Ουκρανία: Τα 5 σενάρια για το τέλος του πολέμου

Στη δεύτερη εβδομάδα του βρίσκεται πλέον ο πόλεμος στην Ουκρανία και δυστυχώς, τα μέχρι στιγμής δεδομένα, δεν προμηνύουν λήξη του σύντομα. Κανείς, ωστόσο, δεν ξέρει τι θα συμβεί τις επόμενες ώρες, με πολιτικούς και στρατιωτικούς αναλυτές να εξετάζουν διάφορα πιθανά σενάρια, με τα περισσότερα εξ αυτών να είναι ζοφερά.

Η ανάλυση του BBC είναι κατατοπιστική:

Σύντομος πόλεμος

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η Ρωσία κλιμακώνει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις. Υπάρχουν περισσότερες αδιάκριτες επιθέσεις πυροβολικού και ρουκετών σε όλη την Ουκρανία. Η ρωσική αεροπορία – η οποία δεν έχει παίξει σημαντικό ρόλο μέχρι στιγμής- εξαπολύει καταστροφικές αεροπορικές επιδρομές. Τεράστιες επιθέσεις στον κυβερνοχώρο σαρώνουν την Ουκρανία, με στόχο βασικές εθνικές υποδομές. Διακόπτονται οι προμήθειες ενέργειας και τα δίκτυα επικοινωνιών. Χιλιάδες άμαχοι πεθαίνουν. Παρά τη γενναία αντίσταση, το Κίεβο πέφτει μέσα σε λίγες μέρες. Η κυβέρνηση αντικαθίσταται με ένα καθεστώς “μαριονέτα” που τάσσεται υπέρ της Μόσχας. Ο πρόεδρος Ζελένσκι είτε δολοφονείται είτε καταφεύγει στη δυτική Ουκρανία ή ακόμα και στο εξωτερικό, για να δημιουργήσει μια εξόριστη κυβέρνηση. Ο πρόεδρος Πούτιν κηρύσσει τη νίκη και αποσύρει ορισμένες δυνάμεις, αφήνοντας αρκετές πίσω για να διατηρήσουν τον έλεγχο. Χιλιάδες πρόσφυγες συνεχίζουν να φεύγουν δυτικά. Η Ουκρανία προσχωρεί στη Λευκορωσία ως κράτος-δορυφόρος της Μόσχας.

Αυτό το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου αδύνατο, αλλά θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες που αλλάζουν: οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καλύτερες δυνατότητες, οι περισσότερες από αυτές τις δυνάμεις έχουν ήδη αναπτυχθεί και το ιδιαίτερα μαχητικό πνεύμα της Ουκρανίας εξασθενεί. Ο Πούτιν μπορεί να επιτύχει την αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο και το τέλος της δυτικής ολοκλήρωσης της Ουκρανίας. Αλλά οποιαδήποτε φιλορωσική κυβέρνηση θα ήταν παράνομη και ευάλωτη στην εξέγερση. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα παρέμενε ασταθές και η προοπτική να ξεσπάσει ξανά σύγκρουση θα ήταν υψηλή.

Μακρόχρονος πόλεμος

Ίσως το πιο πιθανό σενάριο είναι να εξελιχθεί σε παρατεταμένο πόλεμο. Ίσως οι ρωσικές δυνάμεις να βαλτώσουν, να επηρεαστούν από χαμηλό ηθικό, κακή εφοδιαστική αλυσίδα και μια όχι ιδιαίτερα ικανή ηγεσία. Ίσως χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τις ρωσικές δυνάμεις για να εξασφαλίσουν πόλεις όπως το Κίεβο των οποίων οι υπερασπιστές πολεμούν από δρόμο σε δρόμο. Ακολουθεί μακρά πολιορκία. Οι μάχες θα μοιάζουν με τον μακροχρόνιο και βάναυσο αγώνα της Ρωσίας τη δεκαετία του 1990 να καταλάβει και να καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό το Γκρόζνι, την πρωτεύουσα της Τσετσενίας.

