Οι δύο πλευρές του φράχτη: Εκεί όπου η ζωή συνεχίζεται

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ονειρεύεται ένα «μεγάλο, όμορφο τείχος» που θα εκτείνεται σε μία απόσταση άνω των 1.500 χλμ, θα είναι ψηλό, παχύ και απροσπέλαστο και θα κρατήσει τις ορδές των μεταναστών από την κεντρική και νότια Αμερική μακριά από τον «παράδεισο» των ΗΠΑ και χάρη σε αυτόν η χώρα του θα είναι και πάλι ασφαλής.

Το έχει υποσχεθεί προεκλογικά άλλωστε στους ψηφοφόρους του: Στόχος του είναι να γίνει και πάλι «μεγάλη» η Αμερική και δεν θα υπολογίσει κανένα κόστος για την υλοποίηση των σχεδίων του. Οι «κακοί μετανάστες» που «κλέβουν δουλειές», «φέρνουν βία, εγκληματικότητα και ναρκωτικά» θα μείνουν απ΄έξω. Δεν υπολογίζει καν το γεγονός ότι η εμμονή του αυτή ενισχύει τον ήδη πρωτοφανή διχασμό που βιώνει η χώρα και ανεβάζει στα ύψη το πολιτικό θερμόμετρο. Γιατί είναι ακριβώς αυτή η εμμονή του που ευθύνεται για το «shutdown», το «λουκέτο» στο αμερικανικό δημόσιο που ναι μεν έχει ξανασυμβεί αλλά αυτή τη φορά ξεπέρασε σε διάρκεια κάθε ιστορικό προηγούμενο.

Ο βρετανικός «Guardian» ταξίδεψε στις περιοχές που έχει ήδη υψωθεί ένας τεράστιος φράχτης, ο οποίος καλύπτει μεγάλο μέρος των συνόρων ΗΠΑ – Μεξικού, προκειμένου να κρατηθούν οι «κακοί μετανάστες» απ’ έξω. Καλύπτει ήδη μια αχανή έκταση που όταν τη διανύει κανείς συναντά τα πάντα: Πόλεις, χωριά, ερήμους, βουνά, θάλασσες, λίμνες και ποτάμια, χωράφια και βιομηχανικές περιοχές. Συναντά τους ανθρώπους που ζουν εκεί. Ανθρώπους από διαφορετικές εθνικότητες, θρησκεύματα, κοινωνικές τάξεις, οικονομικές επιφάνειες και πολιτικά πιστεύω. Υπολογίζεται ότι στην περιοχή αυτή ζουν περί τα 7,5 εκατ. Αμερικανοί. Υπάρχουν αυτοί που στηρίζουν με πάθος τα σχέδια του Αμερικανού προέδρου. Και υπάρχουν και αυτοί που πιστεύουν ότι οι ζωές τους και το μέλλον τους είναι άρρηκτα συνδεμένες με τους «απ΄έξω» που ζουν από την άλλη πλευρά των συνόρων.

Ο φράχτης καταλήγει μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό. Για την ακρίβεια, μόλις ο Τραμπ εξασφαλίσει τα δισεκατομμύρια δολάρια που ζητά από το Κογκρέσο (και τα οποία αρνούνται πεισματικά να του δώσουν οι Δημοκρατικοί, όπως επίσης και πολλοί Ρεπουμπλικάνοι) θέλει να ξεκινήσει την κατασκευή του τείχους του ακριβώς από εκεί: Από τη θάλασσα!

Αξιωματούχοι της κυβέρνησής του αρέσκονται να δηλώνουν ότι οι εργασίες κατασκευής έχουν ήδη ξεκινήσει από εκεί. Ο «Guardian» το διαψεύδει. Ο φράχτης υπάρχει μεν, είναι άλλωστε ένα από τα πιο πολυσύχναστα συνοριακά περάσματα στον πλανήτη, αλλά δεν έχει μπει ακόμη ούτε ένα τούβλο…

Στο Σαν Ισίντρο της Καλιφόρνια, ένα προάστιο του Σαν Ντιέγκο, ο φράχτης που εγκατέστησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ μοιάζει να κόβει τη θάλασσα στα δύο, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ούτε το μισό ύψος από το τείχος που οραματίζεται το Τραμπ. Το παράδοξο της ιστορία στο μέρος αυτό είναι ότι παραδίπλα βρίσκεται το «Πάρκο Φιλίας», ένα σημείο σαν ουδέτερη ζώνη, όπου συγγενείς και φίλοι από τις δύο πλευρές των συνόρων μπορούν να συνευρίσκονται. Για να μην παίρνει κανείς θάρρος βεβαίως, δεν επιτρέπεται στο σημείο να βρίσκονται πάνω από 10 άνθρωποι τη φορά… Έξω από το «Πάρκο Φιλίας», συγγενείς και φίλοι το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να μιλούν και να χαιρετιούνται πίσω από το φράχτη. Η μεγάλη ειρωνεία είναι βέβαια ότι η αμερικανική πλευρά είναι σχεδόν ακατοίκητη, αφού στην περιοχή ζει μόλις ΕΝΑΣ Αμερικανός πολίτης.

