Όσα περιμένει η Τουρκία από τη νέα θητεία του Τραμπ – Η προνομιακή σχέση με τον Ερντογάν

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν ένας από τους πρώτους ηγέτες παγκοσμίως που έσπευσε να τηλεφωνήσει στον Ντόναλντ Τραμπ για να του δώσει συγχαρητήρια για την επιστροφή του στο Λευκό Οίκο. Στη δημόσια τοποθέτησή του παράλληλα δεν δίστασε να αποκαλέσει τον Τραμπ “φίλο”.

Ολα αυτά αποτυπώνουν την ικανοποίηση, ίσως και έναν συγκρατημένο ενθουσιασμό για το γεγονός ότι ο Αμερικανός μεγιστάνας αναλαμβάνει και πάλι τα ηνία των ΗΠΑ. Εχει, πράγματι, η Τουρκία λόγους να αισθάνεται ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών ή όχι; Η απάντηση, προφανώς, δεν είναι μονολεκτική. Ούτε απόλυτη.

Εν αρχή, σύμφωνα με την οπτική του newarab.com είναι η σύγκριση με την προηγούμενη κατάσταση στο Λευκό Οίκο. Με την κυβέρνηση Μπάιντεν, η Τουρκία είχε προβλήματα, πολλών ειδών. Δυσκολίες στο να εξασφαλίσει ενίσχυση της πολεμικής της αεροπορίας με F-35, όξυνση των περιφειακών συγκρούσεων σε περιοχές που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Αγκυρα και μία σχετική …ψυχρότητα. Ο Μπάιντεν δεν επισκέφθηκε ποτέ την Τουρκία κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Είναι λογικό ότι η πυροδότηση του πολέμου στη Μέση Ανατολή, τον οποίο οι ΗΠΑ συντηρούν μέσα από την απρόσκοπτη στρατιωτική ενίσχυση του Ισραήλ, κάνει τους γείτονες να μην αισθάνονται καθόλου άνετα. Ο Ερντογάν έχε πάρει καθαρά το μέρος της Παλαιστίνης, δεν διστάζει να συναντάνται με ηγετικά κλιμάκια της Χαμάς και εκφράζεται πολύ σκληρά για το Ισραήλ και για τον Νετανιάχου προσωπικά.

Συνεπώς η Τουρκία έχει λόγους να πιστεύει πως αν πράγματι ο Τραμπ προωθήσει μία γρήγορη λύση στο παλαιστινιακό, αρχικά με κατάπαυση του πυρός, τότε ίσως απαλλαχθεί από ένα μεγάλο πονοκέφαλο ο οποίος την αναγκάζει να ξοδεύει μεγάλες ποσότητες πολιτικού και διπλωματικού κεφαλαίου.

Επίσης, το γεγονός ότι η σχέση του Τραμπ με το ΝΑΤΟ είναι “χαλαρή” (δεν ενθουσιάζεται ιδιαίτερα ο μεγιστάνας με τη συμμαχία και τις συμβατικές υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη συμμετοχή σ’ αυτή) μπορεί να ωθήσει την Τουρκία σε ακόμη πιο “τολμηρές” κινήσεις εντός των κόλπων της. Ηδη για την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η Αγκυρα έβαλε έναν σωρό από εμπόδια, έχοντας στο Λευκό Οίκο τον Μπάντεν. Με τον Τραμπ στο τιμόνι της υπερδύναμης, οι Τούρκοι θεωρούν ότι θα έχουν μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών.

Επειτα, είναι και η προσωπική σχέση που “έχτισαν” ο Ερντογάν με τον Τραμπ από την προηγούμενη θητεία του δεύτερου στο Λευκό Οίκο. Αμφότεροι δεν δίνουν μεγάλη σημασία στην κριτική που τους γίνεται. Αμφότεροι, παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους, είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι. Ο Ερντογάν λατρεύει τα επιχειρηματικά ντιλ και ο Τραμπ στην περίοδο 2017-2021 ” κάλυπτε τον Τούρκο πρόεδρο με κινήσεις που είχαν μάλιστα οσμή σκανδάλου.

Κρατήστε εδώ και κάτι άλλο: Ο Ερντογάν γνωρίζεται πολύ καλά με τον Ελον Μασκ ο οποίος, όπως όλα δείχνουν, θα αναλάβει να παίξει κομβικό ρόλο στην κυβέρνηση Τραμπ. Ο πρόεδρος της Τουρκίας έτσι και αλλιώς δεν έχει κρύψει ποτέ την αδυναμία του στις νέες τεχνολογίες οι οποίες μπορούν να αλλάξουν επίπεδο στη χώρα του και ιδιαίτερα στις ένοπλες δυνάμεις της.

Τα “αγκάθια”

Από την άλλη πλευρά βέβαια υπάρχουν ζητήματα που προκαλούν προβληματισμό στους επιτελείς της Αγκυρας. Το κυριότερο εξ αυτών έχει να κάνει με τις σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν. Η Τουρκία έχει προνομιακές εμπορικές σχέσεις με την Τεχεράνη και δεν ασπάζεται τις δυτικές ανησυχίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του ιρανικού καθεστώτος. Κατά την προηγούμενη θητεία του όμως ο Τραμπ έκανε ότι περνούσε από το χέρι του για να τινάξει στον αέρα τις αμερικανοπερσικές σχέσεις αποσύροντας τις ΗΠΑ από τη συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά. Η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο να χαλάσει τις σχέσεις της με το Ιράν.

Επίσης, η Αγκυρα δεν μπορεί να είναι σε καμία περίπτωση σίγουρη ότι η νέα κυβέρνηση Τραμπ θα δουλέψει προς την κατεύθυνηση της εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν κρύβει τη…λατρεία του για το Ισραήλ. Κατά την προηγούμενη θητεία του μάλιστα προχώρησε σε μία κίνηση που μέχρι τότε έμοιαζε αδιανότητη. Μετέφερε την πρεσβεία των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ προκαλώντας την οργή των Παλαιστίνιων. Η Τουρκία είχε καταδικάσει την ενέργεια. Το ίδιο θα κάνει και τώρα σε οποιαδήποτε κίνηση των ΗΠΑ που πιθανώς θα “κλείνει” το μάτι στο Ισραήλ για συνέχιση του πολέμου. Ο Ερντογάν έχει μιλήσει ήδη για “γενοκτονία που διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα“.

Υπάρχει, τέλος, και το κουρδικό ζήτημα που περνάει μέσα από τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Συρία. Ποια πολιτική θα ακολουθήσει ο Τραμπ για τις πολιτοφυλακές του YPG για παράδειγμα δεν είναι ακόμα σαφές. Η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει ότι όσες ομάδες Κούρδων, συνδέονται, κατά την άποψή της, με το PKK, βρίσκονται στο στόχαστρό της. Δεν μπορεί να κάνει “εκπτώσεις” έστω και αν προσφάτως η τουρκική κυβέρνηση πραγματοποίησε ανοίγματα στους Κούρδους αναζητώντας συμμάχους για μία πιθανή αναθεώρηση του Συντάγματος (που θα εξασφαλίσε μία ακόμη προεδρική θητεία για τον Ερντογάν). Κάθε “φιλική” κίνηση των ΗΠΑ σε ριζοσπαστικές κουρδικές ομάδες, θα βρει την Τουρκία απέναντι.

Συμπέρασμα: Η νέα εποχή Τραμπ στο Λευκό Οίκο κάθε άλλο παρά αδιάφορη αφήνει την Τουρκία. Η συνέχεια επί του πεδίου…