Και ακόμη και όταν οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αποκτήσει κάποια παρουσία στις πόλεις της Ουκρανίας, ίσως δυσκολευτούν να διατηρήσουν τον έλεγχο. Ίσως η Ρωσία να μην μπορεί να παράσχει αρκετά στρατεύματα για να καλύψει μια τόσο τεράστια χώρα. Οι αμυντικές δυνάμεις της Ουκρανίας μετατρέπονται σε αποτελεσματική εξέγερση, με καλά κίνητρα και υποστηριζόμενη από τους τοπικούς πληθυσμούς. Η Δύση συνεχίζει να παρέχει όπλα και πυρομαχικά. Και μετά, ίσως μετά από πολλά χρόνια, με ίσως νέα ηγεσία στη Μόσχα, οι ρωσικές δυνάμεις τελικά εγκαταλείπουν την Ουκρανία, ταπεινωμένες και “λαβωμένες”, όπως οι προκάτοχοί τους έφυγαν από το Αφγανιστάν το 1989 μετά από μια δεκαετία πολεμώντας κατά των ισλαμιστών ανταρτών.

Ευρωπαϊκός πόλεμος

Είναι δυνατόν αυτός ο πόλεμος να ξεφύγει από τα σύνορα της Ουκρανίας; Ο πρόεδρος Πούτιν θα μπορούσε να επιδιώξει να ανακτήσει περισσότερα τμήματα της πρώην αυτοκρατορίας της Ρωσίας στέλνοντας στρατεύματα σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες όπως η Μολδαβία και η Γεωργία, που δεν είναι μέρος του ΝΑΤΟ. Ή μπορεί απλώς να υπάρξει λάθος υπολογισμός και κλιμάκωση. Ο Πούτιν θα μπορούσε να δηλώσει ότι οι προμήθειες όπλων από τη Δύση στις ουκρανικές δυνάμεις είναι μια πράξη επιθετικότητας που δικαιολογεί αντίποινα. Θα μπορούσε να απειλήσει να στείλει στρατεύματα στα κράτη της Βαλτικής – που είναι μέλη του ΝΑΤΟ – όπως η Λιθουανία, για να δημιουργήσει έναν χερσαίο διάδρομο με τον ρωσικό παράκτιο θύλακα του Καλίνινγκραντ.

Αυτό θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο και θα διακινδύνευε πόλεμο με το ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του καταστατικού της στρατιωτικής συμμαχίας, μια επίθεση σε ένα μέλος είναι επίθεση εναντίον όλων. Αλλά ο Πούτιν μπορεί να πάρει το ρίσκο αν νιώσει ότι ήταν ο μόνος τρόπος για να σώσει την ηγεσία του. Αν, ίσως, φτάσει κοντά στην ήττα στην Ουκρανία, μπορεί να μπει στον πειρασμό να κλιμακώσει περαιτέρω την ένταση. Γνωρίζουμε τώρα ότι ο Ρώσος ηγέτης είναι πρόθυμος να παραβιάσει τα μακροχρόνια διεθνή πρότυπα. Αυτή η ίδια λογική μπορεί να εφαρμοστεί και στη χρήση πυρηνικών όπλων. Αυτή την εβδομάδα, ο Πούτιν έθεσε τις πυρηνικές του δυνάμεις σε υψηλότερο επίπεδο συναγερμού. Οι περισσότεροι αναλυτές αμφιβάλλουν ότι αυτό σημαίνει ότι η χρήση τους είναι πιθανή ή επικείμενη. Αλλά ήταν μια υπενθύμιση ότι το ρωσικό δόγμα επιτρέπει την πιθανή χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων στο πεδίο της μάχης.

Διπλωματική λύση

Μπορεί, παρ’ όλα αυτά, να υπάρχει ακόμα μια πιθανή διπλωματική λύση; “Τα όπλα μιλάνε τώρα, αλλά ο δρόμος του διαλόγου πρέπει να παραμένει πάντα ανοιχτός”, δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Σίγουρα ο διάλογος συνεχίζεται. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν μιλάει τηλεφωνικά με τον Πούτιν. Και, παραδόξως, Ρώσοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν συναντηθεί δύο φορές για συνομιλίες στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Ίσως να μην έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο. Όμως, συμφωνώντας στις συνομιλίες, ο Πούτιν φαίνεται ότι έχει αποδεχθεί τουλάχιστον το ενδεχόμενο μιας κατάπαυσης του πυρός κατόπιν διαπραγματεύσεων.

Το βασικό ερώτημα είναι εάν η Δύση μπορεί να προσφέρει αυτό που οι διπλωμάτες αναφέρουν ως “διέξοδο”. Διπλωμάτες λένε ότι είναι σημαντικό ο Ρώσος ηγέτης να γνωρίζει τι θα χρειαζόταν για την άρση των κυρώσεων από τη Δύση, ώστε να είναι τουλάχιστον δυνατή μια συμφωνία που θα σώσει το προσχήματα.

Υπάρχει το εξής σενάριο: Ο πόλεμος πάει άσχημα για τη Ρωσία. Οι κυρώσεις αρχίζουν να αναστατώνουν τη Μόσχα. Η αντίθεση στον πόλεμο μεγαλώνει καθώς πτώματα επιστρέφουν πίσω. Ο Πούτιν αναρωτιέται αν έχει δαγκώσει περισσότερα από όσα μπορεί να μασήσει. Κρίνει ότι η συνέχιση του πολέμου μπορεί να είναι μεγαλύτερη απειλή για την ηγεσία του από τον εξευτελισμό του τερματισμού του. Η Κίνα παρεμβαίνει, ασκώντας πίεση στη Μόσχα να συμβιβαστεί, προειδοποιώντας ότι δεν θα αγοράσει ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο εάν δεν αποκλιμακωθεί η ένταση. Έτσι ο Πούτιν αρχίζει να αναζητά διέξοδο. Εν τω μεταξύ, οι ουκρανικές αρχές βλέπουν τη συνεχιζόμενη καταστροφή της χώρας τους και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο πολιτικός συμβιβασμός μπορεί να είναι προτιμότερος από καταστροφικές απώλειες ζωών. Έτσι, οι διπλωμάτες εμπλέκονται και γίνεται μια συμφωνία. Η Ουκρανία, ας πούμε, αποδέχεται τη ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία και τμήματα του Ντονμπάς. Με τη σειρά του, ο Πούτιν αποδέχεται την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και το δικαίωμά της να εμβαθύνει τους δεσμούς με την Ευρώπη. Αυτό μπορεί να μην φαίνεται πιθανό. Αλλά δεν είναι πέρα ​​από τις σφαίρα της αληθοφάνειας ότι ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να προκύψει από τα συντρίμμια μιας αιματηρής σύγκρουσης.

Ανατροπή Πούτιν

Και τι γίνεται με τον ίδιο τον Βλαντιμίρ Πούτιν; Όταν ξεκίνησε την εισβολή, δήλωσε: “Είμαστε έτοιμοι για κάθε αποτέλεσμα”. Αλλά τι θα γινόταν αν αυτό το αποτέλεσμα τον έκανε να χάσαει την εξουσία; Μπορεί να φαίνεται αδιανόητο. Ωστόσο, ο κόσμος έχει αλλάξει τις τελευταίες ημέρες και τέτοια σενάρια πλέον είναι υπό σκέψη. Ο καθηγητής Sir Lawrence Freedman, ομότιμος καθηγητής Πολεμολογίας στο Kings College του Λονδίνου, έγραψε αυτή την εβδομάδα: “Είναι πλέον τόσο πιθανό να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα όσο και στο Κίεβο”.

Γιατί μπορεί να το πει αυτό; Λοιπόν, ίσως ο Πούτιν επιδιώκει έναν καταστροφικό πόλεμο. Χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες πεθαίνουν. Οι οικονομικές κυρώσεις “δαγκώνουν”. Ο Πούτιν χάνει τη λαϊκή υποστήριξη. Ίσως υπάρχει η απειλή της λαϊκής επανάστασης. Χρησιμοποιεί τις δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας της Ρωσίας για να καταστείλει αυτή την αντιπολίτευση. Αλλά αυτό ενοχλεί και αρκετά μέλη της στρατιωτικής, πολιτικής και οικονομικής ελίτ της Ρωσίας που στρέφεται εναντίον του. Η Δύση ξεκαθαρίζει ότι εάν ο Πούτιν αντικατασταθεί από έναν πιο μετριοπαθή ηγέτη, τότε η Ρωσία θα δει την άρση ορισμένων κυρώσεων και την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων. Υπάρχει ένα αιματηρό πραξικόπημα στο παλάτι και ο Πούτιν ανατρέπεται. Και πάλι, αυτό μπορεί να μην φαίνεται πιθανό αυτή τη στιγμή. Αλλά μπορεί να μην είναι απίθανο εάν οι άνθρωποι που έχουν ωφεληθεί από τον Πούτιν σταματήσουν να πιστεύουν ότι μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά τους.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις