Ο Τραμπ προετοιμάζει την ανατροπή Ζελένσκι – Μυστικές συνομιλίες με αντιπάλους του

Τέσσερα ανώτερα μέλη του περιβάλλοντος του Ντόναλντ Τραμπ έχουν πραγματοποιήσει μυστικές συνομιλίες με κορυφαίους πολιτικούς αντιπάλους του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο, τη στιγμή που η Ουάσινγκτον ευθυγραμμίζεται με τη Μόσχα στην προσπάθειά της να ασκήσει πίεση για την απομάκρυνση του Ουκρανού προέδρου.

Σύμφωνα με τρεις Ουκρανούς βουλευτές και έναν Αμερικανό ειδικό σε θέματα εξωτερικής πολιτικής των Ρεπουμπλικανών που επικαλείται το Politico, οι ανώτεροι σύμμαχοι του Τραμπ είχαν συνομιλίες με την ηγέτιδα της ουκρανικής αντιπολίτευσης, Γιούλια Τιμοσένκο – μια αμείλικτα φιλόδοξη πρώην πρωθυπουργό – καθώς και με υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος του Πέτρο Ποροσένκο, του άμεσου προκατόχου του Ζελένσκι στην προεδρία.

Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στο κατά πόσο η Ουκρανία θα μπορούσε να διεξαγάγει άμεσα προεδρικές εκλογές. Βάσει του συντάγματος της χώρας, οι εκλογές έχουν αναβληθεί καθώς η Ουκρανία βρίσκεται υπό στρατιωτικό νόμο. Οι επικριτές μιας τέτοιας προοπτικής υποστηρίζουν ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να είναι χαοτικές και να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της Ρωσίας, δεδομένου ότι πολλοί εν δυνάμει ψηφοφόροι υπηρετούν στην πρώτη γραμμή του μετώπου ή ζουν στο εξωτερικό ως πρόσφυγες.

Οι σύμβουλοι του Τραμπ είναι πεπεισμένοι ότι ο Ζελένσκι θα έχανε οποιαδήποτε εκλογική αναμέτρηση λόγω της κόπωσης από τον πόλεμο και της δημόσιας δυσαρέσκειας για τη διαφθορά που μαστίζει τη χώρα. Πράγματι, η δημοτικότητά του σημειώνει πτώση εδώ και χρόνια, αν και υπήρξε ανάκαμψη μετά τη σφοδρή αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο την περασμένη εβδομάδα, όταν ο Ουκρανός ηγέτης αποχώρησε από τη συνάντηση αφού δέχθηκε επιπλήξεις από τον Ντόναλντ Τραμπ και τον αντιπρόεδρο JD Vance. Παρ’ όλα αυτά, η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ότι ο Ζελένσκι εξακολουθεί να διατηρεί άνετο προβάδισμα στην κούρσα για την προεδρία.

Η επίσημη θέση της αμερικανικής κυβέρνησης είναι ότι ο Τραμπ δεν παρεμβαίνει στην εσωτερική πολιτική της Ουκρανίας. Αυτή την εβδομάδα, ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ αρνήθηκε ότι ο πρόεδρος «αναμειγνύεται στην ουκρανική πολιτική», υποστηρίζοντας ότι το μόνο που θέλει ο Τραμπ είναι ένας εταίρος για την ειρήνη.

Ωστόσο, η συμπεριφορά του Τραμπ και των αξιωματούχων του δείχνει το αντίθετο. Ο Τραμπ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι είναι «δικτάτορας χωρίς εκλογές», ενώ η διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Τάλσι Γκάμπαρντ, κατηγόρησε –ψευδώς– το Κίεβο ότι ακύρωσε τις εκλογές.

Παρότι το στρατόπεδο του Τραμπ ενδέχεται να ελπίζει ότι μια εκλογική διαδικασία θα οδηγήσει στην ήττα του Ζελένσκι, εκείνος παραμένει συντριπτικά πιο δημοφιλής από την Τιμοσένκο και τον Ποροσένκο.

Σε δημοσκόπηση που διενεργήθηκε αυτή την εβδομάδα από τη βρετανική εταιρεία Survation, μετά την ένταση στον Λευκό Οίκο, το 44% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα ψήφιζε τον Ζελένσκι για την προεδρία.

