Οι κίνδυνοι της επίσκεψης Μπάιντεν στο Ισραήλ

Ο Τζο Μπάιντεν αναχωρεί αρχικά για το Τελ Αβίβ και στη συνέχεια για το Αμάν της Ιορδανίας, σε ένα ταξίδι που θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την επιρροή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, από τη μία για να εκφράσει τη στήριξή του στο Ισραήλ, να διαπραγματευτεί έναν μηχανισμό παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και να προλάβει μια ευρύτερη κλιμάκωση της κρίσης.

Ένα ταξίδι γεμάτο κινδύνους, τόσο πολιτικούς όσο και φυσικούς, ένα από τα πιο ριψοκίνδυνα σε όλη τη θητεία του.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, αφού καθησυχάσει τον ισραηλινό λαό για την αλληλεγγύη που θα συνεχίσουν να επιδεικνύουν οι ΗΠΑ απέναντι στο Ισραήλ, που αποτελεί τον στενότερο σύμμαχο της Αμερικής στη Μέση Ανατολή και αφού επικεντρωθεί “στην ανάγκη να φτάσει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, καθώς και στη δυνατότητα αθώων ανθρώπων να σωθούν”, θα ταξιδέψει στην Ιορδανία. Εκεί, ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί Σύνοδος Κορυφής με Άραβες ηγέτες -τον βασιλιά Αμπντάλα Β΄, τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, και τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι- το πρόγραμμα του Μπάιντεν αναμένεται να αλλάξει καθώς οι δύο πρώτοι ακύρωσαν τη συνάντηση μετά τη θηριωδία στη Γάζα.

“Θα επαναλάβει την πεποίθησή μας ότι η Χαμάς δεν εκπροσωπεί τη μεγάλη πλειονότητα του παλαιστινιακού λαού, που είναι επίσης θύμα“, είπε ο Τζον Κίρμπι, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου.

Αυτό το ταξίδι-αστραπή, που θα διαρκέσει περίπου 24 ώρες, θυμίζει την ιστορική επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στο Κίεβο, τον περασμένο Φεβρουάριο.

Μετά την επίθεση της Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου, ο Μπάιντεν υπογράμμισε ότι το Ισραήλ έχει “καθήκον” να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, από την επίθεση της ισλαμιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης σκοτώθηκαν 1.400 άνθρωποι στο Ισραήλ. Καθώς ο ισραηλινός στρατός, που ήδη βομβαρδίζει αδιάκοπα τη Λωρίδα της Γάζας, ετοιμάζεται για μια χερσαία επιχείρηση, ο Μπάιντεν γνωρίζει καλά ότι ο κίνδυνος μιας ανθρωπιστικής καταστροφής αυξάνεται ώρα με την ώρα.

Το ταξίδι του Μπάιντεν στο Ισραήλ αποτελεί αναμφισβήτητα μία εξαιρετική επίδειξη υποστήριξης προς το Ισραήλ εν μέσω πολέμου, παρόμοια με αυτή που συμβόλιζε το σύντομο ταξίδι του στην Ουκρανία.

Και όπως το ταξίδι του κ. Μπάιντεν στο Κίεβο έγινε όταν η Ουκρανία βρισκόταν στο κατώφλι μιας μεγάλης στρατιωτικής επιχείρησης, έτσι και η επίσκεψη στην Ιερουσαλήμ γίνεται ενώ η χερσαία επέμβαση του ισραηλινού στρατού βρίσκεται προ των πυλών, πραγματοποιώντας την υπόσχεση Νετανιάχου για εξόντωση και αφανισμό της Χαμάς.

Ο κίνδυνος ασφάλειας ενός τέτοιου ταξιδιού έγινε σαφής τη Δευτέρα, όταν ήχησαν οι σειρήνες για αεροπορική επιδρομή, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος βρισκόταν στο Ισραήλ κατά τη δεύτερη επίσκεψή του μέσα σε μία εβδομάδα, βρισκόταν σε στρατιωτική βάση με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό και το πολεμικό του υπουργικό συμβούλιο

Όλοι μεταφέρθηκαν εσπευσμένα σε καταφύγιο και κρύφτηκαν εκεί για πέντε λεπτά προτού συνεχίσουν τις συζητήσεις τους. Παρόμοια προειδοποίηση σημειώθηκε όταν ο Μπάιντεν περιόδευε στο Κίεβο μαζί με τον Ζελένσκι.

Οι πολιτικοί κίνδυνοι του ταξιδιού Μπάιντεν στο Ισραήλ

Όπως αναφέρουν σε εκτενές άρθρο τους οι New York Times, οι πολιτικοί κίνδυνοι για τον Τζο Μπάιντεν είναι δύσκολο να καταγραφούν. Ωστόσο είναι υπαρκτοί.

Στην πρώτη του σημαντική δημόσια προσπάθεια να επιστήσει την προσοχή στο Ισραήλ, σε συνέντευξή του στην εκπομπή “60 Minutes” την Κυριακή, δήλωσε μεταξύ άλλων πως “νομίζω ότι θα ήταν μεγάλο λάθος” για το Ισραήλ να καταλάβει ξανά τη Γάζα, ένα βήμα που οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να κάνουν. “Αλλά δεν έχουν εξηγήσει ποιος θα διοικούσε τη Λωρίδα της Γάζας εν τη απουσία της Χαμάς ή πώς θα μπορούσαν να εμποδίσουν μια παρόμοια ομάδα να αναδυθεί από τις στάχτες της πόλης της Γάζας”.

