένου ότι οι τυφώνες ενισχύονται από το ζεστό νερό των ωκεανών, τείνουν να εκτονώνονται στη στεριά. Πρόσφατη έρευνα (του Nature) έδειξε ότι οι πιο ζεστές θερμοκρασίες της θάλασσας οδηγούν σε πιο αργή εκτόνωση αυξάνοντας την ποσότητα του νερού που μπορεί να μεταφέρει ένας τυφώνας. Πιο αργές αλλά και πιο σφοδρές καταιγίδες μπορούν να καλύψουν ακόμα μεγαλύτερες εκτάσεις, ρίχνοντας ασύλληπτες ποσότητες νερού, κάτι που διαπιστώθηκε και στον τελευταίο τυφώνα.

Πόσο χειρότερο μπορεί να γίνει; Πολύ, αν συνυπολογίσουμε το πόσο πιο “υγροί” γίνονται οι τυφώνες. Σύμφωνα με μελέτες, για κάθε πρόσθετο βαθμό θέρμανσης, η ατμόσφαιρα συγκρατεί 7% περισσότερους υδρατμούς που μπορούν να μετατραπούν σε βροχοπτώσεις, διαπίστωση που είχε γίνει και στον τυφώνα Harvey (το 2017), με τους επιστήμονες να αποδίδουν στην Κλιματική Αλλαγή την αύξηση των καταιγίδων σε ένα ποσοστό που ξεπερνούσε το 15%.

Να επιστρέψουμε στο σήμερα; Στη Λουιζιάνα, όπου σύμφωνα με τις αναλύσεις των μετεωρολόγων είθισται να βρέχει περίπου το 40-50% των ημερών από τα μέσα Ιουνίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου, φέτος, το αντίστοιχο αυτό ποσοστό εκτοξεύτηκε στο 91%, αποτελώντας τρανό παράδειγμα της αύξησης των βροχοπτώσεων στις ΗΠΑ.

Από την ανησυχητική εξίσωση βέβαια δεν μπορεί να λείψει μία άλλη μεταβλητή που λέγεται “στάθμη της θάλασσας”, η άνοδος της οποίας διαδραματίζει τον δικό της ρόλο στην καταστροφική επέλαση τυφώνων, όπως ο Άιντα.

Την ώρα πάντως που ο Τζο Μπάιντεν μιλά για “δραστικές αλλαγές στο περιβάλλον” οι οποίες έχουν “ξεπεράσει τα όρια”, οι εκτιμήσεις των επιστημόνων για τον Κόλπο του Μεξικού δείχνουν πως, αυτή τη φορά, ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος.

“Η Κλιματική Αλλαγή στις δύο άκρες του Ατλαντικού”

Ο Kωστής Γριμάνης, Υπεύθυνος Εκστρατείας για την Κλιματική Δικαιοσύνη της Greenpeace Greece αναλύει περαιτέρω στο NEWS 24/7 όσα προαναφέρθηκαν:

“Αν και οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι αν η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των τυφώνων, υπάρχει μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι οι θερμότερες θερμοκρασίες των ωκεανών, όπως εν προκειμένω με τη θερμότερη από το κανονικό υδάτινη μάζα στον Κόλπο του Μεξικού, και η υψηλότερη στάθμη της θάλασσας αναμένεται να εντείνουν την ένταση και τις επιπτώσεις τους. Οι ισχυρότεροι τυφώνες θα είναι πολύ πιο δαπανηροί από πλευράς ζημιών και θανάτων αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για τη συγκράτηση της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας στον 1,5C όπως προειδοποιεί και η πρόσφατη 6η Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ και για να γίνουν οι παράκτιες περιοχές αλλά και περιοχές στην ενδοχώρα πιο ανθεκτικές.

Από τις υψηλές θερμοκρασίες που έσπασαν ρεκόρ στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, Αμερική και Καναδά και τις πυρκαγιές που ακολούθησαν, μέχρι τις καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές στην Ευρώπη και την Κίνα και τις κατολισθήσεις που προκλήθηκαν από βροχοπτώσεις στην Ινδία τα ακραία καιρικά φαινόμενα βρέθηκαν συχνά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων το 2021.

Είναι εύλογο, λοιπόν, ότι το έγγραφο-μαμούθ – το οποίο αποτελεί το τμήμα της ομάδας εργασίας 1 (WG1) της 6ης έκθεσης αξιολόγησης της IPCC (AR6) – περιλαμβάνει για πρώτη φορά ένα ειδικό κεφάλαιο (κεφάλαιο 11) για τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Μεταξύ των βασικών συμπερασμάτων της έκθεσης είναι πως αποτελεί “αποδεδειγμένο γεγονός” ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν “οδηγήσει σε αύξηση της συχνότητας ή/και της έντασης ορισμένων ακραίων καιρικών και κλιματικών φαινομένων από την προβιομηχανική εποχή”.

