Οι αιτίες του ξεσπάσματος των Χιλιανών έχουν βαθιές ρίζες

Εδώ και περίπου μία εβδομάδα οι Χιλιανοί είναι έξαλλοι κάτι που αποτυπώνεται στα σοβαρά επεισόδια που έγιναν στο Σαντιάγο αλλά και σε άλλες πόλεις της Χιλής.

Είναι το πραγματικό αίτιο η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών (μετρό και λεωφορεία) η οποία, έτσι και αλλιώς, πάρθηκε πίσω από τον πρόεδρο Σεμπάστιαν Πινιέρα; Και ναι και όχι!

Ναι, διότι για τη μεγάλη πλειοψηφία των Χιλιανών μία αύξηση στην τιμή της τάξης των πέντε λεπτών του ευρώ (στο μετρό) και των δέκα (στα λεωφορεία) είναι άκρως υπολογίσιμη στον οικογενειακό τους προϋπολογισμό. Ο μέσος Χιλιανός δεν εισπράττει περισσότερα από 500 ευρώ μηνιαίως για τη δουλειά ενώ το ίδιο ισχύει και για τους συνταξιούχους.

Οχι, γιατί η Χιλή έχει άλλα, πιο σημαντικά προβλήματα να λύσει στα θέμα της καθημερινότητας των πολιτών. Το κυρίως θέμα είναι η τεράστια οικονομική ανισότητα αλλά και το γεγονός ότι τα αγαθά, ακόμα και τα βασικά, ακριβαίνουν διαρκώς χωρίς να υπάρχει ανάλογη αύξηση στους μισθούς.

Η οργή, κοντολογίς, σιγοβράζει εδώ και καιρό. Κάτι οι υποσχέσεις του Πινιέρα που δεν τηρήθηκαν (αύξηση μισθών, βελτίωση των υπηρεσιών υγείας), κάτι οι έλλειψη βούλησης της κυβέρνησης να παρέμβει στο θέμα των τιμών, κάτι η εξέγερση των αυτοχθόνων του Εκουαδόρ για περίπου τους ίδιους λόγους, δεν ήθελε και πολύ να ανάψει το φιτίλι.

Αυτό που δεν περίμενε κανείς ήταν η κυβερνητική αντίδραση. Για πρώτη φορά μετά την πτώση της δικτατορίας του αιμοσταγούς Πινοσέτ εφαρμόστηκε άρθρο του συντάγματος που επιτρέπει στον πρόεδρο σε έκτακτες περιπτώσεις να μοιράζεται την εξουσία του με εκπρόσωπο του στρατού!

Κάπως έτσι το Σαντιάγο πλημμύρισε από στρατιώτες σε μία προσπάθεια του Πινιέρα να επιβάλλει την τάξη και να αποφύγει τα χειρότερα. Ομως,η θέα των στρατιωτών στο κέντρο της πόλης φέρνει στο νου τα χρόνια του Πινοσέτ, γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Και στους πολίτες που δεν θέλουν ούτε να θυμούνται το δικτάτορα, η οργή μεγαλώνει.

Η Χιλή δεν είναι μία τυχαία χώρα. Είναι ο τόπος στον οποίο εφαρμόστηκαν τα πιο ακραία νεοφιλελεύθερα πειράματα, ήδη από το 1973, πριν καν εφαρμοστούν στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ. Με τη δύναμη των όπλων, ο Πινοσέτ εφάρμοσε πιστά κάθε συνταγή που του έδωσαν τα παιδιά της σχολής του Σικάγου και δημιούργησε μία κοινωνία φόβου και μεγάλων ανισοτήτων.

Ακόμα όμως και στα χρόνια της δημοκρατίας, οι ανισότητες παρέμειναν. Το συνταξιοδοτικό, πλήρως ιδιωτικοποιημένο, δεν δύναται να προσφέρει καλές συντάξεις, οι μισθοί συγκρατούνται σε χαμηλά επίπεδα, οι υπηρεσίες υγείας στο δημόσιο τομέα δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες.

Πρόκειται για εκρηκτικό κοκτέιλ σε μία χώρα που έτσι και αλλιώς έχει παράδοση λαϊκών κινητοποιήσεων και διεκδικήσεων. Ηδη υπάρχουν νεκροί, ήδη υπάρχει μεγάλος θυμός, ήδη υπάρχει και η κυβερνητική αναδίπλωση που έγινε όταν διαπιστώθηκε ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον κρατικό έλεγχο.

Ο Πινιέρα βρίσκεται τούτη την ώρα σε δύσκολη θέση καθώς το προφίλ του μετριοπαθούς ηγέτη που πάσχιζε να περάσει προς τα έξω δέχθηκε καίριο πλήγμα. Εκτός αυτού, ο Χιλιανός πρόεδρος ετοιμάζεται να δεχθεί ηγέτες και υπουργούς χωρών από όλον τον πλανήτη στη σύνοδο για την Κλιματική Αλλαγή που θα γίνει τον Νοέμβριο στο Σαντιάγο. Γνωρίζει καλά ότι τα επεισόδια και οι ταραχές δεν κοπάσουν μέχρι τότε, η σύνοδος θα εξελιχθεί σ’ ένα μεγαλοπρεπές, επικοινωνιακό φιάσκο.