Παγκόσμια αγωνία για τους δασμούς Τραμπ – Πώς θα απαντήσει η ΕΕ

Κάθε φορά που ο Ντόναλντ Τραμπ αναφέρει το σχέδιό του για επιβολή τεράστιων δασμών στις αμερικανικές εισαγωγές, υπάρχει η ευρεία πεποίθηση ότι οι δασμοί αυτοί είτε θα καθυστερήσουν είτε θα μειωθούν ή ακόμα και θα ανακληθούν.

Ωστόσο, σήμερα, Τρίτη (2/4) στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, ο Αμερικανός πρόεδρος θα “ανοίξει τα χαρτιά” του και, όπως σημειώνει το BBC, θα αποκαλύψει όχι μόνο την αποφασιστικότητά του για «την πιο όμορφη λέξη του λεξικού», όπως χαρακτηρίζει τους “δασμούς”, αλλά θα θέσει τέλος σε δεκαετίες οικονομικής παγκοσμιοποίησης.

Και είναι πιθανό να το κάνει, εκτοξεύοντας το αντίστοιχο ενός “καταιγισμού βαλλιστικών πυραύλων” στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, επιβάλλοντας έναν καθολικό δασμό σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ.

Άλλωστε ο καθολικός δασμός 20% στις εισαγωγές στις ΗΠΑ είναι η μόνη λύση για να επιτευχθούν τα τεράστια έσοδα που υποστηρίζουν κάποιοι από τους συμβούλους του, ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Τις τελευταίες ημέρες, ο πρόεδρος Τραμπ είναι ξεκάθαρος ότι οι δασμοί θα είναι «αντίστοιχοι» και οι ΗΠΑ θα είναι «πιο ευγενικές» προς τους εμπορικούς τους εταίρους. Παρ’ όλα αυτά, αυτό δεν αποκλείει την επιβολή εκτεταμένων δασμών 10% ή 20%, αν οι ΗΠΑ αποφασίσουν, για παράδειγμα, ότι οι φόροι προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ισοδυναμούν με δασμούς.

Είναι πιθανό ότι οι χώρες θα κατηγοριοποιηθούν σε διαφορετικά επίπεδα ενός καθολικού δασμού. Όπως ανέφερε ένας διαπραγματευτής της G7 το περασμένο Σαββατοκύριακο, «όλα εξαρτώνται από τον πρόεδρο Τραμπ».

Ένα τέτοιο σύστημα, με παγκόσμια αντίποινα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου κατά 1%, κάτι που θα ήταν αρκετό για να εξαλείψει την ανάπτυξη και να δημιουργήσει πιέσεις για αύξηση φόρων ή περικοπές δαπανών. Σύμφωνα με μελέτη της Σχολής Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Άστον, το παγκόσμιο κόστος θα μπορούσε να φτάσει τα 1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια (1,1 τρισεκατομμύρια λίρες), καθώς το εμπόριο θα εκτραπεί και οι τιμές θα αυξηθούν.

Στη βιομηχανία αναμένεται η Ευρωπαϊκή Ένωση να στραφεί κατά των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών. Αν, μάλιστα, το Ηνωμένο Βασίλειο επιλέξει να αποφύγει τα αντίποινα και να προσφέρει σημαντική φορολογική ελάφρυνση στις μεγάλες αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες, θα δούμε ένα σημαντικό αντίβαρο.

Στους εμπορικούς πολέμους είναι δύσκολο να κερδίσεις αλλά εύκολο να χάσεις, όπως σημειώνει το δημοσίευμα του BBC.

Η επιβολή ενός καθολικού δασμού 20%, ή του ισοδύναμού του, θα είναι ένα ιστορικό πλήγμα στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι μεγαλύτερο εδώ. Όπως δήλωσε ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς σε ομιλία του τον περασμένο μήνα, η παγκοσμιοποίηση απέτυχε κατά την άποψη αυτής της κυβέρνησης, καθώς η αρχική ιδέα ήταν ότι «οι πλούσιες χώρες θα ανέβαιναν υψηλότερα στην αλυσίδα αξίας, ενώ οι φτωχές χώρες θα έκαναν τα πιο απλά πράγματα».

Εφόσον αυτό δεν συνέβη, και ιδιαίτερα στην περίπτωση της Κίνας, οι ΗΠΑ απομακρύνονται από αυτόν τον κόσμο.

Όπως όμως τονίζει το σχετικό δημοσίευμα, αν οι ΗΠΑ υπερβούν τα όρια στην αποξένωση των συμμάχων τους σήμερα, η Κίνα θα είναι έτοιμη να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Για παράδειγμα, το πλήγμα για τις αμερικανικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από φθηνότερα ηλεκτρονικά προϊόντα, ρούχα και παιχνίδια από την Ανατολή, τα οποία θα κατευθυνθούν προς το Ηνωμένο Βασίλειο και θα μειώσουν τις τιμές, αφού θα εκτραπούν από την αμερικανική αγορά.

Αυτό που θα ξεκινήσει αργότερα σήμερα έχει σχεδιαστεί όχι μόνο για να αναμορφώσει την Αμερική και το εμπόριο, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος.

Τα μέτρα της Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει τον Τραμπ

Στον εμπορικό πόλεμο με τον Τραμπ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει μέχρι στιγμής πολεμήσει λαμβάνοντας αντίμετρα.

Αφού η Ουάσιγκτον επέβαλε νέους και ευρύτερους δασμούς στις εισαγωγές ατσαλιού και αλουμινίου στα μέσα Μαρτίου, η Επιτροπή είναι έτοιμη να ανταποδώσει χτυπώντας εξαγωγές αμερικανικών αγαθών αξίας 26 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μετά από δύσκολες διαβουλεύσεις με τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις της ΕΕ, οι Βρυξέλλες θα πρέπει να προτείνουν αυτούς τους δασμούς ήδη αυτή την εβδομάδα.

Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει ένα όριο στο πόσα αγαθά μπορείς να “χτυπήσεις”, όταν οι ζημιές είναι τόσο μεγάλες. «Αν ο Τραμπ επιβάλει αμοιβαίους δασμούς, μπαίνουμε σε ένα εντελώς νέο παιχνίδι», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Ανάλογα με τις κινήσεις του Τραμπ, η Επιτροπή μπορεί να απαντήσει με δύο τρόπους, στοχεύοντας τις υπηρεσίες:

Πρώτον, εφαρμόζοντας τους υπάρχοντες κανονισμούς που έχει αναπτύξει τα τελευταία πέντε χρόνια, μπορεί να σφίξει τους κανόνες για τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, να φορολογήσει τις μεγάλες αμερικανικές τράπεζες ή να επιβραδύνει την έκδοση αδειών για επιχειρηματική δραστηριότητα στην ΕΕ.

«Βλέποντας τη στάση των μεγάλων αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών τους τελευταίους μήνες, οι οποίες είναι όλες κοντά στον Τραμπ, έχεις την εντύπωση ότι πιέζουν τον Λευκό Οίκο εναντίον της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά ευάλωτες σε αντίποινα», δήλωσε ο Yves Melin, συνιδρυτής εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Cassidy Levy Kent.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Κανόνας για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA) της ΕΕ, ο οποίος στοχεύει να περιορίσει την εξουσία των κυρίαρχων τεχνολογικών παικτών και να διασφαλίσει τον ανταγωνισμό. Η Επιτροπή πρόκειται να αποφασίσει ήδη αυτή την εβδομάδα εάν η Apple και η Meta παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες.

Αλλά είναι και ένας τομέας όπου οι Βρυξέλλες θα είναι προσεκτικές, ώστε να μη ρίξουν λάδι στη φωτιά, γράφει το Politico. «Το πρόβλημα με το ψηφιακό κομμάτι είναι ότι τη στιγμή που η ΕΕ κάνει κάτι τέτοιο, η πίεση από τις ΗΠΑ στο κανονιστικό πλαίσιο θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο», δήλωσε ο Arnoud Willems, εταίρος διεθνούς εμπορίου στη δικηγορική εταιρεία King & Spalding.

Η φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, των ψηφιακών ροών ή ο εξαναγκασμός των αμερικανικών αεροπορικών εταιρειών να πληρώνουν περισσότερα για να προσγειωθούν σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια, είναι επίσης στα εργαλεία που διαθέτει η ΕΕ.

Το “τελευταίο χαρτί” της Ε.Ε.

Ως τελευταία λύση, η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει το «εργαλείο κατά του εξαναγκασμού» (Anti-Coercion Instrument). Όπως υποδηλώνει το όνομά του, θα επιτρέψει μια ευρεία απάντηση, συμπεριλαμβανομένης της στοχοποίησης υπηρεσιών, εάν οι Βρυξέλλες κρίνουν ότι οι αμερικανικές ενέργειες είναι υπερβολικές.

«Αυτά τα μέτρα είναι κατ’ αρχάς… δυνατά, για παράδειγμα, βάσει του Anti-Coercion Instrument», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, όταν ρωτήθηκε αν η Ένωση θα χτυπούσε το εμπόριο υπηρεσιών.

Μέσα σε έξι μήνες, η Επιτροπή θα μπορούσε να φτάσει μέχρι να «κλείσει» το X του Μασκ, να περιορίσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των αμερικανικών γιγάντων της τεχνολογίας ή να τους απαγορεύσει να επενδύσουν στην ΕΕ.

Παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έκρινε πότε θα χρησιμοποιούσε αυτή την «πυρηνική επιλογή», θα χρειαστεί την υποστήριξη 15 από τα 27 κράτη-μέλη. «Πολλά κράτη-μέλη δεν θέλουν να κλιμακώσουν σε τέτοιο βαθμό, δήλωσε ο προαναφερθείς διπλωμάτης της ΕΕ. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ανησυχούν επίσης για μια τέτοια εξέλιξη».