Οι τροπικοί κυκλώνες (ΤΚ) είναι ισχυρές καταιγίδες που αναπτύσσονται στα θερμά νερά των τροπικών ωκεανών. Η ποσοτικοποίηση της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στις καταιγίδες αυτές είναι “πρόκληση”, αναφέρει η έκθεση, “εν μέρει επειδή οι ακραίες καταιγίδες είναι σπάνιες, βραχύβιες και τοπικές”, αλλά και επειδή οι μεμονωμένες καταιγίδες επηρεάζονται από “υψηλό βαθμό τυχαίας μεταβλητότητας”. Ωστόσο, “παρά τις προκλήσεις αυτές, έχει σημειωθεί πρόοδος από την 5^η έκθεση αξιολόγησης της IPPC”, αναφέρει η Επιτροπή. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι “είναι πιθανό ότι το παγκόσμιο ποσοστό των περιπτώσεων τροπικών κυκλώνων κατηγορίας 3-5 (γνωστές και ως “μεγάλες” καταιγίδες – είναι εκείνες που φθάνουν σε διατηρούμενη ταχύτητα ανέμου 111 μίλια ανά ώρα ή περισσότερο) και η συχνότητα των ξαφνικών έντονων φαινομένων που τους συνοδεύουν να έχουν και τα δύο αυξηθεί παγκοσμίως τα τελευταία 40 χρόνια”.

Συμπερασματικά, οι προβλέψεις των ειδικών της IPPC για τον τρόπο με τον οποίο θα αλλάξουν οι τροπικοί κυκλώνες καθώς συνεχίζεται η αύξηση της θερμοκρασίας υποδηλώνουν ότι “η μέση μέγιστη ταχύτητα των ανέμων των τροπικών κυκλώνων και το ποσοστό των τροπικών κυκλώνων της κατηγορίας 4-5 είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν παγκοσμίως με την αύξηση της θερμοκρασίας”. Όσον αφορά τη συχνότητα των τροπικών κυκλώνων, η IPCC αναφέρει ότι είναι πιθανό ότι “η παγκόσμια συχνότητα των ΤΚ σε όλες τις κατηγορίες θα μειωθεί ή θα παραμείνει αμετάβλητη”.

Δείτε τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης της IPPC εδώ

Τι περιμένουμε στη Μεσόγειο τον χειμώνα

Η κλιματική αλλαγή έρχεται να οξύνει τις μέχρι τώρα πιέσεις, στο βαθμό που μια από τις πλέον βέβαιες επιπτώσεις της είναι η μέση παγκόσμια άνοδος της στάθμης της θάλασσας (ΑΣΘ). Η διάβρωση των παράκτιων εδαφών στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο αναμένεται να ενταθεί στο προσεχές μέλλον, τόσο λόγω της προβλεπόμενης ανόδου της μέσης θαλάσσιας στάθμης και της επιδείνωσης των ακραίων κυματικών φαινομένων, όσο και λόγω μεταβολών στην ένταση και το ρυθμό των βροχοπτώσεων.

Με θερμοκρασίες που αυξάνονται κατά 20% πιο γρήγορα σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, και με τη στάθμη της θάλασσας να αναμένεται να ανέβει πάνω από ένα μέτρο έως το 2100, η Μεσόγειος γίνεται η ταχύτερα θερμαινόμενη και η πιο αλμυρή θάλασσα στον πλανήτη μας. Σε αυτό το σκηνικό αν προσθέσει κανείς και τις καταστροφικές πυρκαγιές που αυξάνονται σε όλη τη λεκάνη της Μεσόγειου κάθε χρόνο τόσο εξαιτίας της κλιματικής κρίσης αλλά εξαιτίας της ακατάλληλης διαχείρισης των δασικών και γεωργικών εκτάσεων, της εγκατάλειψης της υπαίθρου και φυσικά της πυκνής δόμησης σε περιοχές όπως η Αθήνα, γίνεται προφανές ότι η έλλειψη μέτρων πρόληψης, ανάσχεσης και διαχείρισης της κλιματικής κρίσης θα καταστήσουν τη ζωή στην Ελλάδα αλλά και την υπόλοιπη Μεσόγειο ακόμα πιο δύσκολη και τους χειμερινούς μήνες εξαιτίας ραγδαίων βροχοπτώσεων, πλημμυρών που αναμένεται να πλήξουν κατοικημένες περιοχές και αγροτικές εκτάσεις.

Με τις τρέχουσες πολιτικές εξακολουθούμε να είμαστε σε τροχιά προς ένα μέλλον βγαλμένο από την “Αποκάλυψη” με αύξηση της θερμοκρασίας στους 2,9°C. Ακόμη και αν όλες οι δεσμεύσεις υποστηρίζονταν με επαρκείς πολιτικές, θα οδεύαμε προς αύξηση της θερμοκρασίας κατά περίπου 2,4°C, με σχεδόν 80% πιθανότητα να ξεπεράσουμε τους 2°C. Για την Ελλάδα αυτό δυστοπικό σενάριο πάνω από τους 2°C θα σήμαινε:

– οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 97%

– κίνδυνος ερημοποίησης του 1/3 της ελληνικής επικράτειας

– Εκτιμώμενο κόστος στην εθνική οικονομία: >700 δις €

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις