Ουκρανία: Τα 4 σημεία του σχεδίου Ζελένσκι για τον τερματισμό του πολέμου

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε την Τρίτη ότι έχει ένα νέο σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Ουκρανός πρόεδρος το παρουσίασε σε γενικές γραμμές, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος από την πλευρά του επανέλαβε την Τετάρτη ότι δεν τον ενδιαφέρει η υιοθέτηση μιας διπλωματικής λύσης.

Η άρνηση αυτή σημαίνει ότι το σχέδιο του Ζελένσκι δεν αποτελεί ρεαλιστικό πλαίσιο για τον άμεσο τερματισμό του πολέμου. Ωστόσο, πρόκειται για ένα χρήσιμο έγγραφο που περιγράφει ένα σενάριο για το πώς θα μπορούσε να τελειώσει ο πόλεμος — και φαίνεται να αποτελεί σιωπηρή παραδοχή ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να τερματίσει τη σύγκρουση διά της βίας.

Ο Ζελένσκι περιέγραψε τα τέσσερα στοιχεία του σχεδίου ως εξής:

• Συνέχιση των επιχειρήσεων στο Κουρσκ της Ρωσίας, μετά την πρόσφατη εισβολή της Ουκρανίας στην περιοχή  — τα στρατεύματα μπήκαν στην περιοχή στις αρχές Αυγούστου και τώρα κατέχουν πάνω από 500 τετραγωνικά μίλια εδάφους, σε μια προσπάθεια να αποσπάσουν τις ρωσικές δυνάμεις από την πρώτη γραμμή στην ανατολική Ουκρανία.
• Ασφάλεια — ένα στοιχείο του σχεδίου που πιθανόν αναφέρεται στην ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Λήψη ενός «ισχυρού πακέτου» — πιθανώς αναφέρεται σε όπλα — το οποίο θα πιέσει τη Ρωσία να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις. Η Ουκρανία έχει ζητήσει περισσότερα όπλα από τους συμμάχους της.
• Προώθηση μίας οικονομικής συνιστώστας — παρόλο που και αυτό το κομμάτι του σχεδίου παραμένει ασαφές, είναι πιθανόν να αναφέρεται σε οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Η έμφαση στα όπλα, την ασφάλεια και το Κουρσκ φαίνεται να υποδηλώνει ότι ο στόχος του σχεδίου είναι να εξαναγκαστεί η Ρωσία να “καθίσει” στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μέσω της συνέχισης στρατιωτικών ενεργειών. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι σκοπεύει να παρουσιάσει το σχέδιο στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, τον Σεπτέμβριο, όταν θα παραστεί στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και στους υποψηφίους για την προεδρία, Αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις και πρώην Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

«Η επιτυχία αυτού του σχεδίου εξαρτάται από τον Μπάιντεν», δήλωσε ο Ζελένσκι την Τρίτη, αναγνωρίζοντας φαινομενικά τον ρόλο των ΗΠΑ και των συμμάχων του ΝΑΤΟ στη διατήρηση του εφοδιασμού της Ουκρανίας με όπλα. «Θα δώσουν ό,τι περιλαμβάνει αυτό το σχέδιο ή όχι; Θα είμαστε ελεύθεροι να χρησιμοποιήσουμε ό,τι είναι αναγκαίο γι’ αυτό το σχέδιο ή όχι;»

Ενώ ο Ζελένσκι συζητούσε το σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου, η Ρωσία εξαπέλυσε πολλαπλές αεροπορικές επιθέσεις κατά στόχων στη νοτιοανατολική και κεντρική Ουκρανία. Αυτές οι επιθέσεις σκότωσαν τουλάχιστον δύο άτομα σε ξενοδοχείο στο Κριβίι Ριχ, και στόχευσαν σχεδόν τις μισές περιφέρειες της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων του Κιέβου και της Ζαπορίζια, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ευρώπης.

Δύσβατη η πορεία προς την ειρήνη

Ο δρόμος προς την ειρήνη φαίνεται πως περιλαμβάνει, όμως, πολλά εμπόδια με το κυριότερο όλων να είναι η κατηγορηματική άρνηση της Ρωσίας για μια διπλωματική λήξη των εχθροπραξιών.

«Το θέμα των διαπραγματεύσεων αυτή τη στιγμή έχει ουσιαστικά χάσει τη σημασία του», δήλωσε την Τρίτη ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, επαναλαμβάνοντας μια γραμμή που οι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου τηρούν από τότε που οι ουκρανικές δυνάμεις άρχισαν να καταλαμβάνουν τμήματα του Κουρσκ. Δεν είναι σαφές τι θα μπορούσε να ωθήσει τη Ρωσία να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν και η Τζένιφερ Καβάνα, ανώτερη συνεργάτης και διευθύντρια στρατιωτικής ανάλυσης στο Defense Priorities, ένα think tank για την άμυνα, δήλωσε στο Vox ότι «θα μπορούσε να υπάρξει ευκαιρία για κάποιον από τους τρίτους» — όπως η Ινδία ή η Τουρκία, που διατηρούν σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο και με τους συμμάχους της Ουκρανίας — «να παίξει μεγάλο ρόλο» στο τέλος του πολέμου.

Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει αρνηθεί να καταδικάσει την εισβολή της Ρωσίας, φέρεται να προσφέρθηκε να βοηθήσει την Ουκρανία στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό των μαχών. Ο Μόντι φέρεται, επίσης, να είπε στον Πούτιν την Τρίτη ότι υποστηρίζει τις προσπάθειες για μια ειρηνική, διπλωματική λύση στον πόλεμο.

Είναι δύσκολο να πει κανείς πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια διπλωματική λήξη του πολέμου, και το σχέδιο του Ζελένσκι δεν προσφέρει κάποια συγκεκριμένη πρόταση. Σύμφωνα με τον Ουίλιαμ Κόρτνεϊ, ανώτερο συνεργάτη στο RAND και διπλωμάτη που υπηρέτησε στη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη, το τέλος μπορεί να μη μοιάζει με «ολοκληρωτική παράδοση» ή πολιτικό διακανονισμό, αλλά μάλλον κάτι με μια διαρκή εκεχειρία.

Ο κίνδυνος σε αυτό είναι ότι «οι Ρώσοι είναι διαβόητοι για την παραβίαση των διεθνών δεσμεύσεών τους», είπε ο Κόρτνεϊ στο Vox — κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει εγγύηση πως μια εκεχειρία θα διατηρηθεί.

Προς το παρόν, ωστόσο, οποιοσδήποτε δρόμος προς την ειρήνη φαίνεται να περνά μέσα από περισσότερες μάχες. Και αυτό σημαίνει ότι, παρά την εντυπωσιακή προώθηση στο Κουρσκ και το σχέδιο του Ζελένσκι, η προοπτική μιας άμεσης ειρηνικής λύσης δεν φαίνεται να πλησιάζει.