Όσα μας έμαθε η Ασία για την επιστροφή στην κανονικότητα

Εκτενής έρευνα του περιοδικού Time αναδεικνύει το ασιατικό μοντέλο για την καταπολέμηση του κορονοϊού και το άνοιγμα της κοινωνίας σε συνάρτηση με την οικονομική της οχύρωση, συγκρίνοντας και αντιπαραβάλλοντας την προσπάθεια του υπόλοιπου κόσμου για επιστροφή στη νέα κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα και τους κινδύνους που αυτή ελλοχεύει: Από τη μία ο αντίκτυπος στην οικονομία και η ανάγκη για άμεση ρευστότητα, από την άλλη το ρίσκο για νέα έξαρση της πανδημίας.

Οι επιλογές που έκαναν ή δεν έκαναν οι ασιατικές χώρες θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα καλό μάθημα για τον υπόλοιπο πλανήτη, στο κρίσιμο μεταβατικό στάδιο της επιστροφής στη νέα πραγματικότητα.

Η Ασία της επόμενης μέρας

Εδώ και μερικές εβδομάδες, οι δρόμοι σε Πεκίνο, Σανγκάη, στις μεγαλύτερες πληθυσμιακά και οικονομικά πόλεις της Κίνας, σφύζουν και πάλι από ζωή. Μετά από ένα σκληρό και ασύγκριτο τρίμηνο “lockdown” που ξεκίνησε και κορυφώθηκε στη Γουχάν, η κυβέρνηση άναψε το πράσινο φως για την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία και το άνοιγμα των επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα, με την… ευλογία του προέδρου Σι Τζινπίνγκ που τόνισε την ανάγκη για επαναλειτουργία της οικονομίας, με το αρκετά αισιόδοξο μήνυμα ότι: “Οι μεγαλύτερες πρόοδοι έχουν έρθει μετά από μεγάλες καταστροφές”.

Αρκετά από τα βήματα της Ασίας και δη της Κίνας για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, όπως η οικοδόμηση νέων νοσοκομείων κατά τον περασμένο Φεβρουάριο αποτέλεσαν τα… χνάρια που ακολούθησαν αρκετές χώρες του κόσμου, όταν ο ιός εξαπλώσθηκε σε παγκόσμια εμβέλεια. Οι κοινωνικές αποστάσεις, τα τεστ και η ενίσχυση του συστήματος υγείας ήταν το τρίπτυχο του ασιατικού μοντέλου που κλήθηκε πρώτο να αντιμετωπίσει τη νόσο.

Παρά το γεγονός ότι η μάχη με την πανδημία μαίνεται, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα των κρατών που έχουν ήδη στραφεί και εστιάσει στην αναγέννηση και ενίσχυση της οικονομίας τους, στη σκιά και των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για συρρίκνωση του παγκόσμιου ΑΕΠ (3%) που αν συνεχιστεί μέχρι το 2021 θα μπορούσε να προκαλέσει την μεγαλύτερη οικονομική ύφεση μετά τη “Μεγάλη Ύφεση” του 1929, την ώρα που ήδη η οικονομία των ΗΠΑ έχει ήδη γνωρίσει ένα αδυσώπητο χτύπημα, με συρρίκνωση (4,8) και εκτίναξη της ανεργίας.

Το παράδειγμα της Νότιας Κορέας

Την ώρα που η επιστροφή στη νέα κανονικότητα και η άρση περιοριστικών μέτρων σκιαγραφούν και σηματοδοτούν την επόμενη μέρα, με τις “φωνές” και τις διαμαρτυρίες σε αρκετές χώρες ενάντια στα περιοριστικά μέτρα να πληθαίνουν, οι φόβοι για νέα εξάπλωση του ιού και ακόμη μεγαλύτερη κατάρρευση της οικονομίας κορυφώνονται.

Όσα κράτη στοχεύουν στον συνδυασμό της προστασίας της δημόσιας υγείας και της οικονομικής ανάκαμψης θα μπορούσε να βρει ένα καλό πρότυπο στη Νότια Κορέα. Παρά το γεγονός ότι το πρώτο της κρούσμα ανακοινώθηκε μία μόλις ημέρα πριν από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών, η κυβέρνηση είχε τον τρόπο να ελέγξει την εξάπλωση και να κρατήσει σε χαμηλό επίπεδο τις περιπτώσεις κορονοϊού. Πώς; Με την ενίσχυση του συστήματος Υγείας και την πραγματοποίηση χιλιάδων τεστ, στα οποία υποβλήθηκαν πάνω από μισό εκατομμύριο Κορεάτες.

Παράλληλα, η κυβέρνηση παρείχε δωρεάν εφαρμογές σε smartphones και μηνύματα έκτακτης ανάγκης, διευκολύνοντας την ιχνηλάτηση και την απομόνωση κρουσμάτων, με τα νοσοκομεία να εστιάζουν στις πιο σοβαρές περιπτώσεις. Σε μόλις 20 μέρες, η Ν. Κορέα είχε ισοπεδώσει την επιδημική καμπύλη, χωρίς να χρειαστεί μάλιστα η επιβολή ακραίων περιοριστικών μέτρων, όπως αυτά της Κίνας. Οι πολίτες βέβαια κλήθηκαν να δεχτούν μία σειρά μέσω παρακολούθησης που θα μπορούσαν κάλλιστα να θεωρηθούν ως προσβλητικά της ελευθερίας, των δικαιωμάτων και των προσωπικών τους δεδομένων, αφού χρησιμοποιήθηκαν, κάμερες ασφαλείας, δεδομένα κινητών και πιστωτικών καρτών ώστε να εντοπιστούν μολυσμένα άτομα.

Αποτέλεσμα αυτών; Η ταχεία και αποφασιστική δράση μείωσε και την οικονομική κρίση που υπέστη η χώρα. Αντίθετα, οι ΗΠΑ δεν δείχνουν να μπορούν να ακολουθήσουν αυτό το μοντέλο, αφού τα συστήματα ιχνηλάτισης είναι πολύ περιορισμένα σε σχέση με αυτά της Ν. Κορέας. Αυτή τη στιγμή, οι πολιτείες της Αμερικής διαθέτουν λιγότερους ιχνηλάτες από όσους διέθετε μόνο η Γουχάν!

Ο κίνδυνος της βιασύνης

Ανάλογα τέτοια αποτελεσματικά μέτρα πήραν και άλλες ασιατικές χώρες, έχοντας επιτυχημένη αρχικά αντίδραση στην εξάπλωση του ιού, χωρίς όμως την ανάλογη συνέχεια.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σιγκαπούρης που αντέδρασε γρήγορα στην πρώτη φάση του κορονοϊού χρησιμοποιώντας ξενοδοχεία και βάζοντας σε καραντίνα όσους έφταναν στη χώρα, επιλογή που αρχικά επιδοκιμάστηκε, στη συνέχεια όμως αποδείχτηκε καταστροφική, αφού η συνύπαρξη πολλών εργαζομένων μειονοτικών ομάδων σε κοινόχρηστους χώρους έφερε αύξηση των κρουσμάτων της τάξεως του 250%!

Άλλο γνωστό αντιπαράδειγμα ήταν το νησί Χοκάιντο. Εκεί, παρά τα γρήγορα αντανακλαστικά και την αποφασιστικότητα που έδειξαν οι αρχές, η ανάγκη για άμεση ανάκαμψη και εκ νέου λειτουργία της οικονομίας, σε συνδυασμό με τις πιέσεις των επιχειρηματιών για γρήγορο άνοιγμα, έφερε νέα έξαρση μέσα σε διάστημα μικρότερου του ενός μήνα.

Το κομβικό ερώτημα πριν από κάθε απόφαση

Είναι προφανές ότι οι οικονομικές υπερδυνάμεις, όπως η κινεζική, δεν διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο αφού οι οικονομικές πληγές της πανδημίας είναι μικρότερες και η ανάγκη για επιστροφή στην κανονικότητα ελεγχόμενη. Εδώ φυσικά θα πρέπει να τονιστεί και η συμμόρφωση των πολιτών σε ακραία περιοριστικά μέτρα, σε συνδυασμό με τη συγκατάθεσή τους σε κάθε μέσο παρακολούθησης.

Το ερώτημα που θα πρέπει να απαντήσουν οι περισσότερες χώρες είναι πώς θα φαίνεται η ανάκαμψη και η επιστροφή στη νέα κοινωνικοοικονομική κανονικότητα στην μετά-κορονοϊού εποχή και πόσο έτοιμες είναι να αντέξουν τις οικονομικές απώλειες.

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι αυτό της Νέας Ζηλανδίας. Η αραιοκατοικημένη χώρα των 5 εκατομμυρίων κατοίκων κατάφερε να ισοπεδώσει την καμπύλη χάρη στη χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα που, σε συνδυασμό με αυστηρά μέτρα, την επανέφεραν γρήγορα στη νέα πραγματικότητα, η οποία, όμως, περιελάμβανε και σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία λόγω της πτώσης του τουρισμού.

Όσο για την Κίνα; Η οικονομία της γνώρισε πτώση του ΑΕΠ της τάξεως του 6,8% το πρώτο τετράμηνο του 2020, γνωρίζοντας ότι οι οικονομικές πληγές θα κρατήσουν για κάποιο σεβαστό διάστημα, έχοντας απρόβλεπτες επιπτώσεις. Στην κρίση του 2008 πάντως, είχε επενδύσει στην ανάκαμψη μέσω των υποδομών, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει “συνταγή της επιτυχίας, αλλά που για την ώρα το Πεκίνο φαίνεται να μην διατίθεται να ακολουθήσει.

Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει την παροχή ρευστότητας στις αγορές των ομολόγων και τα δάνεια στις μικρές επιχειρήσεις, ενώ οι εκτιμήσεις των αναλυτών λένε ότι πρέπει να δαπανηθούν μέχρι και 4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025.

Το άρθρο του Time υποστηρίζει πως, αν και ακόμη είναι νωρίς να προβλεφθεί, το οικονομικό τοπίο θα διαφοροποιηθεί και το μέλλον των αμερικανικών επιχειρήσεων, εκτός από αβέβαια, είναι και άμεσα εξαρτώμενο από τις επιλογές του σήμερα.