Οι απαιτητικοί όροι της Ρωσίας για την εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα

Η Ρωσία θα εφαρμόσει τη συμφωνία για παύση χρήσης βίας στη Μαύρη Θάλασσα, για την οποία διαμεσολάβησε ο Λευκός Οίκος, μόνο εφόσον αρθούν οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στις ρωσικές τράπεζες και στις εξαγωγές λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, δήλωσε την Τρίτη (25/03) το Κρεμλίνο, εντείνοντας την αβεβαιότητα γύρω από τις ειρηνευτικές συνομιλίες και τη συνολικότερη προσπάθεια για καθολική κατάπαυση του πυρός.

Έπειτα από μέρες χωριστών διαπραγματεύσεων με Ουκρανούς και Ρώσους αξιωματούχους στη Σαουδική Αραβία, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν «να διασφαλίσουν την ασφαλή ναυσιπλοΐα, να εξαλείψουν τη χρήση βίας και να αποτρέψουν τη χρήση εμπορικών πλοίων για στρατιωτικούς σκοπούς στη Μαύρη Θάλασσα», ενώ παράλληλα συμφώνησαν να εφαρμόσουν ένα “πάγωμα” των επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διαβεβαίωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Newsmax χθες Τρίτη (25/03) πως η Ρωσία θέλει να τελειώσει ο πόλεμος με την Ουκρανία, ωστόσο αναγνώρισε πως η Μόσχα πιθανόν κωλυσιεργεί.

«Νομίζω πως η Ρωσία θέλει να δει να τελειώνει αυτό, αλλά θα μπορούσε επίσης (να αληθεύει) πως σέρνει τα πόδια της», είπε ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος.

Το βασικό μέρος της συμφωνίας επιδιώκει να διασφαλίσει την ασφαλή διέλευση για την εμπορική ναυτιλία και να σταματήσει τις στρατιωτικές επιθέσεις στη Μαύρη Θάλασσα. Η Ρωσία και η Ουκρανία ουσιαστικά θα αποκτήσουν ξανά απρόσκοπτη πρόσβαση σε λιμάνια ζωτικής σημασίας για τις εξαγωγές σιτηρών και άλλων γεωργικών προϊόντων.

Οι ξεχωριστές ανακοινώσεις για τη συμφωνία και οι όροι της Ρωσίας

Οι συμφωνίες, που ενδέχεται να αποτελέσουν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός – αν και υπολείπονται σημαντικά της αρχικής πρότασης του Λευκού Οίκου για πλήρη εκεχειρία διάρκειας 30 ημερών – περιγράφηκαν σε δύο παρόμοιες ανακοινώσεις της αμερικανικής προεδρίας την Τρίτη (25/03).

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιβεβαίωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η Ουκρανία συμφώνησε να σταματήσει τη χρήση στρατιωτικής βίας στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα τη δική του ανακοίνωση, θέτοντας ευρείες προϋποθέσεις για να προσχωρήσει στην εν λόγω μερική κατάπαυση του πυρός.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η άρση των κυρώσεων στη ρωσική αγροτική τράπεζα, σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις εξαγωγές τροφίμων, καθώς και η επανασύνδεσή τους με το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT, το οποίο ελέγχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι κυρώσεις αυτές είχαν επιβληθεί μετά τη ρωσική, αδικαιολόγητη, πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022.

Το απόγευμα της Τρίτης (25/03), ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνησή του εξετάζει τα αιτήματα της Ρωσίας. «Τα μελετούμε όλα αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν πέντε ή έξι προϋποθέσεις. Τις εξετάζουμε όλες», ανέφερε από τον Λευκό Οίκο.

Οι ρωσικές αξιώσεις επαναφέρουν ερωτήματα για το αν και πότε θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια τέτοια περιορισμένη συμφωνία, αναδεικνύοντας το βαθύ χάσμα προσδοκιών που εξακολουθεί να χωρίζει τις δύο εμπόλεμες πλευρές.