Ο πλησιέστερος αντίπαλός του, με διαφορά άνω των 20 ποσοστιαίων μονάδων, είναι ο Βαλέρι Ζαλούζνι, πρώην αρχηγός του στρατού και νυν πρέσβης της Ουκρανίας στη Βρετανία. Ο Ποροσένκο, γνωστός και ως «Βασιλιάς της Σοκολάτας» λόγω της αυτοκρατορίας του στη ζαχαροπλαστική, συγκεντρώνει μόλις 10%, ενώ η Τιμοσένκο λαμβάνει μόλις 5,7% των προτιμήσεων.

Οι παρασκηνιακές συνομιλίες

Το κλειδί για όλα τα σχέδια που συζητούνται μέσω ανεπίσημων διαύλων επικοινωνίας είναι η διεξαγωγή προεδρικών εκλογών μετά από μια προσωρινή εκεχειρία, αλλά πριν ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη. Την ιδέα μιας πρόωρης προεδρικής εκλογής προωθεί επίσης το Κρεμλίνο, το οποίο εδώ και χρόνια επιδιώκει την απομάκρυνση του Ζελένσκι.

Τόσο η Τιμοσένκο όσο και ο Ποροσένκο έχουν δημόσια ταχθεί κατά της διεξαγωγής εκλογών πριν από τον τερματισμό των εχθροπραξιών, όπως και ο δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο. Παρ’ όλα αυτά, «οι άνθρωποι του Ποροσένκο και η Γιούλια μιλούν με τον κόσμο του Τραμπ, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως πολιτικούς με τους οποίους θα ήταν πιο εύκολο να συνεργαστεί κανείς. Και ως πρόσωπα που θα συναινούσαν σε πολλά από όσα ο Ζελένσκι δεν αποδέχεται», δήλωσε υψηλόβαθμος Ρεπουμπλικανός ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στο Politico, ζητώντας να παραμείνει ανώνυμος ώστε να μιλήσει ελεύθερα.

Όταν ρωτήθηκε εάν η Τιμοσένκο έχει εμπλακεί σε συνομιλίες με μέλη της αμερικανικής κυβέρνησης ή το περιβάλλον του Τραμπ σχετικά με τις προεδρικές εκλογές ή τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, η εκπρόσωπός της, Νατάλια Λίσοβα, ευχαρίστησε το Politico για το ενδιαφέρον του. «Δεν θα σχολιάσουμε προς το παρόν», απάντησε.

Το Politico επικοινώνησε επίσης με το κόμμα Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη του Ποροσένκο για να ρωτήσει σχετικά με συνομιλίες με το περιβάλλον του Τραμπ για τις εκλογές. Το γραφείο Τύπου του κόμματος απάντησε: «Η δική μας θέση δεν είναι η προώθηση των εκλογών, αλλά η διασφάλιση ελεύθερων και δίκαιων ανταγωνιστικών εκλογών στη χώρα μας μετά τον πόλεμο».

«Είναι επίσης λογικό ότι οποιαδήποτε επαφή περιλαμβάνει την παρουσίαση του οράματος του προέδρου Ποροσένκο και της Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης για τον τρόπο τερματισμού του πολέμου με μια δίκαιη, συνολική και διαρκή ειρήνη, καθώς και για τα όρια πιθανών συμβιβασμών στις διαπραγματευτικές θέσεις».

Το Politico προσπάθησε επίσης να επικοινωνήσει με τα τέσσερα μέλη του περιβάλλοντος του Τραμπ που φέρονται να συμμετέχουν στις συνομιλίες, αλλά δεν έλαβε άμεση απάντηση.

Εδώ και μέρες, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ υποδηλώνουν ότι ο Ζελένσκι θα πρέπει να αποχωρήσει, εκτός αν ευθυγραμμιστεί πλήρως με το αμερικανικό σχέδιο για τον ταχύ τερματισμό του πολέμου, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία.

Από την εκρηκτική αντιπαράθεση στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, η ρητορική περί αποχώρησης του Ζελένσκι έχει ενταθεί, με τους εγχώριους πολιτικούς του αντιπάλους να αφήνουν πλέον δημόσια –έστω και διακριτικά– να εννοηθεί ότι οι σχέσεις της Ουκρανίας με την Ουάσινγκτον είναι ζωτικής σημασίας και πρέπει να αποκατασταθούν. Αυτό ερμηνεύεται στο Κίεβο ως έμμεση κριτική προς τον Ζελένσκι, ο οποίος πλέον δηλώνει ότι μετανιώνει για τη σφοδρή αντιπαράθεση της περασμένης εβδομάδας και ότι είναι έτοιμος να συνεργαστεί με τον Τραμπ για την ειρήνη.

«Βλέπουμε ορισμένες πολιτικές παρατάξεις να αρχίζουν να κινούνται», δήλωσε ο Ρουσλάν Μπόρτνικ, διευθυντής του Ουκρανικού Ινστιτούτου Πολιτικής. «Προσπαθούν να δημιουργήσουν ανεπίσημες επαφές ή να αξιοποιήσουν τις σχέσεις που έχουν με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ή το περιβάλλον του Τραμπ και να δείξουν τη διάθεσή τους να συνεργαστούν με την Ουάσινγκτον», ανέφερε στο Politico.

«Δίνουν επίσης δημόσια σήματα, αν και με πολύ ήπιο τόνο. Όμως επιδεικνύουν ανεξάρτητη στάση για να δείξουν στον Τραμπ ότι είναι έτοιμοι να παίξουν το παιχνίδι του».

«Οι ελίτ αισθάνονται πολύ αποπροσανατολισμένες και σοκαρισμένες, γιατί κατανοούν ξεκάθαρα ότι χωρίς την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ουκρανία θα ηττηθεί», πρόσθεσε ο Μπόρτνικ.

Αρκετοί ηγέτες κομμάτων και πολιτικών παρατάξεων έκαναν δηλώσεις αυτή την εβδομάδα, υπογραμμίζοντας ότι η απόλυτη προτεραιότητα για την Ουκρανία πρέπει να είναι η αποκατάσταση των σχέσεων με τον Τραμπ.

Μεταξύ αυτών που τονίζουν την ανάγκη αποκατάστασης των σχέσεων με τον Τραμπ είναι ο Ρουσλάν Στεφαντσούκ, πρόεδρος του ουκρανικού κοινοβουλίου και μέλος του κυβερνώντος κόμματος του Ζελένσκι, καθώς και ο Ντμίτρο Ραζούμκοφ, ο οποίος ηγήθηκε του κόμματος στη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές του 2019, αλλά πλέον δρα ως ανεξάρτητος βουλευτής. Ο Ραζούμκοφ έχει ζητήσει την άμεση σύγκληση κοινοβουλευτικής συνεδρίασης για τη δημιουργία ειδικής νομοθετικής ομάδας που θα επιβλέπει τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η απόφαση του Τραμπ αυτή την εβδομάδα να παγώσει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει εντείνει τον πολιτικό συναγερμό στο Κίεβο και έχει ενισχύσει τις παρασκηνιακές επαφές των Ουκρανών πολιτικών με το περιβάλλον του Τραμπ.

Τη Δευτέρα, ο Τραμπ δήλωσε με έντονο ύφος ότι ο Ζελένσκι «δεν θα βρίσκεται εδώ για πολύ» αν δεν υπάρξει πρόοδος σε μια ειρηνευτική συμφωνία που να τον ικανοποιεί. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Μάικ Βαλτς, τόνισε ότι η Ουάσινγκτον χρειάζεται «έναν ηγέτη που να μπορεί να συνεργαστεί μαζί μας, να διαπραγματευτεί τελικά με τους Ρώσους και να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο».

Οι σύμμαχοι του προέδρου των ΗΠΑ στο Κογκρέσο διατηρούν επίσης σταθερή πίεση κατά του Ζελένσκι, με τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκρέιαμ να προτείνει ότι η Ουκρανία «θα χρειαστεί να βρει κάποιον νέο» αν ο Ζελένσκι δεν αρχίσει να βλέπει τα πράγματα όπως ο Τραμπ.

Όλα αυτά ωθούν τους πολιτικούς αντιπάλους του Ζελένσκι στο εσωτερικό της Ουκρανίας –και ακόμη και κάποιους πρώην συμμάχους του– να επιδιώκουν επαφές με το περιβάλλον του Τραμπ, ώστε να εξασφαλίσουν την υποστήριξή του. «Προβάλλουν τον εαυτό τους ως τα καλύτερα πρόσωπα για συνεργασία. Και ως ανθρώπους που θα συναινούσαν σε πολλά από όσα ο Ζελένσκι δεν αποδέχεται», ανέφερε ο Ρεπουμπλικανός ειδικός.

Ο Ολεξάντρ Μερέζκο, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του ουκρανικού κοινοβουλίου, δήλωσε στο podcast Power Play του Politico ότι οι εκλογές θα ωφελούσαν μόνο τη Μόσχα.

«Ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για το αν η Ουκρανία θα διεξαγάγει εκλογές ή όχι. Αυτό είναι το αφήγημα του Πούτιν, ο στόχος του Πούτιν. Ο Τραμπ χρησιμοποιείται από τον Πούτιν για να επιβάλει εκλογές στην Ουκρανία με μοναδικό σκοπό να μας αποδυναμώσει από μέσα. Θέλει να απομακρύνει τον Ζελένσκι επειδή είναι το σύμβολο της αντίστασής μας. Ο Πούτιν κατανοεί ότι μια προεκλογική εκστρατεία σε καιρό πολέμου θα είναι καταστροφική για την ενότητά μας και τη σταθερότητά μας», δήλωσε ο Μερέζκο.

Αποστασίες βουλευτών

Οι αναταράξεις από την έντονη αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο έχουν πυροδοτήσει συζητήσεις για νέες κοινοβουλευτικές ανακατατάξεις.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η Γιούλια Τιμοσένκο έχει προσεγγίσει βουλευτές από αντίπαλα κόμματα, προσπαθώντας να τους πείσει να αποχωρήσουν από τις παρατάξεις τους και να ενταχθούν στη δική της. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει πει στους βουλευτές που επιδιώκει να προσεταιριστεί ότι, κατά την άποψή της, ο Ζελένσκι δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να προκηρύξει σύντομα εκλογές, προσφέροντας μια «χρυσή ευκαιρία» για τη διαμόρφωση μιας νέας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Ο ίδιος ο Ζελένσκι έχει απορρίψει κάθε ενδεχόμενο παραίτησης και, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Λονδίνο το Σαββατοκύριακο, αστειεύτηκε ότι ακόμα κι αν διεξάγονταν εκλογές φέτος, πιθανότατα θα τις κέρδιζε. «Θα έπρεπε να μου απαγορεύσουν να συμμετάσχω στις εκλογές», είπε, προσθέτοντας –όπως έχει κάνει και στο παρελθόν– ότι θα παραιτηθεί μόνο αν η Ουκρανία γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, καθώς αυτό θα σήμαινε πως η αποστολή του ολοκληρώθηκε.

Φαινομενικά, οι επιθέσεις του Τραμπ δεν έχουν αποδυναμώσει τον Ζελένσκι, ο οποίος αρχικά έλαβε ευρεία υποστήριξη, ακόμα και από επικριτές του, για τη στάση που κράτησε στο Οβάλ Γραφείο. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ρουσλάν Μπόρτνικ, το αρχικό «συσπείρωση γύρω από τον ηγέτη» φθίνει, καθώς οι πολιτικές και στρατηγικές επιπτώσεις της ρήξης στις σχέσεις Κιέβου – Ουάσινγκτον γίνονται πιο εμφανείς. «Η πολιτική σκηνή της χώρας είναι εξαιρετικά ρευστή», ανέφερε.

Η κοινή γνώμη στην Ουκρανία αρχίζει επίσης να αλλάζει στάση απέναντι στον πόλεμο. Περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού, κυρίως μέλη του στρατού και συγγενείς τους, επιθυμεί τη συνέχιση των εχθροπραξιών μέχρι την πλήρη εκδίωξη των Ρώσων από όλα τα ουκρανικά εδάφη. Ωστόσο, τα δύο τρίτα των πολιτών εστιάζουν περισσότερο στις διαπραγματεύσεις και θέλουν τον τερματισμό του πολέμου. Από αυτούς, το 50% είναι διατεθειμένο να δεχθεί σημαντικές παραχωρήσεις εκ μέρους της Ουκρανίας, ενώ το άλλο 50% επιθυμεί άμεση εκεχειρία, σύμφωνα με ανάλυση δημοσκοπικών δεδομένων από το ινστιτούτο του Μπόρτνικ.