Ο φράχτης συνεχίζει να εκτείνεται και το τοπίο μετατρέπεται σε ερημικό.

Στην περιοχή αυτή τα πράγματα είναι πιο άγρια σε σχέση με το παρελθόν, ενώ ο φράχτης είναι ενισχυμένος και με συρματοπλέγματα. Για να αιτιολογήσει την εγκατάστασή τους, ο Τραμπ είπε πρόσφατα απευθυνόμενος στους συμπατριώτες του ότι «χρειάζεται άμεση δράση», αφού «εκατοντάδες Αμερικανοί έχουν σκοτωθεί τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των παράνομων μεταναστών». Ωστόσο η ζωή στο Σαν Ισίντρο μοιάζει να κυλά αρμονικά και ειρηνικά. Τα σπίτια έχουν όμορφες και περιποιημένες αυλές. Όσο για τον ντόπιο πληθυσμό, που σε ποσοστό 90% είναι Ισπανόφωνοι, πιστεύουν ότι πίσω από το φράχτη δεν βρίσκεται το άντρο της παρανομίας, του εγκλήματος και του κακού, αλλά συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες. Οι ίδιοι οι άνθρωποι εκεί χαρακτηρίζουν υπερβολική έως λάθος τη νοοτροπία που προσπαθεί να καλλιεργήσει ο Λευκός Οίκος ότι το σημείο αποτελεί εμπόλεμη ζώνη.

Μέσα σε αυτούς υπάρχουν και πολλοί άνθρωποι που εργάζονται στην «απέναντι πλευρά», στην Τιχουάνα. Και οι οποίοι επισημαίνουν ότι το σκηνικό που έχει στηθεί εκεί, ιδιαίτερα μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου οπότε ο Τραμπ έχασε τον έλεγχο του Κογκρέσου, είναι αυτό που τους φοβίζει περισσότερο. Όπως λένε, νιώθουν πλέον σαν να παίζουν σε πολεμική ταινία και εκφράζουν φόβους για το γεγονός ότι η ένταση που έχει δημιουργηθεί όχι μόνο είναι κατασκευασμένη αλλά ενδυναμώνεται μέρα με τη μέρα. Και καταλήγουν ότι πλέον φοβούνται ότι ο έλεγχος μπορεί να χαθεί από μέρα σε μέρα, εξαιτίας αυτής της κατάστασης.

Σύμφωνα δε με δημοσκόπηση της San Diego Union Tribune, μετά το διάγγελμα Τραμπ για την ανέγερση του τείχους, το ποσοστό αυτών που αντιτίθενται στα σχέδια του Αμερικανού προέδρου αυξήθηκε στο 56%, έναντι 34% πριν από λίγο καιρό. Ο κόσμος βλέπει τις ζωές του – όπως τις ήξερε να αλλάζουν – και αυτό είναι που τον τρομάζει περισσότερο. Ιστορικά βέβαια, οι Καλιφορνέζοι ήταν πάντα πιο «ανοιχτοί» και «ανεκτικοί». Και η Καλιφόρνια είναι η αμερικανική πολιτεία με τους περισσότερους «παράνομους» μετανάστες, υπολογίζονται σε 2,4 εκατ. έναντι 1,7 εκατ. στο παραδοσιακά πιο συντηρητικό Τέξας.

Όσο προχωρούμε στην έρημο η κατάσταση αγριεύει περισσότερο. Όπως και τα μέτρα ασφάλειας, αν και σε συγκεκριμένα σημεία. Δεν είναι τυχαίο ότι παρά τους κινδύνους, οι περισσότεροι μετανάστες επιλέγουν από αυτά τα σημεία να περάσουν στις ΗΠΑ, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής τους. Οι κάτοικοι των λιγοστών πόλεων της περιοχής, που έχουν χτυπηθεί άσχημα από την ανεργία τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν στραφεί σε μεγάλο ποσοστό στην μοναδική δουλειά που πληρώνει στην περιοχή: Τις εταιρείες σεκιούριτι που δραστηριοποιούνται και στην προστασία των συνόρων. Όπως είναι επόμενο, η ένταση εδώ είναι μεγαλύτερη. Μεγαλύτεροι είναι και οι κίνδυνοι για τους επίδοξους μετανάστες. Υπολογίζεται ότι στην περιοχή μόνο το 2018 έχασαν τη ζωή τους 118 άνθρωποι προσπαθώντας να διασχίσουν τα σύνορα, ή να φτάσουν σε μία πόλη αφήνοντας την τελευταία τους πνοή στην έρημο.

Σκηνικό εμπόλεμης ζώνης έχει στηθεί και στο Λούκβιλ της Αριζόνα, έναν μεθοριακό σταθμό από τον οποίο χιλιάδες Αμερικανοί κάθε χρόνο περνούσαν στο Μεξικό ακόμη και για ένα Σαββατοκύριακο ανάπαυλας στα τουριστικά θέρετρα της γειτονικής χώρας, αλλά και μεγάλη εμπορική κίνηση. Τα πράγματα στο σημείο ήταν μέχρι πρότινος χαλαροί. Σήμερα είναι γεμάτο στρατιώτες, συρματοπλέγματα και οδοφράγματα. Το σκηνικό αυτό στο συγκεκριμένο σημείο στήθηκε σε μεγάλο βαθμό με την αιτιολογία της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου ναρκωτικών. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι ομοσπονδιακή έρευνα δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία διακινούμενων ναρκωτικών περνά «κρυμμένη» από τις μεγάλες διεθνείς εισόδους, αεροδρόμια και λιμάνια.

Στην περιοχή βρίσκονται εγκλωβισμένοι και χιλιάδες άνθρωποι που αιτούνται άσυλο, στην πλειοψηφία τους από την Ονδούρα, το Ελ Σαλβαδόρ και την Γουατεμάλα, τρεις χώρες της Κεντρικής Αμερικής που μαστίζονται από τη βία. Εδώ,η οδύσσεια των ανθρώπων που έχουν αιτηθεί άσυλο δεν έχει τέλος. Βρίσκονται εγκλωβισμένοι ανάμεσα στις μεξικανικές και τις αμερικανικές αρχές, αλλά και την μαφία και τα παράνομα κυκλώματα διακίνησης που απειλούν τις ζωές τους.

Η δίδυμη πόλη

Το δυστοπικό σκηνικό που έχει στηθεί στην περιοχή διαψεύδεται πανηγυρικά από την καθημερινότητα στην πόλη του Ελ Πάσο. Η πόλη του Τέξας αποτελεί επί της ουσίας το «άλλο μισό» της πόλης Χουάρες που βρίσκεται στην «απέναντι πλευρά» στο Μεξικό. Στις δύο πόλεις ζουν περί τα 3 εκατ. κάτοικοι και καθημερινά τουλάχιστον 20.000 πεζοί και 35.000 οχήματα περνούν από την μία πλευρά στην άλλη. Άλλοι πάνε για δουλειά, άλλοι πάνε στα σχολεία και τα πανεπιστήμια και άλλοι πάνε απλώς για ψώνια. Πολλοί έχουν συγγενείς στην άλλη πλευρά και κάποιοι άλλοι απλώς προτιμούν τη διασκέδαση στην απέναντι «δίδυμη» πόλη. Υπολογίζεται ότι το 80% των κατοίκων του Ελ Πάσο είναι ισπανόφωνοι και το ένα τέταρτο των κατοίκων της πόλης δεν έχει καν γεννηθεί στις ΗΠΑ.

Εδώ ο Τραμπ ποντάρει πολύ στο χαρτί της εγκληματικότητας και βρίσκει πολλά ευήκοα ώτα δεδομένου ότι στην Χουάρες η εγκληματικότητα είναι όντως πολύ ψηλή. Το εντελώς αντίθετο όμως συμβαίνει στο Ελ Πάσο, παρά τα συνεχή «πήγαινε – έλα» των κατοίκων. Και εδώ είναι το πιο εντυπωσιακό παράδοξο της όλης ιστορίας. Οι παραδοσιακά συντηρητικοί Τεξανοί ναι μεν ανησυχούν για τους παράνομους μετανάστες, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αλλά στην πλειοψηφία τους εκφράζονται και αρνητικά στα σχέδια του Τραμπ για την ανέγερση του τείχους.

Πολλοί λένε ότι το σημείο αυτό είναι ίσως ο προάγγελος της νέας Αμερικής του προσεχούς μέλλοντος. Και αυτό που τελικά μένει στον επισκέπτη της περιοχής, είναι ότι ναι μεν οι κάτοικοι προβληματίζονται και ανησυχούν δεν θέλουν όμως καμία από όλες αυτές τις δραστικές αλλαγές που επηρεάζουν τις ζωές τους. Θέλουν απλώς τα πράγματα να ξαναγίνουν φυσιολογικά. Ότι κι αν σημαίνει πια «φυσιολογικό» στις μέρες μας.