Οι κινήσεις Ερντογάν δείχνουν πρόωρες κάλπες το 2018

Του Γιώργου Σκαφιδά

Επισήμως, οι αρμόδιοι επιμένουν να το διαψεύδουν. Ανεπισήμως ωστόσο, οι φήμες οργιάζουν. Το ενδεχόμενο διεξαγωγής πρόωρων εκλογών στην Τουρκία επιστρέφει εμφατικά στο προσκήνιο, ρίχνοντας τη σκιά του πάνω από τις (γεω)πολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη τουρκική γειτονιά. Ό,τι γίνεται στο προεδρικό «σαράι» του Ερντογάν στην Άγκυρα, δεν μένει άλλωστε στην Άγκυρα. Αντιθέτως, ειδικά από το 2013 και μετά, «εξάγεται» υπό μορφή κρίσεων προς τη Συρία, την Κύπρο και το Αιγαίο, με τις «αυτοκρατορικές» βλέψεις του Τούρκου προέδρου να ναρκοθετούν τις σχέσεις του με όλους τους γείτονες.

Οι επόμενες τουρκικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2019: για το Μάρτιο οι δημοτικές, και για το Νοέμβριο οι βουλευτικές/προεδρικές.

Πληθαίνουν, ωστόσο, οι ενδείξεις ότι θα μπορούσαν να διεξαχθούν μέσα στο δεύτερο μισό του 2018.

Η Μεράλ Ακσενέρ, ηγέτιδα του δεξιού «Καλού Κόμματος» (İYİ Parti), προβλέπει ότι οι εκλογές θα γίνουν τον ερχόμενο Ιούλιο, για να συμπέσουν με την επέτειο συμπλήρωσης δύο ετών από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

Η Περβίν Μπουλντάν από την άλλη, νέα συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού HDP, διαμηνύει ότι η παράταξή της έχει προετοιμαστεί για πρόωρες κάλπες «τον Ιούλιο ή το φθινόπωρο».

Στο ίδιο πλαίσιο, έγκυροι Τούρκοι αναλυτές ανιχνεύουν σειρά από δυνητικά προεκλογικούς οιωνούς στην κεντρική πολιτική σκηνή της γείτονος. Όταν ο Ερντογάν αναφέρθηκε μάλιστα προ ημερών στο «καυτό καλοκαίρι» που έρχεται, κάποιοι υποστήριξαν ότι εκείνος μιλούσε περισσότερο πολιτικά, παρά στρατιωτικά.

Στο μέτωπο της οικονομίας, το καθεστώς Ερντογάν εσχάτως μοιράζει «δωράκια» υπό μορφή κινήτρων προς αγρότες και κτηνοτρόφους (για να κρατηθούν χαμηλά οι τιμές των σχετικών προϊόντων στην εγχώρια αγορά), «ανανεώνει» τις ορισμένου χρόνου συμβάσεις σχεδόν ενός εκατομμυρίου εργαζομένων και παράλληλα, δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης μέσα από φαραωνικά έργα υποδομών (όπως είναι το τρίτο αεροδρόμιο της Κων/πολης που αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί τον ερχόμενο Οκτώβριο ή το νέο κανάλι «Kanal Istanbul» που οδεύει προς υλοποίηση).

Στο στρατιωτικό μέτωπο, η τρέχουσα τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία αποδεικνύεται ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των εθνικιστών ψηφοφόρων, όπως άλλωστε και οι εσχάτως αναβαθμισμένες τουρκικές προκλήσεις σε κυπριακή ΑΟΖ και Αιγαίο. Με δεδομένο μάλιστα, ότι εθνικιστές ψηφοφόροι υπάρχουν σε σχεδόν όλα τα μεγάλα τουρκικά κόμματα, ο Ερντογάν επενδύει στην εθνικιστική ψήφο γνωρίζοντας ότι έτσι μπορεί να αντλήσει δύναμη από όλες τις άλλες παρατάξεις, αποδυναμώνοντας ή ακόμη και απορροφώντας κάποιες από αυτές.

Τους εθνικιστές του Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP) τους έχει ήδη απορροφήσει. Ερντογάν και Μπαχτσελί επισημοποίησαν προ ημερών την εκλογική τους συμπόρευση (με το ΜHP όμως να διατηρεί παράλληλα και την κομματική του υπόσταση για να μπορεί στο μέλλον να συνεχίσει να λαμβάνει την προβλεπόμενη κρατική χρηματοδότηση). Πληροφορίες θέλουν και άλλα μικρότερα εθνικιστικά κόμματα, όπως είναι για παράδειγμα το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (BBP), να ακολουθούν την πορεία του MHP, μπαίνοντας στον εκλογικό συνασπισμό υπό τον Ερντογάν με την ελπίδα να εξασφαλίσουν ως αντάλλαγμα ολίγες έδρες στο επόμενο κοινοβούλιο.

Η Τουρκία ξεχωρίζει ως η χώρα με το υψηλότερο παγκοσμίως όριο (10%) για την είσοδο μιας παράταξης στο κοινοβούλιο. Εάν, όμως, μια παράταξη ενταχθεί σε έναν εκλογικό συνασπισμό, το εν λόγω όριο ισχύει… μόνο για τον συνασπισμό.

Για κόμματα όπως το MHP και το BBP που δεν πιάνουν το όριο, η συμπόρευση με τον Ερντογάν (και η άνευ όρων παράδοση στο έλεος του «σουλτάνου») αποτελεί πλέον… μονόδρομο.

Όσο για τις απολυταρχικές διαθέσεις του Τούρκου προέδρου, αυτές αποτυπώνονται πλήρως στο σχέδιο για την αλλαγή του εκλογικού νόμου που κατέθεσαν προ ημερών AKP και MHP. Σύμφωνα με το εν λόγω σχέδιο, οι Αρχές θα μπορούν στο μέλλον να παίρνουν τις κάλπες με τα ψηφοδέλτια και να τις «μεταφέρουν» αλλού «για λόγους ασφαλείας», ενώ όλα τα ασφράγιστα δελτία στο εξής θα γίνονται δεκτά ως έγκυρα. Όσο για τους επικεφαλής των επιτροπών καταμέτρησης στα εκλογικά κέντρα, αυτοί στο μέλλον δεν θα επιλέγονται από τις παρατάξεις όπως γινόταν μέχρι πρότινος, αλλά μόνο από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK).

Ο Γκιουλ ξανά στο παιχνίδι

Υπάρχει ένα μικρό, ισλαμιστικών καταβολών, κόμμα στην Τουρκία, το επονομαζόμενο Κόμμα της Ευδαιμονίας (Saadet Partisi), που αν και δραστηριοποιείται από το 2001, δεν έχει ποτέ του ξεπεράσει το 2,5% σε βουλευτικές εκλογές. Ο σημερινός υπουργός Πολιτισμού της Τουρκίας και πρώην αντιπρόεδρος της χώρας, Νουμάν Κουρτουλμούς, προέρχεται χαρακτηριστικά από τις τάξεις της εν λόγω παράταξης της οποίας μάλιστα είχε διατελέσει και πρόεδρος. Πίσω στο παρόν ωστόσο, επιφανείς Τούρκοι δημοσιογράφοι, όπως είναι για παράδειγμα ο Μουσταφά Ακιόλ, σπεύδουν να παρουσιάσουν το Κόμμα της Ευδαιμονίας ως δυνητική «μαγιά» για τη διαμόρφωση ενός νέου συντηρητικού πολιτικού πόλου, ανταγωνιστικού προς τον Ερντογάν, στο δρόμο προς τις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Κυκλοφορούν, μάλιστα, ακόμη και φήμες που θέλουν τον πρώην πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ να ενώνει τις δυνάμεις του με την παράταξη Saadet ως υποψήφιος για την προεδρία ενάντια στον Ερντογάν. Για την ιστορία, αξίζει να σημειωθεί ότι το Κόμμα της Ευδαιμονίας είχε στηρίξει το «όχι» στο δημοψήφισμα του Απριλίου του 2017, παίρνοντας θέση ενάντια στον Ερντογάν στον οποίο ασκεί ολοένα εντονότερη κριτική το τελευταίο διάστημα.

(Φωτογραφία: Murat Cetinmuhurdar/Pool via AP)

Πηγή: ΕΘΝΟΣ