Οι σοκαριστικοί αριθμοί των πλαστικών στις θάλασσες – Τι κάνει η Ε.Ε. για να τα μειώσει

“Το 2050 η θάλασσα θα έχει περισσότερο πλαστικό απ’ ότι ψάρια”. Αυτό δήλωσε τον περασμένο Ιανουάριο ο Ευρωβουλευτής του “Κόσμος” Πέτρος Κόκκαλης, μιλώντας στην Επιτροπή Περιβάλλοντος.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται η εν λόγω εκτίμηση, η οποία δεν αποτελεί κάποια προσωπική άποψη, αλλά μία επίσημη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως και αρκετών ερευνητών, η οποία βασίζεται σε έναν επιστημονικό υπολογισμό λαμβάνοντας υπόψη τα ετήσια αριθμητικά δεδομένα της θαλάσσιας ρύπανσης.

Οι επιπτώσεις της κουλτούρας να πετάμε τα πλαστικά μετά την πρώτη τους χρήση, όπως και αυτές της υπεραλίευσης είναι αισθητές στους ωκεανούς, στα ζώα της θάλασσας και -φυσικά- στον άνθρωπο.

Τα πλαστικά μιας χρήσης είναι η μεγαλύτερη ομάδα απορριμμάτων στις ακτές: Προϊόντα όπως πλαστικά μαχαιροπίρουνα, πλαστικά μπουκάλια, γόπες από τσιγάρα και μπατονέτες αποτελούν σχεδόν το 50% των εκατομμυρίων απορριμμάτων που μολύνουν καθημερινά τη θάλασσα.

Κι αν θέλετε να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, αρκεί να αναφέρουμε πως σχεδόν 5 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς. Μόνο στις ελληνικές θάλασσες υπολογίζεται ότι καταλήγουν 11.500 τόνοι πλαστικών ετησίως.

Οι αριθμοί της θαλάσσιας ρύπανσης στο Infographic του NEWS 24/7:

Τι κάνει η Ε.Ε. για να μειώσει τη ρύπανση των θαλασσών

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησε το νομοθετικό του έργο πάνω στο θέμα από το 2018, εγκρίνοντας νόμο σχετικά με την απαγόρευση των πλαστικών μίας χρήσης, όπως τα πιάτα, τα μαχαιροπήρουνα, τα καλαμάκια και οι μπατονέτες. Το πλαίσιο ορίστηκε να τεθεί σε ισχύ από το 2021.

Παράλληλα, τέθηκε ως στόχος για τα κράτη μέλη η συλλογή 90% πλαστικών μπουκαλιών μέχρι το 2029, προσθέτοντας πως αυτά θα πρέπει να προέρχονται τουλάχιστον κατά 25% από ανακυκλωμένο υλικό μέχρι το 2025 και 30% μέχρι το 2030.

Η συμφωνία ενίσχυσε την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», εισάγοντας καθεστώς αυξημένης ευθύνης για τους παραγωγούς, εντάσσοντας σε αυτό το νέο καθεστώς και τα αλιευτικά εργαλεία Να σημειωθεί εδώ ότι τα αλιευτικά είδη αντιπροσωπεύουν το 27 % των θαλάσσιων απορριμμάτων.

Δύο χρόνια αργότερα, σε σχετικό ψήφισμα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε τη λήψη μέτρων για την άμεση μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής περισσότερων περιορισμών όσον αφορά τα πλαστικά μιας χρήσης και της αύξησης της χρήσης αλιευτικού εξοπλισμού που κατασκευάζεται με βιώσιμα υλικά.

Ως επιμέρους στόχοι τέθηκαν η αύξηση της συλλογής, της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης στην αλιεία και στις υδατοκαλλιέργειες, προσθέτοντας στα υλικά που πρέπει να καταργηθούν και το διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ) που βρίσκεται στα αλιευτικά προϊόντα.

Πόσα μικροπλαστικά “τρώμε” κάθε χρόνο

Σε εκείνη τη διαδικασία, το Κοινοβούλιο ανέφερε πως τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά, «συνιστούν σοβαρή απειλή για πολλά θαλάσσια είδη», καθώς και για τους αλιείς και τους καταναλωτές. Σημείωσε , δε, ότι ο μέσος καταναλωτής οστρακοειδών της Μεσογείου καταπίνει περίπου 11.000 θραύσματα πλαστικού κάθε χρόνο, εκτιμώντας επίσης ότι ο τομέας της αλιείας θα χάσει μεταξύ 1% και 5% των εσόδων του λόγω της θαλάσσιας ρύπανσης.

Παράλληλα, δεδομένου ότι τα απόβλητα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας αντιπροσωπεύουν πολύ υψηλό ποσοστό των θαλάσσιων απορριμμάτων, το ΕΚ κάλεσε την ΕΕ να επιταχύνει την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας στον εν λόγω τομέα, καταργώντας σταδιακά το διογκωμένο πολυστυρένιο και βελτιώνοντας τα συστήματα συλλογής και ανακύκλωσης των θαλάσσιων αποβλήτων.

Τέλος, το ΕΚ ζήτησε ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για τη σημαντική μείωση της χρήσης πλαστικών υλών και την αντιμετώπιση της ρύπανσης των ποταμών, των υδάτινων ρευμάτων και των ακτών, τονίζοντας ότι το 80% των θαλάσσιων αποβλήτων προέρχεται από την ξηρά.