Κατηγορίες Ζελένσκι για παραπλάνηση και ασάφεια

Στο καθιερωμένο βραδινό του διάγγελμα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε τη Μόσχα ότι προσπαθεί να παραπλανήσει τους διαμεσολαβητές προσθέτοντας νέους όρους. “Ήδη επιχειρούν να διαστρεβλώσουν τις συμφωνίες και ουσιαστικά να εξαπατήσουν τόσο τους διαμεσολαβητές μας όσο και ολόκληρο τον κόσμο”, δήλωσε χαρακτηριστικά.

Στις ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου για τη συμφωνία με τη Ρωσία δεν έγινε καμία ρητή αναφορά στις ρωσικές απαιτήσεις, ωστόσο οι ΗΠΑ φαίνεται πως προσέφεραν διαφορετικά “ανταλλάγματα” στο Κίεβο και στη Μόσχα, προκειμένου να τηρηθεί η συμφωνία.

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι οι ΗΠΑ θα «βοηθήσουν στην αποκατάσταση της πρόσβασης της Ρωσίας στις παγκόσμιες αγορές για εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων, θα μειώσουν το κόστος θαλάσσιας ασφάλισης και θα ενισχύσουν την πρόσβαση σε λιμάνια και συστήματα πληρωμών για τέτοιες συναλλαγές» – κάτι που ερμηνεύεται ως πιθανή πρόθεση χαλάρωσης των αυστηρών οικονομικών κυρώσεων.

Ωστόσο, τόσο οι λεπτομέρειες όσο και το χρονοδιάγραμμα για την άρση των περιορισμών παραμένουν ασαφή, όπως και η στάση που θα τηρήσει η ΕΕ. Το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα κατά της άρσης των κυρώσεων πριν υπάρξει πλήρης εκεχειρία.

Απαγόρευση πλήγματος σε ενεργειακές υποδομές

Οι δύο ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου ανέφεραν, επίσης, ότι Ουκρανία και Ρωσία συμφώνησαν χωριστά να «αναπτύξουν μέτρα για την εφαρμογή» της συμφωνίας απαγόρευσης επιθέσεων σε ενεργειακές εγκαταστάσεις, επεκτείνοντας τη μερική κατάπαυση του πυρός που είχε ήδη ανακοινωθεί.

Ο Ζελένσκι επιβεβαίωσε αυτό το σκέλος της συμφωνίας, προσθέτοντας ότι η Ουκρανία παρέδωσε στις ΗΠΑ λίστα με ενεργειακές υποδομές που επιθυμεί να προστατευθούν.

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι έχει συμφωνηθεί κοινή λίστα ενεργειακών εγκαταστάσεων Ρωσίας και Ουκρανίας που θα εξαιρεθούν από επιθέσεις, η οποία περιλαμβάνει διυλιστήρια, αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποθηκευτικούς χώρους, αντλιοστάσια, ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς, υποσταθμούς, μετασχηματιστές και κέντρα διανομής.

Προστέθηκε, επίσης, ότι οι επιθέσεις σε πυρηνικά εργοστάσια και υδροηλεκτρικά φράγματα Ρωσίας και Ουκρανίας θα απαγορεύονται «βάσει προσωρινού μορατόριουμ για το ενεργειακό σύστημα». Το μορατόριουμ τέθηκε σε ισχύ στις 18 Μαρτίου και θα διαρκέσει για 30 ημέρες, με δυνατότητα παράτασης, σύμφωνα με το Κρεμλίνο.

Ζελένσκι: “Το Κρεμλίνο ψεύδεται ξανά”

Αργότερα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε τον ισχυρισμό της Μόσχας ότι έχει ξεκινήσει το μορατόριουμ για επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές.

«Το Κρεμλίνο ψεύδεται ξανά. Υποστηρίζει ότι η σιγή στη Μαύρη Θάλασσα εξαρτάται από τις κυρώσεις και ότι η ημερομηνία έναρξης της σιγής στις ενεργειακές υποδομές είναι η 18η Μαρτίου. Η Μόσχα λέει πάντα ψέματα», ανέφερε ο Ουκρανός πρόεδρος.

Στη σχετική ανακοίνωση για τα αποτελέσματα των συνομιλιών με την Ουκρανία, ο Λευκός Οίκος τόνισε ότι οι ΗΠΑ «παραμένουν δεσμευμένες στην επίτευξη ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου, στην απελευθέρωση πολιτών που κρατούνται και στην επιστροφή των Ουκρανών παιδιών που έχουν μεταφερθεί δια της βίας».

Χωρίς κοινή δήλωση ΗΠΑ-Ρωσίας μετά τις συνομιλίες

Οι ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου εκδόθηκαν μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για πιθανή εκεχειρία στην Ουκρανία, οι οποίες ολοκληρώθηκαν χωρίς την έκδοση κοινής δήλωσης, παρά τις σχετικές προσδοκίες.

Το ρωσικό πρακτορείο Interfax μετέδωσε δήλωση του πρώτου αναπληρωτή προέδρου της Επιτροπής Άμυνας και Ασφάλειας του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, Βλαντίμιρ Τσιζόφ, στο κρατικό κανάλι Rossiya-24, σύμφωνα με την οποία η κοινή δήλωση «δεν εκδόθηκε λόγω της στάσης της Ουκρανίας».

Οι παραχωρήσεις του Τραμπ στη Ρωσία… χωρίς εκεχειρία

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη προχωρήσει σε μεγάλες παραχωρήσεις προς το Κρεμλίνο, αποσύροντας την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και πιέζοντας το Κίεβο να αποδεχθεί εδαφικές απώλειες – σε μια προσπάθεια επίτευξης ειρήνης, που μέχρι στιγμής παραμένει ανεπιτυχής.

Η άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί για να τιμωρηθεί η Μόσχα – και οι οποίες προκαλούν πραγματικό οικονομικό πλήγμα στη Ρωσία –  χωρίς ούτε καν μια βραχυπρόθεσμη δέσμευση του Κρεμλίνου για εκεχειρία, κινδυνεύει να εκληφθεί ως ακόμα μια υποχώρηση απέναντι στον Πούτιν. Και αυτή ακριβώς είναι μία από τις βασικές του επιδιώξεις.

Όπως αναφέρει το CNN, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επιμένει ότι παραμένει αποφασισμένος να τερματίσει την αιματοχυσία στην Ουκρανία, βρίσκεται πλέον αντιμέτωπος με την περίπλοκη πραγματικότητα: ακόμη και η προσωρινή παύση ενός τόσο σκληρού πολέμου αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη, καθώς οι έμπειροι διαπραγματευτές του Πούτιν αξιοποιούν κάθε δυνατότητα προς όφελός τους.

Υπενθυμίζεται πως ο Τραμπ είχε καυχηθεί πολλές φορές ότι θα μπορούσε να βάλει τέλος στον πόλεμο «μέσα σε 24 ώρες», για να αναθεωρήσει αργότερα σε ένα πιο ρεαλιστικό — αλλά εξίσου υπερφιλόδοξο — χρονοδιάγραμμα.

Πλέον, το όριο για να θεωρηθεί κάτι «επιτυχία» μοιάζει να έχει περιοριστεί σε μια προσωρινή παύση των εχθροπραξιών. Όπως κατέδειξε με σαφήνεια και η τελευταία συμφωνία, ακόμα κι αυτό παραμένει άπιαστο.

Το κρίσιμο ερώτημα, ωστόσο, είναι αν αυτή η “έρπουσα” μορφή εκεχειρίας αποτελεί την απαρχή μιας ουσιαστικής ειρηνευτικής διαδικασίας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει στην παύση των εχθροπραξιών και, ενδεχομένως, σε μια διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία.

Ή μήπως πρόκειται για ακόμη μια ψευδαίσθηση, μια συμφωνία που δεν οδηγεί πουθενά – ή ακόμα χειρότερα, όπως φοβούνται πολλοί Ουκρανοί, για την αρχή μιας σταδιακής παράδοσης στη Μόσχα;