Προειδοποίησε επίσης ότι “πρέπει να υπάρξει Παλαιστινιακή Αρχή- πρέπει να υπάρξει ένας δρόμος προς ένα παλαιστινιακό κράτος“, μία δήλωση που επαναλαμβάνει την πεποίθηση της κυβέρνησής του ότι οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι στη Γάζα δεν υποστηρίζουν τη Χαμάς, η οποία ελέγχει αυτό το κομμάτι γης για περισσότερα από 16 χρόνια.

“Ο κ. Μπάιντεν πιστεύει ότι έχει την ηθική εξουσία εδώ”, δήλωσε ο Thomas R. Nides, ο οποίος διετέλεσε πρεσβευτής του Τζο Μπάιντεν στο Ισραήλ μέχρι την παραίτησή του το καλοκαίρι. “Έχει υπερασπιστεί το κράτος του Ισραήλ. Πιστεύει ότι έχουν δίκιο να διαλύουν τη Χαμάς. Αλλά θέλει να δείξει ότι υπερασπίζεται και την ανθρωπότητα”.

Το αποτέλεσμα είναι ότι με την επίσκεψη Μπάιντεν στο Ισραήλ κερδίζεται χρόνος. Η παραμονή Αμερικανών αξιωματούχων στην Ιερουσαλήμ αναγκάζει τους Ισραηλινούς αξιωματούχους να συνεχίσουν να συζητούν τα σχέδιά τους. Υποθέτοντας ότι ο Λευκός Οίκος θέτει ως όρο για την έλευση του Προέδρου την καθυστέρηση της εισβολής, η επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν εκεί θα μπορούσε να δώσει στους Ισραηλινούς λίγο περισσότερο χρόνο για να προετοιμαστούν για οποιαδήποτε επιχείρηση αλλά και να επιτρέψει σε περισσότερους κατοίκους της Γάζας να εκκενώσουν το έδαφος.

Τα μηνύματα της επίσκεψης Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή

Στις επαφές του με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, με τον οποίο διατηρεί ψυχρές σχέσεις, ο Αμερικανός πρόεδρος θέλει να πετύχει την παράδοση της ανθρωπιστικής βοήθειας στον αποκλεισμένο θύλακα.

Στην Ιορδανία θα χρειαστεί να λάβει κυρίως από την επιφυλακτική Αίγυπτο τη διαβεβαίωση ότι θα ανοίξει, έστω και προσωρινά, τα σύνορά της για τους αμάχους που προσπαθούν να γλιτώσουν από τον πόλεμο. Περίπου ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιοι έχουν ήδη εκτοπιστεί προς τη νότια Λωρίδα της Γάζας.

Με την περιοδεία του στη Μέση Ανατολή ο Αμερικανός πρόεδρος, ο αρχηγός του ισχυρότερου στρατού στον κόσμο, θέλει επίσης να στείλει ένα μήνυμα αποτροπής στην Τεχεράνη και τη φιλοϊρανική Χεζμπολάχ.

“Είμαστε οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, προς Θεού, το ισχυρότερο έθνος (…) στην ιστορία του κόσμου. Μπορούμε να στηρίξουμε” την Ουκρανία και το Ισραήλ ταυτόχρονα, δήλωσε ο Μπάιντεν την Κυριακή στο τηλεοπτικό δίκτυο CBS.

Ο Μπάιντεν βασίζεται επίσης στις διπλωματικές ικανότητές του: σε μισό αιώνα πολιτικής καριέρας, ο Δημοκρατικός πρόεδρος έχει σχηματίσει, δικαίως ή αδίκως, την πεποίθηση ότι μπορεί να επιλύσει ακόμη και τα πιο περίπλοκα προβλήματα με τις προσωπικές επαφές του.

Επί της ουσίας, δεν είναι ο απόλυτος κυρίαρχος της κατάστασης: κάθε πρόσθετη βοήθεια στο Ισραήλ θα πρέπει να επικυρωθεί από το Κογκρέσο, το οποίο επί του παρόντος έχει παραλύσει καθώς οι σκληροπυρηνικοί του Ρεπουμπλικανικού κόμματος προσπαθούν να επιβάλουν έναν δικό τους στην προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Ο Μπάιντεν, που ταυτόχρονα διεξάγει και προεκλογική εκστρατεία ενόψει των εκλογών του 2024, δεν επιτρέπεται να δείξει ούτε ίχνος αδυναμίας, πολύ περισσότερο όταν οι ΗΠΑ μετρούν ήδη 30 νεκρούς μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Παράλληλα, σε μια χώρα βαθιά διχασμένη, φοβάται μια έκρηξη βίας και εγκλημάτων μίσους τόσο κατά των Εβραίων όσο και κατά των μουσουλμάνων. Την Κυριακή, ένας ηλικιωμένος άνδρας μαχαίρωσε μέχρι θανάτου ένα 6χρονο αγόρι μουσουλμανικής οικογένειας κοντά στο Σικάγο, σε ένα έγκλημα που χαρακτηρίζεται από την αστυνομία «ρατσιστικό» και συνδεόμενο με τον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς.